فهرست مطالب
هرچند که در چندین دهه پیش، فقط در برخی از خودروهای لوکس و گران‌قیمت از پوشش چرم استفاده می‌شد؛ اما به مرور زمان و با ساخت پوشش چرم مصنوعی، امروزه می‌بینیم که در بسیاری از خودروهای ارزان‌قیمت و اقتصادی در دنیا نیز از این پوشش، برای تودوزی قسمت‌های مختلف، خصوصاً صندلی‌ها استفاده می‌شود. افزایش حجم به‌کارگیری از چرم در خودروهای امروزی، نیاز به دانستن نحوه نگهداری و محافظت از چرم خودرو را دوچندان کرده است. چرا که ترمیم این پوشش، هزینه و دردسرهای زیادی برای مالکان خودروها به همراه دارد و همین‌طور در زمان فروش ماشین روی قیمت خودرو تاثیر می‌گذارد. ازاین‌رو بهتر است بدانیم که چگونه چرم خودرو را تمیز کنیم و همین‌طور با روش‌های محافظت از چرم صندلی خودرو آشنا باشیم.
اهمیت تمیزی و نگهداری از چرم خودرو
از جمله فاکتورهای مهم و مؤثر در قیمت خودرو در زمان خریدوفروش ماشین، تمیزی و وضعیت سلامت تودوزی خودرو است. این قضیه خصوصاً در خودروهای گران‌قیمت‌تر که از پوشش چرم برای تودوزی آنها استفاده شده است، بسیار مهم‌تر است. در خودروهایی که پوشش پارچه‌ای دارند و یا برای آنها می‌توان از روکش صندلی‌ها استفاده کرد، این موضوع کلاً شکل دیگری دارد. اما در خودروهایی که از چرم برای تودوزی آنها استفاده شده است، هرگونه پارگی تودوزی یا فرسودگی آنها، تعمیر و یا تعویض بخش‌هایی از پوشش چرم اتاق باعث کاهش قیمت این خودروها می‌شود.
ازاین‌رو باید در طول استفاده از خودروهایی که دارای پوشش چرم در داخل کابین هستند، از پوشش آنها به طور دقیقی نگهداری کرد تا هم طول عمر آنها افزایش پیدا کند و هم سلامت و تمیزی آنها در وضعیت خوبی نگهداری شود. همچنین به خاطر ظاهر براق چرم خودرو، کمترین خرابی در آن باعث می‌شود تا کاملا به چشم آید و ظاهر خودرو را خراب کند و داخل اتاق را فرسوده‌تر از چیزی که هست، نشان دهد. از این زاویه نیز، تمیز بودن و سلامت چرم داخل اتاق اهمیت دارد.
انواع چرم خودرو
امروزه در بسیاری از خودروها از پوشش چرم برای روکش صندلی‌ها، رودری‌ها، داشبورد و دیگر قسمت‌های داخل کابین استفاده می‌شود. اما در حالی که فقط چرم طبیعی در خودروهای گران‌قیمت و لوکس به کار می‌رود، در اکثر خودروهای تولیدی که گفته می‌شود دارای تودوزی چرمی در داخل کابین هستند، منظور همان چرم‌های مصنوعی است. در نتیجه می‌توان جنس چرم خودرو را به سه دسته تقسیم کرد:
- چرم مصنوعی Synthetic Leather که به نام‌هایی مثل PVC Leather یا PU Leather نیز شناخته می‌شود. این چرم مصنوعی از پلاستیک و لایه‌های پلیمری مثل پلی‌اورتان ساخته می‌شود و ظاهر و بافتی شبیه چرم طبیعی دارد، اما ارزان‌تر است و نگهداری ساده‌تری نیز دارد. البته که استقامت چرم طبیعی را نیز ندارد و آسیب‌پذیرتر است. هرچند که در برابر لکه و رطوبت به خاطر داشتن ذات ساختنی و شیمیایی، مقاوم است. این چرم در هوای گرم، به راحتی گرم می‌شود و در هوای سرد نیز، سرد و خنک است و نسبت به چرم طبیعی، تهویه و تنفس کمتری دارد. چرم آلکانترا یکی از معروف‌ترین این نوع چرم‌هاست.
- چرم طبیعی Genuine Leather یا lambskin leather که واقعا از چرم گاوی و گوسفندی تهیه می‌شود. این نوع چرم به خاطر قیمت بالای تهیه و دوخت آن، در خودروهای گران‌قیمت و لوکس مورد استفاده دارد. بوی خاص و حس طبیعی‌تر این چرم، تنفس بهتر آن که احتمال عرق‌کردن سرنشین روی آن بسیار کمتر می‌شود، خنک بودن سطح آن در تابستان و گرم بودن در زمستان، از ویژگی‌های این چرم واقعی است. اما این چرم به نگهداری منظم نیاز دارد و البته در برابر رطوبت و نور خورشید نیز حساس‌تر است. چرم ناپا یک نوع از چرم طبیعی است که در صنعت خودروسازی نیز استفاده می‌شود.
- گاهی مواقع در برخی از خودروهای میان‌رده و نه چندان گران‌قیمت از ترکیب چرم طبیعی و مصنوعی استفاده می‌شود. به این معنی که برای بخش‌هایی از اتاق که تماس زیادی با بدن راننده و سرنشین دارند از چرم طبیعی استفاده می‌شود که مقاومت بیشتری دارند و در بقیه بخش‌ها، چرم مصنوعی به کار گرفته می‌شود.
اهمیت آشنایی با انواع چرم برای تمیز کردن چرم ماشین
چرم‌های مختلفی از نظر طبیعی و مصنوعی در داخل کابین خودرو استفاده می‌شود که با توجه به تفاوت در ماهیت آنها، نحوه نگهداری و تمیزکردن آنها نیز کاملاً با هم فرق دارد. از این رو ممکن است که یک روش تمیزکردن و شستشو برای یک پوشش چرم طبیعی مناسب باشد؛ اما به چرم مصنوعی آسیب وارد کند. بنابراین باید بفهمیم که جنس چرم مورد استفاده در تودوزی و داخل کابین خودرو از چه نوعی است تا بهترین روش را برای تمیزکردن آن به کار بگیریم.
- با توجه به کلاس قیمتی خودرو و همچنین کلاس و رده‌بندی خودرو از نظر لوکس یا اقتصادی‌بودن، می‌توان تا حدودی تشخیص داد که از چه نوع چرمی اعم از طبیعی یا مصنوعی در داخل کابین استفاده شده است.
- با کمک یک کارشناس ماهر در کار تودوزی و یا یک فرد آشنا به پوشش‌های چرمی می‌توان تشخیص داد که چرم مورد استفاده در خودرو مدنظر ما از نوع طبیعی است یا مصنوعی.
- توجه به جزئیات و ریزه‌کاری پوشش داخل خودرو و بررسی ویژگی‌های ظاهری آن، می‌توان دریافت که از چرم طبیعی برای تودوزی استفاده شده است یا چرم مقابل ما از نوع مصنوعی است.
- یکی از بهترین راه‌های برای دریافت اینکه از چه روشی برای تمیزکردن و نگهداری پوشش داخل خودرو استفاده کنیم، مراجعه به دفترچه تعمیر و نگهداری خودرو است. در این دفترچه به نوع پوشش چرم مورد استفاده در تودوزی خودرو و همچنین نحوه نگهداری از آن، اشاره شده است.
- مراجعه به نمایندگی‌های خدمات پس از فروش خودرو مدنظر نیز، یک راه خوب برای رسیدن به نحوه نگهداری از پوشش چرم داخل کابین است. در این مراکز حتی مواد و وسایل مناسب برای تمیزکردن و نگهداری از پوشش داخل کابین نیز به مشتریان ارائه می‌شود.
چگونه چرم خودرو را تمیز کنیم؟
تمیزکردن تودوزی چرمی خودرو و صندلی‌های چرمی از جاروکردن و برداشتن آلودگی‌های بزرگ از روی صندلی آغاز می‌شود و در ادامه باید با مواد شوینده مناسب، صندلی‌ها را از لکه و آلودگی‌های دیگر پاک کرد. در نهایت باید با استفاده از واکس و روغن‌های نرم‌کننده، سطح چرمی صندلی و دیگر بخش‌های چرمی داخل اتاق را تمیز کرد.
مرحله اول: جارو کردن
اولین قدم از تمیز کردن چرم ماشین با جاروکردن و گرفتن آلودگی‌ها و گردوغبار شروع می‌شود. گرفتن آلودگی‌های بسیار ریز از محل دوخت‌ها و همچنین بین پشتی و کفی صندلی، اهمیت زیادی دارد.
مرحله دوم: استفاده از آب خالی
برای شروع به تمیز کردن چرم صندلی خودرو ابتدا باید کثیفی‌های بزرگ و آشکار صندلی‌ها و همچنین گردوخاک روی آنها را با یک دستمال خیس برطرف کنیم. این کار را خصوصا برای برداشتن ذرات گردوخاک با دقت مناسب باید انجام داد. چرا که وجود ذرات گردوخاک در حین سابیدن صندلی‌ها می‌تواند به آنها آسیب بزند.
مرحله سوم: استفاده از مواد شوینده مناسب
با استفاده از شوینده‌های مناسب، شروع به تمیزکردن سطح صندلی‌ها و دیگر بخش‌های تودوزی اتاق که جنس چرمی دارند، می‌کنیم. بهتر است تا از کیفیت مواد مورد استفاده و اینکه به پوشش چرم آسیب نمی‌زنند، مطمئن باشیم. برای این کار می‌توان ابتدا این مواد شوینده را روی یک گوشه از پوشش چرمی اتاق آزمایش کرد و در صورتی که اثر منفی دیده نشد، آن را برای تمام اتاق به کار گرفت. در این زمان با استفاده از دستمال‌های نرم و باکیفیت، مواد شوینده را روی تمام سطح چرمی صندلی‌ها و دیگر بخش‌های اتاق، استفاده می‌کنیم. این کار را تا زمانی که اثر تمیزی را روی صندلی‌ها دیدیم، ادامه می‌دهیم.
مرحله چهارم: تمیزکردن اثر شستشو
بعد از تمیز کردن صندلی‌های چرمی ماشین و دیگر قسمت‌های اتاق مثل رودری‌ها و داشبورد، باید سطح آنها را از باقیمانده مواد شوینده تمیز کنیم. برای این کار هم می‌توان از دستمال با بخار آب استفاده کرد و هم یک دستمال مرطوب را برای تمیزکردن سطح پوشش صندلی‌ها و یک دستمال را برای خشک‌کردن دوباره، به کار گرفت.
مرحله پنجم: استفاده از واکس و نرم‌کننده‌های چرم
بعد از تمیزکردن چرم خودرو و چرم صندلی‌ها، استفاده از واکس و روغن‌های مخصوص برای نرم کردن آنهاست. برای این کار می‌توان هم از روغن و واکس مخصوص چرم استفاده کرد و هم روغن‌هایی مثل روغن بچه، روغن کتان و… را به کار گرفت. بهتر است تا بعد از روغن زدن و واکس صندلی‌ها، تا چند ساعت از آنها استفاده نکنیم تا اثر خود را کاملاً روی چرم صندلی‌ها داشته باشند.
مرحله ششم: دستمال کشیدن نهایی
آخرین مرحله از تمیزکردن چرم ماشین، با دستمال کشیدن سطح روغن‌زده و واکس‌زده صندلی‌ها تمام می‌شود. با دستمال کشیدن چرم صندلی‌ها، هم روغن و واکس مورد استفاده را به طور کامل روی تمام سطح چرمی آنها می‌مالیم و هم سطحی یکنواخت و براق در نهایت خواهیم داشت.
راه‌های محافظت از چرم صندلی خودرو
روش‌های مختلفی برای محافظت از چرم صندلی‌ها و تودوزی خودرو وجود دارد که استفاده از آنها، می‌تواند به طول عمر این پوشش و تمیز ماندن تودوزی داخل خودرو کمک قابل‌توجهی کند.
- نظافت مداوم و ماهانه، یکی از بهترین روش‌های برای محافظت از تودوزی خودرو خصوصاً در نمونه‌های چرمی است. آلودگی‌های نشسته روی چرم صندلی‌ها، سرعت فرسایش این بخش‌ها را بسیار بالاتر می‌برد.
- از قراردادن ماشین در زیر نور خورشید برای مدت طولانی خصوصاً در فصل گرم سال خودداری کنیم. نور خورشید هم رنگ چرم را تغییر می‌دهد و هم به بافت آن آسیب وارد می‌کند. نور خورشید در درازمدت باعث خشکی و در نهایت ترک‌خوردن چرم صندلی ها و داشبورد ماشین می‌شود.
- در زمان شستن چرم صندلی‌ها حتماً از مواد شوینده بی‌ضرر و سازگار با چرم استفاده کنیم. استفاده از بخارشوی یکی از بی‌ضررترین روش‌ها برای تمیزکردن چرم صندلی‌هاست که اثرات لکه روی آنها را نیز می‌تواند پاک کند و از طرفی باعث نرمی چرم نیز می‌شود.
- در صورت ریختن هرگونه ماده غذایی روی صندلی، سریعا سطح صندلی را از آثار ماده غذایی پاک کنیم. برخی از مواد غذایی دارای ترکیبات اسیدی هستند که باعث ایجاد لک روی سطح چرمی صندلی‌ها می‌شوند.
- خوابیدن پف و ورم صندلی‌ها در قسمت گوشه‌ها و لبه‌ها، باعث می‌شود تا پرم این بخش‌ها نیز آسیب سریع‌تری ببینند. در صورتی که این تغییر حالت در حال رخ‌دادن هست، بهتر است تا قبل از پاره شدن پرم صندلی‌ها، اقدام به تعمیر صندلی‌ها کنیم تا پوشش سطحی آنها آسیب نبیند.
- از قراردادن اشیا و لوازم سنگین و دارای لبه های تیز روی صندلی های چرمی جدا خودداری کنیم. این کار باعث کشیده شدن و نازک شدن چرم صندلی ها شده و در نتیجه به سرعت باعث پارگی آنها خصوصا در لبه های صندلی ها خواهد شد.
- استفاده از لوسیون های مخصوص برای تمیزی و تازگی چرم صندلی ها باعث افزایش عمر این پوشش و جلوگیری از خشکی سطحی آنها می شود. این لوسیون ها را می توان از بازار تهیه کرد و در زمان تمیز بودن سطح صندلی ها، آن را به کار گرفت.
دلایل خرابی چرم ماشین
بهترین راه برای محافظت از صندلی‌های چرمی و پوشش چرم خودرو در دیگر بخش‌های اتاق، پیشگیری و محافظت از آنها در برابر مواد آسیب‌زننده است. همچنین استفاده از شوینده‌های مناسب به طور دوره‌ای و پاک‌کردن گردوغبار از روی آنها، اهمیت زیادی دارد.
نور خورشید
نور خورشید در کنار مزایای بسیار زیادی که برای زندگی موجودات زنده دارد، اما باعث آسیب‌زدن به رنگ خودرو، بافت پارچه‌ها، تایرها و… نیز می‌شود؛ بنابراین بهتر است تا اگر خودرو برای مدت زیادی زیر نور آفتاب قرار می‌گیرد، از چادر برای محافظت از رنگ و تودوزی داخل اتاق، استفاده کنیم. هرچند بسیاری از خودروهای امروزی دارای شیشه‌های ضد اشعه فرابنفش هستند، اما این شیشه‌ها در بسیاری از خودروها نمی‌توانند کاملا از ورود این اشعه به داخل اتاق جلوگیری کنند. برخورد مستقیم نور خورشید به پوشش چرمی کابین، باعث خشک‌شدن آن شده و ترک‌خوردن این پوشش را به همراه خواهد داشت.
حیوانات خانگی
حیوانات خانگی از آسیب‌زننده‌ترین موارد به پوشش چرمی داخل خودروها هستند. پنجه‌ها و حتی دندان‌های این حیوانات می‌توانند باعث آسیب‌دیدن پوشش چرم داخل اتاق خودرو شود. بهترین کار برای سوارکردن حیوانات خانگی در داخل ماشین، استفاده از قفس‌های مخصوص این حیوانات و یا بستن پوزه و دهان آنهاست.
گردوخاک
گردوخاک یکی از آسیب‌زننده‌ترین موارد به پوشش چرمی داخل اتاق خودرو است. گردوخاک مثل ذرات سنباده عمل می‌کند و به مرور باعث نازک شدن قسمت‌های حساس و تحت‌فشار صندلی خودرو در حین استفاده سرنشینان می‌شود.
بار سنگین روی صندلی
اگر به صندلی چرمی برخی از خودروها نگاه کنیم، آثار فرورفتگی‌های موضعی را می‌توان روی آنها مشاهده کرد. این وضعیت به خاطر قراردادن لوازم و اشیا سنگین روی صندلی‌های چرمی است که باعث کش‌آمدن و نازکی چرم صندلی ها در یک نقطه شده و مقاومت این بخش را به شدت کاهش می‌دهد تا در نهایت منجر به پارگی آن شود.
پاک‌کننده‌های نامناسب
گاهی مواقع استفاده از یک پاک‌کننده نامناسب باعث آسیب‌دیدن پوشش صندلی و داخل اتاق می‌شود. برخی از پاک‌کننده‌ها دارای ترکیبات شیمیایی قوی هستند که در برخورد با روکش چرمی صندلی‌ها و رودری‌ها باعث تغییر رنگ آنها شده و حتی می‌تواند باعث نازک شدن و در نهایت، پاره شدن آنها شود.
مواد خوراکی آسیب‌زا
در بسیاری از مواد خوراکی، اسیدها و چربی‌هایی وجود دارد که با برخورد به چرم صندلی‌ها، به آنها آسیب می‌زند؛ بنابراین بهتر است اگر مواد خوراکی خصوصاً از نوع فست‌فودها روی صندلی چرمی خودرو ریخت، سریعا آنها را پاک کنیم. چرا که هم ممکن است باعث ایجاد لکه روی این پوشش شود و هم باعث آسیب‌هایی مثل نازک شدن و پاره شدن آنها شود.
سیگار
آتش سیگار دارای دمای بسیار بالایی است که با برخورد به پوشش‌های پارچه‌ای و چرمی، آنها را به سرعت و به راحتی سوراخ می‌کند. تودوزی چرم خودروهای امروزی از نوع مصنوعی است که مقاومت کمی در برابر داغ سیگار دارند.
روش‌های نگهداری نادرست
معمولاً برای تمیزکردن داخل اتاق خودروها و پوشش تودوزی و صندلی‌ها از مواد شیمیایی استفاده می‌شود. اما این مواد شیمیایی و این شوینده‌ها باید با جنس پوشش مدنظر هماهنگ باشند. چرم‌های مصنوعی و حتی چرم طبیعی در برابر مواد شیمیایی قوی، مقاومت بالایی ندارند و استفاده از مواد و روش‌های نادرست برای تمیزکردن آنها، می‌تواند به این پوشش آسیب بزند. همچنین مواد و روش‌های نگهداری مثل استفاده از واکس‌های نامرغوب و غیراستاندارد نیز می‌تواند به راحتی باعث تغییر رنگ، لکه‌شدن، نازک شدن پوشش چرم، سفت و خشک‌شدن و در نهایت پارگی پوشش صندلی‌ها شود.
چه زمانی به دیتیلینگ حرفه‌ای خودرو مراجعه کنیم؟
همان طور که شستن بدنه ماشین با روش‌های نگهداری مثل واکس و پولیش یا سرامیک بدنه قابل مقایسه نیست، برای تمیزکردن و براق شدن پوشش چرم صندلی‌ها و تودوزی خودرو نیز راه‌های جدیدتر و علمی‌تری وجود دارد که در کنار براق شدن و تمیزی بیشتر تودوزی خودرو، عمر چرم اتاق خودرورا نیز افزایش می‌دهد.
برای این منظور می‌توان به مراکز دیتیلینگ خودرویی مراجعه کرد تا تودوزی چرم صندلی‌ها و داخل اتاق با روش‌های مدرن و جدید مثل بخارشوی و استفاده از مواد مناسب برای تمیزکردن و براق‌تر شدن چرم صندلی‌ها، نتیجه بهتری دهد.
همچنین گاهی مواقع، فرسودگی و پارگی چرم صندلی‌ها باعث می‌شود تا حتی در صورت تمیزکردن آنها، بازهم جلوه خوبی نداشته باشند. بعضی از مراکز دیتیلینگ خودرویی در کنار خدمات نظافت و مراقبت، خدمات تعمیر نیز دارند. ازآنجایی‌که تعویض چرم داخل اتاق باعث کاهش ارزش و افت قیمت خودرو می‌شود، در بسیاری از مواقع می‌توان با تعمیر بخش‌های آسیب‌دیده هم ارزش خودرو را حفظ کرد و هم چهره فرسوده داخل کابین را تغییر داد.
همچنین اگر به مواد شوینده قابل‌اطمینان دسترسی نداریم و یا طرز استفاده از آنها را نمی‌دانیم، بهتر است تا کار تمیزکردن و نظافت داخل خودرو خصوصاً در مدل‌هایی که دارای پوشش چرم هستند را به مراکز دیتیلینگ بسپاریم.
نتیجه گیری
امروزه در تودوزی و داخل کابین بسیاری از خودروها از چرم استفاده شده است. این چرم در اکثر خودروهای از نوع مصنوعی است و فقط در تعداد اندکی از خودروهای لوکس دنیا که قیمت بالایی دارند، از چرم طبیعی استفاده می‌شود. استفاده از چرم در داخل خودروها باعث شده است تا ابزارآلات، لوازم و روش‌هایی برای نگهداری و تعمیر این پوشش حساس نیز وارد کار شود. تعمیر پوشش چرم در کنار تخصص بالایی که نیاز دارد، هزینه‌های زیادی نیز برای مالک به همراه خواهد داشت. پوشش چرم در عین زیبایی بیشتر نسبت به پارچه و مخمل، اما حساسیت بیشتری نیز نسبت به آنها دارد و همین قضیه، لزوم نگهداری صحیح از این پوشش را بیشتر می‌کند. برای نگهداری صحیح از پوشش چرم داخل اتاق، بهتر است تا از دفترچه راهنمای خودرو، افراد ماهر و باتجربه و همچنین کارشناسان موجود در دفاتر خدمات پس از فروش خودروی مدنظر، استفاده کرد تا در عین کم‌شدن احتمال آسیب به پوشش اتاق، بتوان بهترین نتیجه را در نگهداری و تمیزکردن آن به دست آورد.
نویسنده: علیرضا داودی
سوالات متداول
- آیا منظور از پوشش چرم در خودروها، چرم واقعی است و یا چرم مصنوعی؟
هرچند که در گذشته و به صورت بسیار محدودی در این روزها در برخی از خودروها از چرم طبیعی برای روکش صندلی‌ها و برخی از قسمت‌ها استفاده می‌شود؛ اما با کنارگذاشتن این موارد بسیار اندک، منظور از پوشش چرم در خودروهای امروزی، همان چرم مصنوعی است. - در چه خودروهایی از چرم طبیعی استفاده می‌شود؟
در خودروهای گران‌قیمت و لوکس از چرم طبیعی استفاده می‌شود. چرم طبیعی نیاز به مراقبت‌های خاصی دارد و هزینه به‌کارگیری آن نیز بالا است. به همین خاطر استفاده از آن در خودروهای ارزان‌قیمت و با تیراژ بالا، چندان توجیه‌پذیر نیست. - مواد شوینده مناسب برای تمیزکردن چرم صندلی‌ها را از کجا تهیه کنیم؟
مراکز خدماتی دیتیلینگ خودرو و همچنین مراکز خدمات پس از فروش خودروها، فروشگاه‌های معتبر خودرویی و سایت‌های اینترنتی، بهترین مراکز برای تهیه مواد شوینده چرم و همچنین مواد لازم برای نگهداری و محافظت از چرم صندلی‌هاست.
