فهرست مطالب
شاید برای بسیاری از افراد پیش‌آمده باشد که موتور خودرو در حین حرکت، خاموش شود. این یک اتفاق نه چندان رایج است؛ اما برای بسیاری از مردم نیز پیش آمده است. خاموش شدن ماشین در حال حرکت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از مشکلات سیستم سوخت‌رسانی تا مشکلات الکترونیکی می‌توانند باعث خاموش‌شدن موتور ماشین در حین روشن بودن و حرکت شوند. اگر قصد فروش ماشیین کارکرده خود را دارید ابتدا باید به کمک این مقاله علت‌یابی کنید که چرا ماشین موقع حرکت خاموش می‌شود.
علت خاموش شدن ماشین در حال حرکت
خاموشی موتور ماشین در حین حرکت می‌تواند ناشی از دو رشته دلیل فنی باشد. یک رشته مربوط به مشکلات سیستم سوخت‌رسانی است و یک رشته نیز به وجود یک عیب‌وایراد در سیستم برق خودرو برمی‌گردد. در هر دو حالت، این اتفاق می‌تواند خطرناک باشد و باعث بروز حوادث خصوصاً در جاده‌های شلوغ مثل آزادراه‌ها و یا گردنه‌ها شود. می‌توان گفت که همه ما اگر با خاموشی ناگهانی پیشرانه روبرو شویم، شروع به استارت‌زدن‌های مکرر برای روشن‌کردن دوباره موتور خواهیم کرد. اما باید این را نیز در نظر داشته باشیم که شاید خاموشی موتور خودرو به خاطر موارد هزینه سازی مثل پاره شدن تسمه تایم نیز باشد که استارت‌زدن‌های مکرر به معنی آسیب‌دیدن هرچه بیشتر قطعات داخلی موتور است.
اتمام سوخت
موتور هر خودرویی به سوخت نیاز دارد تا بتواند سوخت‌وساز و احتراق کرده و به جلو پیش رود. یکی از مشکلاتی که باعث خاموشی خودرو در حین حرکت می‌شود، اتمام سوخت در باک خودرو است. این عیب خصوصاً در خودروهای قدیمی که آمپر سوخت مطمئن و دقیق ندارند، بیشتر دیده می‌شود. ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم که تمام‌شدن سوخت می‌تواند باعث آسیب‌دیدن پمپ‌بنزین‌های برقی شود و از طرفی کثیفی سریع فیلتر سوخت را نیز به همراه خواهد داشت.
قطع‌شدن مسیر سوخت‌رسانی
مسیر سوخت‌رسانی از یک سری شلنگ نازک ساخته می‌شود که این شلنگ‌ها ممکن است به دلایلی مثل فرسودگی و سوراخ‌شدن یا باز شدن بست شلنگ و جداشدن آن، دچار کاستی در تأمین سوخت مورد نیاز موتور شود. این عیب به معنی نرسیدن بنزین به موتور خودرو است و منجر به خاموشی آن خواهد شد.
خرابی ریل سوخت و اجزای آن
ریل سوخت در خودروهای انژکتوری از چندین قطعه تشکیل می‌شود. انژکتورها، رگولاتور ریل و در بعضی از خودروها یک فشارشکن یا همان تلاطم‌گیر نیز در اول ریل سوخت قرار دارد. ریل سوخت وظیفه دارد تا با کمک تلاطم‌گیر و رگولاتور سوخت، سوخت با فشار دقیقی برای انژکتورها تأمین کند تا پاشش آنها نیز به خوبی انجام شود.
قفل‌شدن تلاطم‌گیر ریل سوخت می‌تواند مانع از ورود بنزین به ریل سوخت شود و در نتیجه، موتور خودرو دیگر گاز نمی‌خورد و خاموش خواهد شد. همچنین اگر رگولاتور سوخت نیز خراب شود، تمام سوخت می‌تواند بدون ماندن در ریل سوخت، از مسیر برگشت به باک باز گردد که در این حالت نیز، موتور خودرو خاموش می‌شود.
بروز مشکل در کاربراتور
کاربراتور قطعه‌ای حساس است که مجاری بسیار ریز و پیچیده‌ای برای تنظیم دقیق نسبت سوخت و هوا و همچنین تأمین بنزین مورد نیاز برای کارکردن موتور در حالت درجا و یا در حین گاز دادن‌های ناگهانی و…. دارد. کثیفی و گرفتگی این مجاری می‌تواند در کارکرد صحیح موتور، اشکال و ایراد به جود آورد. اما گاهی مواقع در حین حرکت خودرو و روشن بودن موتور، پیشرانه ماشین خاموش می‌شود که به خاطر گرفتگی ژیگلورهای اصلی کاربراتور ماشین و یا سرریز کردن بنزین یا به اصطلاح عامیانه آن، فلوت کردن رخ می‌دهد. در این حالت، بنزین بیش از اندازه مورد نیاز وارد موتور خودرو می‌شود و موتور اصطلاحاً خفه می‌کند.
ایراد در کامپیوتر خودرو
با ورود علم الکترونیک به دنیای خودروسازی، واحدی به نام واحد الکترونیکی پردازش و کنترل یا همان ECU در خودروها قرار گرفت تا همه چیز موتور برای یک احتراق را از زمان و مقدار پاشش تا زمان جرقه‌زنی و… را کنترل و تنظیم کند. این روها با پیشرفته‌تر شدن خودروها، ممکن است چندین عدد از این واحدهای پردازش برای قسمت‌های مختلف یک خودرو در یک ماشین وجود داشته باشد.
کامپیوتر موتور ماشین نیز یک قطعه الکترونیکی است که در عین مقاوم‌بودن اما گاهی از مواقع، شوک‌های مختلف فیزیکی و الکترونیکی می‌تواند به آن آسیب وارد کند. اتصال کوتاه‌هایی که به ECU می‌رسد، نشتی جریان از کوئل برای مدت طولانی، ایراد در سیم‌کشی به نحوی که به ECU آسیب بزند و مواردی از این دست باعث می‌شود تا این قطعه با ایراد الکترونیکی مواجه شده و در نتیجه یک قسمت از آن که مثلاً شاید مربوط به پاشش انژکتورها و یا جرقه کوئل‌ها باشد، بسوزد. در نتیجه موتور خودرو با کارنکردن چند سیلندر و یا تمام سیلندرها مواجه می‌شود و ممکن است که در حین حرکت، خاموش شود.
ایراد در سنسورهای موتور
هر موتور برای کارکرد دارای چندین سنسور و حسگر است تا اطلاعاتی از موقعیت قرارگیری میل‌سوپاپ، میل‌لنگ، فشار هوای ورودی، دمای هوای ورودی، چرخش میل‌لنگ و… را به کامپیوتر خودرو یا همان ECU بدهد. ایراد در بعضی از این سنسورها منجر به بدکار کردن و به لرزه افتادن موتور می‌شود؛ اما در برخی از موارد، ایراد در یک سری از این سنسورها باعث خاموشی موتور ماشین در حین حرکت می‌شود. برای مثال اگر سنسور میل‌لنگ و موقعیت میل‌سوپاپ به هر دلیلی دچار خطا شوند، کامپیوتر خودرو آن را به منزله خاموشی موتور تشخیص می‌دهد و جریان برق و بنزین قطع می‌شود و موتور سریعاً خاموش خواهد شد. این ایرادات همیشه هم در خود سنسور اتفاق نمی‌افتد و در بسیاری از مواقع، پیداشدن عیب در سوکت برق آنهاست که منجر به این اتفاق خواهد شد.
عمل‌کردن سوئیچ اینرسی
سوئیچ اینرسی یک کلید حساس به ضربه است تا اگر خودرو به هر دلیلی، یک ضربه غیرمتعارف دریافت کرد، این سوئیچ عمل کرده و برق اصلی ماشین را قطع کند تا از بروز آتش‌سوزی جلوگیری شود. این سوئیچ ممکن است بنا به دلایل دیگری نیز عمل کند و در نتیجه برق خودرو قطع شده و موتور خاموش شود. البته این اتفاق بدون دلیل رخ نمی‌دهد و عمل‌کردن این کلید، بدون دریافت ضربه و تصادف، نادر است. اما بالاخره یک قطعه برقی و الکتریکی است که می‌تواند خرابی‌ها و مشکلات خود را داشته باشد.
ایراد در سنسورهای دریچه گاز
دریچه گاز یا هوزینگ گاز که به اسم هوزینگ ورودی هوا نیز نامیده می‌شود، ورودی هوا به منیفولد هوا و سپس موتورهاست. روی این قطعه، سنسورها و حسگرهایی وجود دارد که مقدار باز بودن و همچنین باز شدن دریچه گاز را کنترل می‌کند.
وجود عیب در دریچه گاز ماشین در مدل‌های سیمی، کمتر باعث خاموشی خودرو در حین حرکت خواهد شد و این اتفاق بسیار نادر است. اما در دریچه گازهای برقی، ایراد در این بخش می‌تواند باعث بسته‌شدن دریچه گاز شده و یا سیگنال خطا از موقعیت و مقدار باز بودن دریچه گاز به کامپیوتر خودرو ارسال کند که منجر به خاموشی خودرو در حین حرکت می‌شود.
عمل‌کردن سیستم GPS و دزدگیر
بعضی از دزدگیرها و GPSها می‌تواند در صورت عمل‌کردن، برق اصلی ماشین را قطع کنند. در این حالت موتور ماشین خاموش می‌شود و تا وقتی که دوباره دستور وصل‌شدن برق ماشین داده نشود، موتور خودرو روشن نخواهد شد. در واقع با عمل‌کردن دزدگیر و یا GPS، برق کویل قطع می‌شود و ماشین خاموش خواهد شد.
اما این عیب خصوصاً در سیستم GPS که یک سیستم الکترونیکی و بازاری و غیرفابریک است، می‌تواند به دلایل الکترونیکی رخ دهد. پیداکردن علت خاموش‌شدن ماشین به خاطر خرابی و ایراد در GPS و یا دزدگیر می‌تواند بسیار سخت باشد و معمولاً بعد از تست و آزمایش قطعات مکانیکی و الکترونیکی زیادی، عیب‌یاب به سمت تست و بررسی دزدگیر و GPS خواهد رفت. چرا که خرابی این دو سیستم به ندرت پیش می‌آید و کمتر کسی به آنها شک می‌کند.
خطازدن سیستم کیلس
به تازگی نصب سیستم ورود بدون کلید یا همان کیلس استارت روی خودروهایی که فاقد این قطعه هستند، در کشورمان باب شده است. این کار با افزایش رفاه و ایمنی خودرو انجام می‌شود؛ اما باید بدانیم که چون این سیستم‌ها به صورت فابریک و زیر نظر کمپانی مادر با رعایت نکات ایمنی آنها تولید نمی‌شوند، ممکن است که در حین کار دچار خطا شده و منجر به خاموشی خودرو در حین حرکت شود.
سوختن پمپ بنزین یا گرم‌کردن آن
بنزین و یا هر سوخت‌گیری برای رسیدن از باک به موتور ماشین، نیاز به یک پمپ دارد. در خودروهای بنزینی قدیم از پمپ‌های مکانیکی برای رساندن بنزین از باک تا موتور خودرو و کاربراتور استفاده می‌شود و در خودروهای جدیدتر خصوصاً در انژکتوری‌ها، پمپ‌های برقی با داشتن فشار بالاتر، این کار را انجام می‌دهند.
در پمپ‌بنزین‌های مکانیکی که کار پمپاژ سوخت با حرکت چند دیافراگم انجام می‌شود، گرم‌شدن پمپ باعث ضعف در کارکرد دیافراگم شده و ممکن است بسته به خرابی این بخش، پمپاژ بنزین کم شده که ماشین به کم‌توانی و لرزش موتور می‌افتد و یا کلاً قطع شود که موتور ماشین خاموش خواهد شد.
اما در پمپ‌بنزین‌های برقی، سوختن این قطعه که اتفاقی بسیار رایج است، باعث قطع ناگهانی و کامل ارسال سوخت از باک تا موتور خودرو خواهد شد. در این وضعیت، موتور ماشین کاملاً خاموش شده و صدایی از سمت پمپ بنزین با باز کردن سوئیچ، نخواهیم شنید.
قطع‌شدن جریان دلکو
هنوز هم خودروهای زیادی چه کاربراتوری و چه نیمه انژکتوری دارای دلکو هستند. دلکو وظیفه دارد تا جریان برق را به صورت دقیق و در زمان مناسب به شمع سیلندرها بفرستد. یک ایراد بزرگ در این قطعه که در برخی از خودروها دیده می‌شود، قطع‌شدن جریان برق از دلکو به مرور زمان به دلایل مختلفی مثل تکان‌های موتور، فرسودگی سوکت اتصال و… است که باعث خاموشی ناگهانی موتور ماشین خواهد شد. همچنین ایراداتی مثل سوختن مگنت و یا فیوز داخل دلکو نیز می‌تواند منجر به خاموشی موتور ماشین شود.
هواگرفتن باک سوخت
این اتفاق بیشتر در خودروهای قدیمی انژکتوری دیده می‌شود که فاقد سیستم‌های کنیستر و حباب‌گیر سالم هستند. افزایش فشار بنزین در درون باک و هواگرفتن شدید باک سوخت باعث فشار بسیار زیادی به پمپ بنزین در حین کارکردن می‌شود. در این وضعیت، کارکردن پمپ بنزین به درستی انجام نمی‌شود و حتی ممکن است که پمپ کلاً از کار بیفتد. با باز کردن درب باک، صدای فشار هوای خروجی را می‌توان شنید و در اکثر مواقع، پمپ بنزین نیز دوباره به کار می‌افتد. این عیب بسیار نادر است؛ اما هواگرفتن باک سوخت، اتفاقی رایج است و در بسیاری از خودروها که سیستم حباب‌گیر باک سوخت آنها به درستی کار نمی‌کند، دیده می‌شود.
معیوب‌بودن سنسور اکسیژن
معیوب‌بودن سنسور اکسیژن معمولاً با کارکرد نادرست موتور ماشین، افزایش مصرف سوخت و آلایندگی و همچنین افت شتاب خودرو خود را نشان می‌دهد. اما از آنجایی که این سنسور وظیفه دارد تا اطلاعاتی از سوخت‌وساز موتور و مقدار اکسیژن خروجی از اگزوز را به ECU بفرستد، خرابی آن می‌تواند با ارسال اطلاعات نادرست، باعث خاموشی موتور خودرو نیز شود. البته این حالت کمتر پیش می‌آید و معمولاً خرابی و ایراد در سنسور اکسیژن ماشین با نشانه‌هایی که گفته شد، همراه می‌شود.
ایراد در رله دوبل و فیوزها فیوز پمپ بنزین، فیوزهای اصلی
برای کارکردن موتور ماشین و داشتن یک احتراق در سیلندرها، قطعات الکتریکی و الکترونیکی مختلفی باید وظیفه خود را به درستی انجام دهند. در بعضی از خودروها از رله دوبل استفاده می‌شود، برخی از خودروها دارای چندین فیوز اصلی جریان برق هستند، برای پمپ بنزین از فیوز استفاده می‌شود و مواردی از این قبیل که سوختن هر کدام از این قطعات، خاموشی ناگهانی موتور ماشین را به همراه خواهد داشت. سوختن رله دوبل یک اتفاق رایج در خودروهایی است که این قطعه را دارند و با این اتفاق، جرقه‌زنی شمع‌های موتور ماشین کاملاً قطع می‌شود.
اختلال در سیستم ایموبلایزر
سیستم ایموبلایزر برای جلوگیری از روشن‌شدن موتور ماشین با سوئیچ‌های نامرتبط هست. اما در مواردی نیز دیده می‌شود که سیستم ایموبلایزر دچار اشکال شده و خودرو به صورت ناگهانی خاموش می‌شود. در این حالت اصطلاحاً گفته می‌شود که سوئیچ ماشین، کد پرانده است. این اتفاق هر چند که به ندرت رخ می‌دهد؛ اما اتفاقی غیرممکن نیز نیست.
پاره شدن تسمه تایم
از رایج‌ترین و پرهزینه‌ترین علت‌های خاموشی خودرو در حین حرکت، پاره شدن تسمه تایم موتور است. با این اتفاق، ارتباط بین سوپاپ‌ها و میل‌لنگ قطع می‌شود و زمان‌بندی باز و بسته‌شدن سوپاپ‌ها به هم می‌ریزد. در نتیجه نه هوایی وارد موتور خواهد شد و نه دودی می‌تواند از آن خارج شود. چهار عمل اصلی احتراق صورت نخواهد گرفت و در نتیجه احتراقی نخواهیم داشت. ضمن اینکه در اکثر خودروها، پاره شدن تسمه تایم به معنی برخورد پیستون‌ها با سوپاپ‌هاست که منجر به آسیب‌دیدن سوپاپ‌ها و پیستون‌ها می‌شود و هزینه‌های زیادی به همراه خواهد داشت.
ردکردن چندین دندانه از تسمه تایم نیز باعث خاموشی موتور خودرو خواهد شد. ردکردن تسمه تایم می‌تواند به علت‌های مختلفی از جمله چرب شدن تسمه، فرسودگی و جداشدن چند دندانه از تسمه، سفت و محکم نبودن تسمه در محل خود، خرابی قطعات تسمه تایم مثل تسمه سفت‌کن‌ها و… رخ دهد که در این وضعیت شاید احتمال آسیب‌دیدن قطعات داخلی موتور کمتر باشد؛ اما در بسیاری از مواقع، این اتفاق بدون آسیب نیز نخواهد بود.
گرمای بیش از حد موتور
در اکثر موتورهای انژکتوری امروزی با گرم‌شدن بیش از حد موتور خودرو و جوش‌آوردن شدید آن، اگر به مرور کاهش دما نداشته باشیم و همچنان موتور داغ‌تر شود، پیشرانه از سوی کامپیوتر خودرو برای جلوگیری از آسیب‌های شدید به موتور، خاموش خواهد شد. در این وضعیت معمولاً موتور به حدی داغ شده است که بسیاری از قطعات داخلی موتور، آسیب دیده‌اند و اتفاقاتی مثل چسبیدن رینگ و پیستون، تابیدگی سرسیلندر و… را شاهد خواهیم بود.
سوختن کوئل ماشین
کوئل ماشین یک قطعه حساس و مهم است که در صورت خراب‌شدن، ممکن است یک جریان ضعیف ایجاد کند و یا اصلاً جریانی برای جرقه‌زنی تولید نکند. کوئل نیز یک قطعه مصرفی است که عمری در حدود 80 تا صد هزار کیلومتر برای آن تعیین کرده‌اند. هرچند که در اکثر خودروها کوئل‌ها با عمری بیش از این نیز در حال کارکردن هستند. اما سوختن این قطعه نیز اصلاً اتفاق عجیب و غریبی نیست و اتفاقاً زیاد دیده می شود. سوختن کوئل باعث خاموشی خودرو در حین حرکت خواهد شد.
همچنین در خودروهایی که دارای یک کوئل هستند، خرابی سوکت و فیش آن نیز می‌تواند مانع از رسیدن برق به کوئل برای تبدیل آن به چند هزار ولت شود. در این وضعیت نیز موتور ماشین خاموش خواهد شد.
خرابی و معیوب‌بودن دینام
دینام ماشین وظیفه دارد تا جریان برق را برای ذخیره‌سازی در باتری و فعالیت سیستم‌های مختلف خودرو، فراهم کند. اگر این قطعه خراب شود، تا زمانی که جریان الکتریسیته در باتری خودرو وجود دارد، سیستم‌های مختلف ماشین از این برق استفاده می‌کنند. اما با کم‌شدن توان و ذخیره برق در باتری، موتور خودرو نیز خاموش خواهد شد. چرا که جریانی برای جرقه‌زنی شمع‌ها وجود ندارد. این اتفاق خصوصاً در خودروهایی که دارای فن برقی هستند، بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد، چرا که فن‌های برقی، توان زیادی از باتری ماشین را صرف می‌کنند. البته در یک خودرو سالم، با خراب‌شدن دینام، چراغ هشدار باتری و دینام روشن خواهد شد تا راننده متوجه یک عیب در این زمینه شود.
شمع و وایر معیوب
خرابی و ایراد در شمع و وایر نیز می‌تواند باعث خاموشی موتور ماشین شود. با این تفاوت که خاموشی پیشرانه به یکباره اتفاق نخواهد افتاد. در واقع با سوختن شمع و یا معیوب وایر که مانع از انتقال کافی جریان برق به شمع‌ها شود، موتور خودرو یک یا چند سیلندر خود را از دست خواهد داد و عملاً دیگر احتراقی در سیلندرها نخواهیم داشت. در نتیجه دور موتور افت می‌کند و موتور خودرو به لرزش می‌افتد. اگر در این زمان، موتور خودرو به هر دلیلی مثل حرکت در سربالایی، زیر فشار باشد، احتمال خاموشی موتور زیاد خواهد بود. البته تمام این اتفاقات می‌تواند در چندین ثانیه رخ دهد و یک خاموشی ناگهانی را نمایش دهد. اما به لرزه افتادن و کاهش توان موتور قبل از خاموشی کامل، نشان از وجود ایراد در سیستم جرقه‌زنی و یا سوخت‌رسانی خواهد بود.
در صورت خاموش شدن خودرو در حال حرکت چکار کنیم؟
خاموش‌شدن ناگهانی موتور ماشین اتفاقی است که می‌تواند منجر به حوادث و تصادف نیز شود. خصوصاً اگر این اتفاق در یک جاده شلوغ و یا مسیر پر پیچ‌وخم رخ دهد. با خاموشی موتور ماشین، فرمان آن به شدت سفت می‌شود که امکان چرخش آن برای بسیاری از افراد غیرممکن خواهد بود. همچنین چون بوستر ماشین از مدار خارج می‌شود، ترمزها نیز به قدری سفت می‌شوند که استفاده از آنها نیز بسیار سخت خواهد بود.
با خاموشی ماشین با نهایت خونسردی باید خودرو را در کنار مسیر متوقف کنیم. برای این کار می‌توان با احتیاط از ترمزدستی ماشین نیز استفاده کرد. اگر در مسیر شلوغ و پرترددی هستیم، بهتر است تا علائم هشداردهنده را در فاصله چندمتری از پشت ماشین قرار دهیم تا دیگران متوجه توقف خودرو ما شوند.
گاهی مواقع خودرو به هر دلیلی که خاموش شده است، با زدن چند استارت، دوباره روشن می‌شود. اما اگر خاموش شدن ماشین در حال حرکت به خاطر مسائل مکانیکی مثل پاره شدن تسمه تایم باشد، استارت‌زدن می‌تواند باعث افزایش آسیب‌دیدگی قطعات داخلی موتور شود. پس اگر تخصصی به این مسائل نداریم، بهتر است تا استارت‌زدن را بی‌خیال شویم و با یک مکانیک تماس بگیریم. اما اگر تخصص کافی برای بررسی دلایل خاموشی ماشین داریم و البته از ایرادات داخلی موتور نیز مطمئن هستیم، می‌توان با بررسی یک‌به‌یک مواردی که باعث خاموشی موتور ماشین می‌شوند، به رفع نقص این اتفاق پرداخت تا دوباره موتور روشن شود.
نویسنده: علیرضا داودی
سوالات متداول
- بیشترین موارد خاموش شدن ماشین در حال حرکت به چه علت است؟
معمولاً سوختن پمپ بنزین و شل بودن اتصالات سوکت سنسورهای مختلف ماشین، بیشترین علت خاموشی موتور خودرو در حین حرکت است. - بعد از خاموشی موتور ماشین در حین حرکت، چگونه آن را کنترل کنیم؟
با خاموشی موتور ماشین در حین حرکت، فرمان و ترمزها به شدت سفت می‌شود. باید با قدرت بیشتر، فرمان خودرو را کنترل کنیم و از ترمز خودرو و در صورت نیاز با ترمزدستی، ماشین را در بغل جاده متوقف کنیم.
