علت لرزش خودرو موقع ترمز گرفتن

گاهی مواقع در بعضی از خودروها می‌بینیم که با ترمزگیری، فرمان و حتی جلوی خودرو شروع به لرزش‌های عرضی و تکان‌خوردن می‌کنند. این وضعیت بیشتر از همه ناشی از تاب گرفتن دیسک‌های ترمز جلو است که این اتفاق نیز می‌تواند به دلایل مختلفی رخ داده باشد. لرزش فرمان و اتاق در زمان ترمزهای شدید می‌تواند تمرکز راننده را از ترمزگیری کم کند و راننده را مجبور کند تا به طور ناخواسته از تمام توان سیستم ترمز برای کاهش سرعت استفاده نکند. اما تاب داشتن دیسک‌ها تنها علت لرزش خودرو موقع ترمزگرفتن نیست و این اتفاق می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. اگر قصد فروش خودروی کارکرده خود را دارید بهتر است پیش از هرگونه اقدام دلایل این مشکل را بدانید و برای رفع آن اقدام کنید.

دلایل لرزش خودرو موقع ترمز گرفتن

لرزش ماشین و فرمان در زمان ترمزگیری می‌تواند به چندین علت مختلف باشد. هرچند شایع‌ترین علت این وضعیت به سیستم ترمز ماشین و معایب آن مربوط می‌شود؛ اما لرزش خودرو در زمان ترمزگیری می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. اما در مجموع، تمام این دلایل در همان مجموعه زیربندی و بخش ترمز خودرو خلاصه می‌شود.

لرزش ماشین هنگام ترمز گرفتن با لرزش فرمان، لرزش اتاق و دل زدن پدال ترمز در زیر پا خود را نشان می‌دهد. معمولا هم وقتی ترمز شدیدی بگیریم، این وضعیت بیشتر خواهد شد و لرزش ناشی از ترمزگیری را بهتر درک می‌کنیم.

خرابی مجموعه اتصالات چرخ

گاهی اوقات در زمان در آوردن بلبرینگ چرخ و گذاشتن مجموعه سگدست چرخ در زیر پرس، محل قرارگیری کلیپر ترمز تاب برمی‌دارد. این مقدار تابیدگی به‌قدری کم و آهسته رخ می‌دهد که از دید مکانیک می‌تواند دور باشد. در نتیجه بعد از بستن چرخ و مجموعه ترمز، چون کالیپر ترمز به صورت دقیق و صاف در جای خود قرار نگرفته است، شبیه به زمان تاب داشتن دیسک ترمز عمل خواهد کرد. در نتیجه در زمان ترمزگیری، شاهد لرزش در دیسک ترمز و فرمان ماشین خواهیم بود. خورده شدن غیریکنواخت لنت‌ها، نشانه‌ای از این وضعیت است.

تاب داشتن دیسک های ترمز

شایع‌ترین و اصلی‌ترین علت لرزش فرمان در زمان ترمزگیری، تاب برداشتن دیسک‌های ترمز است. دیسک‌های ترمز در ترمزهای شدید پی‌درپی در حد گداخته‌شدن داغ می‌شوند. در نتیجه اگر به طور ناگهانی و غیریکنواخت آنها را سرد کنیم، باعث تاب برداشتن و حتی ترک‌خوردن آنها خواهد شد.

در نتیجه در زمان ترمزگیری باعث لرزش شدید فرمان و اتاق ماشین می‌شود. توصیه می‌شود با توجه به اثر منفی این قضیه روی ایمنی خودرو و سلامت بخش‌های مرتبط با ترمزها، سریعا دیسک ترمز معیوب را از زیر ماشین خارج کنیم. چرا که احتمال شکستن ترمز و خطرات و هزینه‌های سنگین بعدی را نیز می‌تواند در پی داشته باشد. ضمن اینکه معمولاً در زمان تاب داشتن دیسک ترمز، راننده از تمام توان سیستم ترمز استفاده نخواهد کرد.

نازک شدن دیسک‌های ترمز

ترمز خودرو از جمله پرمصرف‌ترین سیستم‌های خودرویی است. این وضعیت خصوصاً در خودروهای اتوماتیک، حادتر از خودروهای دنده‌ای خواهد بود. سایش دیسک‌های ترمز به مرور رخ می‌دهد و سایش لنت‌ها نیز سرعت بیشتری دارد. این نازک شدن لنت و دیسک باعث می‌شود تا اگر سیستم ترمز ماشین به قدر کافی تنظیم و مرتب نباشد، کمی اختلاف فاصله بین دیسک و لنت بیشتر از حد باشد. در نتیجه در زمان ترمزگیری‌های شدید، باعث لرزش و بازی اندک دیسک بین لنت‌های ترمز شود که می‌تواند خود را با لرزش فرمان و حتی اتاق نشان دهد.

تاب داشتن پلوس چرخ

تاب داشتن پلوس چرخ هم در زمان شتابگیری و هم در زمان کاهش سرعت، خود را نشان می‌دهد. تاب داشتن پلوس چرخ شبیه به زمان تاب داشتن دیسک ترمز عمل می‌کند و با ترمزگیری، باعث لرزش فرمان و مجموعه چرخ‌ها می‌شود.

بالانس نبودن تایرها

نابالانسی تایرها بیشتر خود را در زمان حرکت خودرو با لرزش فرمان و یا لرزش اتاق، نشان می‌دهد. بسته به اینکه تایرهای عقب از بالانس خارج شده باشند و یا تایرهای جلو، سرعت شروع لرزش و محل آن متفاوت خواهد بود. اما نابالانسی تایرها باعث لرزش در زمان ترمز زدن نیز می‌شود. در واقع ترمزهای شدید و ناگهانی می‌تواند نابالانسی تایرها را تشدید کرده و این وضعیت را بهتر و بیشتر نشان دهد.

خرابی کالیپر ترمز

کالیپر ترمز باید لنت‌ها را به خوبی و به صورت محکم در جای خود نگاه دارد. اما کالیپر ترمز به مرور و در اثر فشار زیادی به در هر ترمزگیری به آن وارد می‌شود، کم‌کم از ناحیه اتصالات و پین‌های نگهدارنده لنت، دچار لقی می‌شود. در نتیجه لنت‌ها در جای خود روی کالیپر و همچنین کالیپر روی پایه خود، لق می‌شوند که معمولاً در زمان عبور از دست‌اندازها، صدای لقی لنت‌ها و کلیپر را می‌توان شنید. وقتی کالیپر دارای این معایب می‌شود، در زمان ترمزگیری، احتمال تماس نابرابر و غیریکنواخت لنت‌ها با دیسک وجود دارد که می‌تواند باعث لرزش لنت‌ها در جای خود و در نتیجه لرزش چرخ و فرمان شود.

مشکل در سیستم تعلیق

در زمان کاهش سرعت شدید و توقف سریع، وزن خودرو به سمت جلوی ماشین منتقل می‌شود و به همین لت هم همیشه ترمز محور جلو را قوی‌تر از محور عقب طراحی می‌کنند. اگر سیستم تعلیق محور جلو دارای عیب باشد، این انتقال وزن و افزایش فشار به محور جلو باعث می‌شود تا تعادل وزنی روی محور جلو به هم ریخته و دقیقا از جایی که دچار کاستی و عیب هست، خود را نشان دهد. این وضعیت می‌تواند باعث لرزش فرمان و اتاق خودرو نیز شود.

تاب داشتن رینگ چرخ

تاب داشتن رینگ چرخ حتی در زمان غیر ترمز زدن نیز می‌تواند باعث لرزش فرمان و اتاق خودرو شود. اگر تاب داشتن رینگ چرخ و یا بالانس نبودن تایر در حالت شدید خود باشد، می‌تواند حتی در زمان حرکت بدون ترمزگیری نیز باعث لرزش فرمان و اتاق ماشین شود. اما معمولا در این‌گونه حالت‌ها، تاب داشتن چرخ و رینگ می‌تواند در زمان ترمزگیری بیشتر تأثیر خود را نشان داده و باعث لرزش فرمان و اتاق خودرو شود.

لنت‌های فرسوده

فرسودگی لنت‌ها باعث می‌شود تا یک فشار متعادل و برابر به دیسک‌های ترمز از طرف لنت‌ها وارد نشود. این نابرابری در فشار وارد شده به دیسک ترمز می‌تواند باعث کشیده‌شدن فرمان به یک سمت و یا ایجاد لرزش در زمان ترمزگیری شود و نشان می‌دهد زمان تعویض لنت فرا رسیده است. همچنین یکسان خورده نشدن لنت‌ها به هر دلیل و زاویه‌دار شدن آنها در اثر ترمزها نیز این وضعیت را به وجود می‌آورد.

وجود شن و ماسه زیر دیسک ترمز

در برخی از مواقع و با باز کردن تایر، دیده می‌شود که ذرات گردوخاک و شن و ماسه در زیر دیسک ترمز قرار می‌گیرند. در نتیجه با بستن چرخ و سفت کردن پیچ و مهره‌ها، دیسک به صورت زاویه‌دار در جای خود می‌نشیند. این وضعیت دقیقاً شبیه به تاب داشتن دیسک ترمز است و در زمان ترمزگیری نیز باعث لرزش فرمان و مجموعه چرخ و اتاق می‌شود.

خرابی ناشی از لرزش ماشین موقع ترمز گرفتن

لرزش اتاق و فرمان در زمان ترمزگیری خصوصا در ترمزهای شدید، می‌تواند خطرات خود را داشته باشد. به همین علت هم باید سریعا به دنبال پیداکردن عیب و رفع آن باشیم.

آسیب به مجموعه ترمزها

لرزش دیسک ترمز و دیگر قسمت‌های مجموعه ترمز در زمان ترمزگیری، منجر به فشار مضاعف روی برخی از قسمت‌های سیستم ترمز خصوصاً اتصالات می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث شل‌شدن پیچ‌ها و اتصالات و همچنین گشادشدن محل پین‌ها به مرور زمان شود.

خطر شکستن دیسک ترمز

تاب گرفتن دیسک ترمز و یا هر قسمت دیگری از سیستم ترمز که باعث ایجاد لرزش در زمان ترمزگیری می‌شود، می‌تواند خطر شکستن دیسک ترمز را به همراه داشته باشد. خصوصا در دیسک‌های کارکرده و فرسوده که قطر و ضخامت کمتری دارند، این احتمال بیشتر و شدیدتر خواهد بود.

کاهش قدرت ترمزگیری

وقتی می‌دانیم که در زمان ترمزگیری، با لرزش و یا کشیده‌شدن فرمان مواجه خواهیم بود، ناخواسته از تمام توان سیستم ترمز استفاده نخواهیم کرد تا هرچه کمتر، شاهد لرزش و کشیده‌شدن فرمان باشیم. در نتیجه این کاهش توان ترمزها می‌تواند خطرساز و خطرناک باشد و به طولانی‌شدن خط ترمز و خط توقف خودرو بینجامد.

خرابی کالیپر ترمز

لرزش دیسک ترمز در زمان ترمزگیری، یک فشار و لرزش زیاد به دیگر بخش‌های ترمز وارد می‌کند که مجموعه کالیپر و دیسک ترمز، بیشترین فشار را تحمل خواهند کرد. این اتفاق باعث آسیب‌دیدن مجموعه کالیپر خصوصاً در قسمت‌هایی که به اتصالات چرخ وصل می‌شود، خواهد شد.

خطر انحراف خودرو از مسیر مستقیم

لرزش و کشیده‌شدن فرمان در زمان ترمزگیری خصوصاً در ترمزهای شدید، باعث ناپایداری و کشیده‌شدن فرمان به یک سمت می‌شود. این وضعیت خصوصاً در زمان ترمزهای شدید و ناگهانی، می‌تواند خطرناک بوده و خودرو را کاملاً منحرف کند.

راهکارهای رفع لرزش خودرو هنگام ترمز گرفتن

معمولا وقتی ماشین در زمان ترمز زدن دچار لرزش می‌شود که این لرزش بیشتر در فرمان ماشین خواهد بود، اکثر به دنبال رفع عیب در سیستم ترمز و خصوصا دیسک‌های ترمز می‌روند. بنابراین وقتی ماشین در زمان ترمز دچار لرزش می‌شود، بهتر است تا ابتدا از بیشترین قسمت‌هایی که احتمال خرابی دارند، به سمت دیگر قطعات برویم تا بتوانیم این عیب را پیدا کرده و آن را رفع کنیم.

• ابتدا بالانس تایرها و تاب نداشتن رینگ چرخ را بررسی کنیم. تابیدگی زیاد رینگ چرخ باعث لرزش در زمان ترمز زدن خواهد شد.
• وضعیت دیسک‌های ترمز را بررسی می‌کنیم. اگر تابیدگی دیسک‌ها با چشم معلوم باشد، بهتر است تا در این شرایط آنها را تعویض کنیم. چرا که تراشیدن دیسک‌ها در این وضعیت، می‌تواند ضخامت آنها را تا حد زیادی کم کند که خارج از استاندارد خواهد بود.
• به لنت‌ها و وضعیت آنها نگاهی می‌اندازیم. سلامت لنت‌ها در یک ترمزگیری مطمئن بسیار مهم است. لنت‌ها باید به طور یکنواخت و صاف خورده شده باشند. کج بودن آنها و زاویه‌دار بودن ساییدگی آنها باعث بروز اشکال در زمان ترمز زدن و لرزش اتاق و فرمان می‌شود.
• همچنین محل و نحوه نشستن لنت‌ها را در جای خود بررسی می‌کنیم. کج نشستن لنت‌ها نیز باعث بروز لرزش در زمان ترمزگیری خواهد شد.
• وجود آلودگی و جسم خارجی در زیر دیسک ترمز باعث می‌شود تا حالتی شبیه به تابیدگی دیسک را داشته باشیم. دیسک را از جای خود خارج کرده و این وضعیت را بررسی می‌کنیم.
• اگر هنوز هم در زمان ترمز زدن دارای لرزش در فرمان و ترمزها هستیم، باید به سراغ دیگر بخش‌ها برویم.
• محل نشستن کالیپر ترمز روی سگدست چرخ و همچنین سلامت کالیپر ترمز از نظر گشاد نبودن محل اتصالات و پین‌ها را بررسی می‌کنیم.
• تاب داشتن پلوس چرخ نیز باعث لرزش در زمان ترمزگیری می‌شود. این وضعیت را نیز باید به‌دقت بررسی کرد.

نتیجه گیری

لرزش فرمان و ماشین در زمان ترمزگیری به خاطر وجود یک عیب در یکی از قطعات مجموعه ترمز است. این وضعیت باعث می‌شود تا در زمان ترمز زدن، فشار لنت‌ها به دیسک ترمز به صورت یکنواخت اعمال نشود و در نتیجه یک ترمز پله‌ای و با لرزش را داشته باشیم. لرزش ترمز در زمان ترمزگیری باعث می‌شود تا نتوانیم از تمام توان ترمزها استفاده کنیم و البته این وضعیت می‌تواند در ترمزهای شدید و ناگهانی باعث انحراف خودرو نیز شود. ضمن اینکه لرزش ترمز در زمان ترمزگیری با فشار زیاد به دیسک خودرو، حتی ممکن است باعث شکستن دیسک نیز شود. لرزش ترمز در زمان ترمزگیری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شایع‌ترین آنها، تاب داشتن دیسک ترمز است. اما دلایل فنی دیگری هم می‌تواند باعث ایجاد لرزش در زمان ترمز زدن شود.

سوالات متداول

• شایع‌ترین دلیل لرزش فرمان در زمان ترمزگیری چیست؟
  معمولا در بیشتر مواقع این اتفاق بر اثر تاب داشتن دیسک‌های چرخ‌هاست. اما علل دیگری مثل خرابی کلیپرهای ترمز، تاب داشتن پلوس‌ها، ایراد در اتصالات چرخ‌ها و… نیز باعث این لرزش خواهد شد.
• لرزش فرمان در زمان ترمززدن از چه قسمت هایی می تواند ناشی شود؟
  خرابی دیسک و لنت ترمز، کالیپرهای ترمز، پلوس، بالانس نبودن چرخ‌ها و تاب داشتن رینگ، وجود آلودگی در زیر دیسک ترمز و… همگی می‌تواند باعث لرزش فرمان در زمان ترمزگیری شود.

نویسنده: علیرضا داودی