پیشرانه خودروهای درون‌سوز با بنزین و گازوییل کار می‌کند. سوخت فسیلی درون موتور خودرو می‌سوزد و انرژی حاصل از آن چرخ‌های ماشین را به حرکت در می‌آورد. سوختن بنزین و گازوییل درون موتورها گازهای سمی تولید می‌کند که از طریق لوله اگزوز خارج شده و در هوا پخش می‌شود. انتشار این گازها در هوا برای محیط زیست و سلامت انسان‌ها مضر است و با افزایش روزافزون تعداد خودروها، حجم آلاینده‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. به همین منظور اتحادیه اروپا استانداردی را برای ماشین‌ها تعیین کرد که به نام استاندارد آلایندگی اروپا شناخته می‌شود و به استاندارد یورو معروف است. بر اساس این استاندارد که تا به حال ۶ نسخه از آن منتشر شده، آلایندگی خودروهای بنزینی و دیزلی باید در مقیاس تعیین‌شده باشد، در غیر این صورت مجوز شماره‌گذاری و ورود به خیابان‌ها و جاده‌ها را نخواهند داشت. جدیدترین نسخه این استاندارد، با نام یورو ۷، سال ۲۰۲۵ در اتحادیه اروپا و بعد از آن در دیگر کشورها، اجرا خواهد شد.
استاندارد یورو
تدوین قانون و مقررات آلایندگی اروپا به سال ۱۹۷۰ برمی‌گردد، اما اولین استاندارد آلایندگی اتحادیه اروپا، معروف به یورو ۱، سال ۱۹۹۲ معرفی شد که استفاده از مبدل کاتالیزور و انژکتور را در خودروها اجباری کرد.
از آن زمان نسخه‌های متعددی از استاندارد آلایندگی یورو تدوین و منتشر شده که آخرین آنها یورو ۶ است. یورو ۶ سال ۲۰۱۴ معرفی و رعایت این استاندارد از سال ۲۰۱۵ برای ماشین‌های جدید در اتحادیه اروپا اجباری شد.
این مقررات طی زمان سختگیرانه‌تر شده و در هر نسخه دارای محدودیت‌های بیشتری برای کنترل گازهای سمی و آلاینده خودروها است. ۲۰ درصد از دی اکسید کربن را خودروها منتشر می‌کنند و هدف استانداردها کاهش میزان آلایندگی‌ها است.
تاثیر استاندارد یورو
بر اساس آمار و اطلاعات اتحادیه اروپا، آلاینده‌های ناشی از خودروها و صنعت حمل و نقل سهم قابل توجهی در کیفیت هوای کشورهای عضو دارد.
هدف استانداردهای آلایندگی یورو، کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای مضر است که عبارتند از:
- اکسید نیتروژن (NOx)
- مونواکسید کربن (CO)
- هیدروکربن (HC)
تا سال ۲۰۲۰، ذرات معلق (PM) هم جزو آلاینده‌های خودرویی قرار داشت.
طبق آماری که انجمن تولیدکنندگان و فروشندگان موتور، رعایت استانداردها تاثیر زیادی داشته و خودروهایی که امروزه وارد بازار می‌شوند، ۵۰ برابر پاک‌تر از ماشین‌هایی هستند که سال ۱۹۷۰ تولید می‌شدند.
انجمن تولیدکنندگان و فروشندگان موتور، آمار زیر را در سال ۲۰۱۷ منتشر کرد:
- مونواکسید کربن: ۶۳ درصد کاهش در موتورهای بنزینی، ۸۲ درصد کاهش در موتورهای دیزلی از سال ۱۹۹۳
- هیدروکربن: ۵۰ درصد کاهش در موتورهای بنزینی از سال ۲۰۰۱
- اکسید نیتروژن: ۸۴ درصد کاهش از سال ۲۰۰۱
- ذرات معلق: ۹۶ درصد کاهش در موتورهای دیزلی از سال ۱۹۹۳
با این حال، بر اساس گزارش اتحادیه اروپا، انتشار اکسید نیتروژن در حمل و نقل جاده‌ای، آن طور که انتظار می‌رفت کاهش نداشته، به دلیل اینکه شرایط رانندگی در دنیای واقعی با تست و آزمون آلایندگی خودروها به صورت کنترل‌شده، متفاوت است.
نسخه های استاندارد یورو
اولین نسخه استاندارد آلایندگی اروپا، یورو ۱ سال ۱۹۹۲ معرفی و سال ۱۹۹۳ اجرایی شد. از آن زمان ۶ نسخه استاندارد یورو تدوین شده و یورو ۷ نیز سال ۲۰۲۵ به اجرا درخواهد آمد. استاندارد یورو برای وسایل نقلیه سبک و سنگین و همین طور پیشرانه‌های بنزینی و دیزلی متفاوت است.
یورو ۱
- اجرا: ۱ ژانویه ۱۹۹۳
- ویژگی: اجباری شدن مبدل کاتالیزور و بنزین بدون سرب
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۲.۷۲ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن و هیدروکربن ۰.۹۷ گرم در کیلومتر
یورو ۲
- اجرا: ۱ ژانویه ۱۹۹۷
- ویژگی: تدوین استاندارد متفاوت برای خودروهای بنزینی و دیزلی. محدودیت بیشتر برای آلاینده‌ها.
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۲.۲ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن و هیدروکربن ۰.۵۰ گرم در کیلومتر
یورو ۳
- اجرا: ۱ ژانویه ۲۰۰۱
- ویژگی: تعیین میزان جداگانه برای اکسید نیتروژن و هیدروکربن
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۲.۳ گرم در کیلومتر / هیدروکربن ۰.۲ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن ۰.۱۵ گرم در کیلومتر
یورو ۴
- اجرا: ۱ ژانویه ۲۰۰۶
- ویژگی: کاهش چشمگیر حد مجاز آلاینده‌ها
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۱ گرم در کیلومتر / هیدروکربن ۰.۱ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن ۰.۰۸ گرم در کیلومتر
یورو ۵
- اجرا: ۱ ژانویه ۲۰۱۱
- ویژگی: تعیین محدودیت برای ذرات معلق در خودروهای بنزینی
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۱ گرم در کیلومتر / هیدروکربن ۰.۱ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن ۰.۰۶ گرم در کیلومتر / ذرات معلق ۰.۰۰۵ گرم در کیلومتر
یورو ۶
- اجرا: ۱ سپتامبر ۲۰۱۵
- ویژگی: تعیین حد مجاز برای تعداد ذرات معلق در خودروهای بنزینی
- میزان آلایندگی بنزین: مونواکسید کربن ۱ گرم در کیلومتر / هیدروکربن ۰.۱ گرم در کیلومتر / اکسید نیتروژن ۰.۰۶ گرم در کیلومتر / ذرات معلق ۰.۰۰۵ گرم در کیلومتر / تعداد ذرات معلق ۶*۱۰ به توان ۱۱ در کیلومتر
استاندارد یورو ۷
در نوامبر ۲۰۲۲، نسخه جدید استاندارد آلایندگی اروپا، یورو ۷ معرفی شد. هنوز جزییات استاندارد یورو ۷ اعلام نشده، اما سختگیرانه‌تر از نسخه‌های قبلی است. احتمالا یورو ۷ آخرین استاندارد آلایندگی اروپا برای خودروهای جدید خواهد بود، چرا که از سال ۲۰۳۰ تولید و عرضه ماشین‌های بنزینی و دیزلی در کشورهای اروپا ممنوع می‌شود.
ویژگی‌های یورو ۷ محدودیت‌های زیادی را برای خودروهای بنزینی و دیزلی ایجاد می‌کند و برعکس، نسخه‌های قبلی که برای خودروهای بنزینی و دیزلی فرق داشت، برای همه یکسان است. این ویژگی‌ها به شرح زیر است:
کنترل بیشتر خودروهای جدید
آلایندگی خودروها تا پیش از یورو ۷، بر اساس یک تست و آزمون تعیین می‌شد. اما در استاندارد آلایندگی اروپا ۷، همه خودروها در شرایط واقعی و در جاده‌ها و خیابان‌ها تست می‌شوند.
محدودیت آلایندگی ترمزها و تایرها
استاندارد یورو ۷ علاوه بر ایجاد محدودیت در انتشار گازهای خروجی از اگزوز، محدودیت‌هایی را هم برای پخش ذرات ترمزها و میکروپلاستیک تایرها تعیین کرده است.
افزایش زمان پاک بودن خودروها
طبق قوانین جدید، خودروها باید مدت زمان بیشتری پاک بمانند. بر این اساس، سطح آلایندگی ماشین‌های جدید تا ۲۰۰ هزار کیلومتر یا ۱۰ سال باید ثابت بماند. در صورتی که زمان پاکیزگی خودروها در استاندارد یورو ۶، تا ۱۰۰ هزار کیلومتر یا ۵ سال است.
حمایت از گسترش خودروهای برقی
برای جلب اعتماد خریداران خودروهای برقی، عمر مفید باتری این نوع خودروها باید افزایش پیدا کند.
استفاده از امکانات دیجیتال
طبق مقررات یورو ۷، دستکاری خودروها ممنوع است و کارشناسان می‌توانند با استفاده از حسگرهای دیجیتال به راحتی به اطلاعات خودرو دسترسی داشته باشند.
استاندارد یورو در ایران
آلودگی هوا و آلایندگی خودروها یکی از معضلاتی است که کشور ما همیشه با آن درگیر است و به همین خاطر اجرای استاندارد آلایندگی یورو ۲ برای خودروهای تولید ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰، یورو ۴ برای اتومبیل‌های ساخت ۹۱ تا ۹۳ و یورو ۵ و ۶ برای ماشین‌های تولید ۹۴ به بعد اجباری است. در حال حاضر بیشتر خودروهای جدیدی که در کارخانه‌های ایرانی تولید و مونتاژ می‌شوند، دارای استاندارد یورو ۵ هستند.
الزام اجرای استاندارد یورو ۶ از سال ۱۴۰۶
هیات وزیران در دی‌ماه ۱۴۰۲ در آیین‌نامه‌ای تصویب کرد:
- تمامی خودروهای سواری تولیدی و وارداتی در حال حاضر باید استاندارد آلایندگی یورو ۵ را رعایت کنند.
- تمامی خودروهای مذکور از ابتدای سال ۱۴۰۶ موظف هستند استاندارد یورو ۶ را به اجرا درآوردند.
استانداردهای محیط زیستی خودروهای وارداتی
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، استانداردهای محیط زیستی مورد پذیرش برای خودروهای سواری و سنگینی وارداتی را اعلام کرد:
- استاندارد آلایندگی خودرو سواری: یورو ۵
- استاندارد آلایندگی خودرو سنگین: یورو ۶، EEV و یورو ۵ به همراه فیلتر جاذب ذرات (فقط OEM)
استانداردی برای هوای پاک
تدوین و تنظیم استانداردهای آلایندگی اروپا برای داشتن هوای پاک و حفظ سلامتی انسان‌ها و پاکیزگی محیط زیست است، با این حال هنوز راه زیادی تا خودروهای صد در صد پاک و سبز داریم.
نویسنده: میلاد قزللو
درود بر شما
مطالب خیلی خلاصه و مفید ارائه شده است.
سپاسگزارم
ذرات معلق برای یورو ۴ نوشته نشده، یعنی جلوی ذرات معلق رو نمیگیره؟!
با سلام،
در استاندارد یورو ۴ ذرات معلق به‌عنوان یک شاخص و فاکتور مجزا محاسبه نمی‌شد، اما از سال ۲۰۱۱ و با استاندارد یورو ۵، ذرات معلق به یکی از شاخص‌های اصلی برای تعیین آلایندگی خودروها تبدیل شد.
طبیعتا موتورهای یورو ۴ آلایندگی بیشتری از یورو ۵ و یورو ۶ دارن.