فهرست مطالب
حرکت جهان بهسمت برقیسازی ناوگان حملونقل دیگر صرفا «روند» نیست؛ یک ضرورت زیستمحیطی و اقتصادی است. آلودگی هوا در کلانشهرها، هزینههای بالا و ناپایدار سوختهای فسیلی و الزامات سیاستگذاری برای کاهش کربن، همگی فشار میآورند که خودروهای برقی به انتخابی جدی تبدیل شوند.
در ایران نیز طی یکی دو سال اخیر، بحث واردات و بهرهبرداری از خودروهای برقی داغتر شده و نخستین ایستگاههای شارژ در تهران، البرز، مازندران و چند شهر دیگر بهتدریج در حال شکلگیریاند. اما رشد واقعی این بازار، بدون «شبکهای دسترسپذیر، قابلاتکا و بهروز» از ایستگاههای شارژ ممکن نیست. اهمیت این شبکه فقط به تامین انرژی ختم نمیشود؛ تجربه کاربر (یافتن ایستگاه، نوع کانکتور، سرعت شارژ، هزینه و ساعات فعالیت) مستقیما وابسته به کیفیت و پراکندگی زیرساخت است.
گزارشهای راهنمای عمومی که بهروز هم میشوند نشان میدهد تهران اکنون چندین نقطه فعال شارژ دارد و فهرستهای شهر به شهر در حال تکمیل است؛ با این حال پراکندگی هنوز یکنواخت نیست و ظرفیت شارژ سریع (DC) محدود است، بنابراین اولویت باید توسعه هدفمند در نقاط پرتردد شهری و مسیرهای بینشهری باشد.
انواع فناوریهای شارژ خودرو برقی و کاربرد هرکدام
برای درک درست از «خودرو برقی را کجا شارژ کنیم؟» باید بدانیم «ماشین برقی چطور شارژ میشود؟». شارژرهای خودروهای برقی به سه سطح تقسیم میشوند و هرکدام شرایط خاص خود را دارند:
- سطح ۱ (AC خانگی/سرعت پایین): معمولا معادل برق شهری است. توان حدود ۱٫۴ تا ۲ کیلووات و زمان شارژ طولانی؛ مناسب پارک شبانه یا محیطهای فاقد زیرساخت پیشرفته. برای سفر یا نوبتهای کوتاه، کافی نیست.
- سطح ۲ (AC عمومی/خانگی پرسرعتتر): با ولتاژ بالاتر (معمولا ۲۴۰ ولت) و توان ۳٫۳ تا ~۱۹ کیلووات، گزینه اصلیِ پارکینگهای عمومی، مراکز خرید و محل کار است. شارژ کامل (بسته به ظرفیت باتری) حدود ۴ تا ۸ ساعت طول میکشد؛ اگر بهصورت روزانه از خودرو برقی استفاده میکنید و میخواهید در حین کار یا خرید خودرو برقی شارژ کنید، سطح ۲ انتخاب استاندارد است.
- شارژ سریع DC (سطح ۳): برای سفرهای بینشهری یا وقتی زمان کم است. توان از ۵۰ تا ۱۲۰/۳۵۰ کیلووات (بسته به ایستگاه) دیده میشود و شارژ باتری تا حدود ۸۰٪ میتواند ۲۰–۴۰ دقیقه طول بکشد. هزینه نصب/نگهداری و نیازهای برقیِ سنگینتر باعث میشود تعداد این شارژرها کمتر و جانماییشان حسابشدهتر باشد.
انتخاب کاربردی: اگر بیشتر خودرو برقی را شبها در خانه پارک میکنید و حوصله زمانِ شارژ طولانی را دارید، سطح ۱ کفایت میکند؛ برای استفاده روزمره شهری، سطح ۲ بهترین توازن سرعت/هزینه را دارد؛ و برای مسیرهای طولانی یا مواقع اضطراری، شارژرهای DC (سریع / فست) اهمیت دارند.
آدرس ایستگاه شارژ خودرو برقی در تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، قم و…
تهران جلوتر از سایر شهرها، خوشهای از ایستگاههای شارژ عمومی را شکل داده است. این ایستگاههای شارژ ماشین برقی عموما در نقاط پرتردد با امکان پارک، یا مراکز خرید/نمایشگاهی جانمایی شدهاند تا شارژ با انجام امور روزمره همزمان شود. در کنار این موارد، چند نقطه نیز «در حال تجهیز/غیرفعال» معرفی شدهاند که نشان میدهد شبکه در حال گسترش است اما هنوز به پوشش متوازن نرسیده است.
بیرون از تهران نیز، شبکه بهتدریج شکل گرفته: در البرز، ساوجبلاغ (شهرک صنعتی ماموت) و اتوبان کرج–قزوین نقاطی با شارژ سریع گزارش شدهاند؛ در شمال کشور (چالوس، بابلسر، بابل، آمل و …) چند ایستگاه در مجتمعهای تفریحی/تجاری یا هتلها فعال است. این الگوی «همنشینی با مراکز سفر و گردشگری» هم منطقی است (زمان توقف دارید) و هم باعث توزیع نخستین هابهای شارژ در مسیرهای پرتردد میشود. برای سفر بینشهری، قبل از حرکت مسیر خود را با این نقاط تطبیق دهید تا ریسک صف یا خاموش شدن ماشین را کم کنید.
ایستگاه شارژ خودرو برقی در تهران
نام ایستگاه | آدرس |
شهرداری منطقه ۹ | خیابان آزادی، استاد معین، شهرداری منطقه ۹ |
برج میلاد | برج میلاد |
شهرداری تهران خیابان ایرانشهر | خیابان کریمخان، خیابان ایرانشهر، روبهروی معاونت حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران |
برج آزادی | میدان آزادی |
پارک آب و آتش | خیابان گاندی، بزرگراه حقانی، خیابان شهیدی، پارک آب و آتش |
پارکینگ طبقاتی سعدی | خیابان ناصرخسرو، پاساژ سعدی، طبقه بالای پارکینگ عمومی سعدی |
پارکینگ طالقانی | خیابان شریعتی، خیابان نقدی، پلاک ۳، پارکینگ طالقانی |
بوستان نهجالبلاغه | پونک، بلوار ایوانک، غرب بوستان نهج البلاغه |
منطقه ۸ شهرداری | بزرگراه شهید سلیمانی، دردشت، خیابان یعقوبی، روبروی سرای محله |
تاکسیرانی (شماره ۱) | میدان انقلاب، خیابان آزادی، جنب خیابان بهزاد، جنب سازمان مدیریت تاکسیرانی |
مرکز خرید گالریا | دکتر فرهنگ (۱۳)، محله ولنجک |
هتل اسپیناس | سعادت آباد، میدان بهرود، خیابان آبادی، کوچه ۳۳ |
پلیس راه تهران – کرج | بزرگراه شهید فهمیده، پلیس راهور منطقه ۲۱ |
نمایندگی ۱۷۱۵ کرمان موتور | کیلومتر ۹ جاده مخصوص کرج، بعد از آزادگان، جنب شهر خودرو، پلاک ۱۸۳ |
کرمان موتور – بلوار نخل | اتوبان شهید لشگری، خیابان ۵۶، جنب ساختمان نگین |
منطقه ۶ شهرداری | خیابان کریمخان، بین ملائی و شاهد، محله بهجتآباد، منطقه ۶ شهرداری |
پارکینگ حافظ | خیابان حافظ، بین کابلی و کریمخان زند، پارکینگ حافظ |
پایانه معین | میدان راه آهن، خیابان کارگر جنوبی، پایانه اتوبوسرانی معین |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در کرج
نام ایستگاه | آدرس |
ماموت | ساوجبلاغ، بخش چندار، بلوار امام رضا، بلوار شورا، شهرک صنعتی ماموت |
کیا مال | کرج، گوهردشت، خیابان پیروزی شمالی، پارکینگ طبقاتی مجمتع کیامال |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در تبریز
نام ایستگاه | آدرس |
مهدوی موتورز | تبریز، لاین کندرو، سهراهی اهر به سمت میدان بسیج، جنب کوچه صنعت چهارم، مجتمع خدمات رفاهی مهدوی موتورز |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در گیلان
نام ایستگاه | آدرس |
نمایندگی ۳۴۰۶ کرمان موتور | رشت، کیلومتر ۵ جاده رشت-انزلی، نبش کوچه سعدی |
هتل ابریشمی | لاهیجان، میدان بسیج، هتل ابریشمی |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در مازندران
نام ایستگاه | آدرس |
فریدونکنار | فریدونکنار، بلوار شهید نامجو، جنب زمین فوتبال کریم آزادی |
نارنجستان | آمل، کیلومتر ۱۸ جاده هراز، مجموعه تفریحی نارنجستان |
تکساز تابلو بشل | قائمشهر، شهرک صنعتی بشل، فاز دوم، خیابان صنعت ۱، شرکت تکساز تابلو بشل |
هتل پارسیان خزر | نمک آبرود، بلوار صنوبر، خیابان نخل، به طرف تلهکابین نمک آبرود، جاده ساحلی، هتل پارسیان خزر |
هتل میزبان | بابلسر، کیلومتر ۳ کمربندی، هتل میزبان |
نمایندگی گلکانی مدیران خودرو | بابل، نمایندگی مدیران خودرو گلکانی |
هشت بهشت ایرانیان | چالوس، کیلومتر ۶۰ جاده کرج-چالوس، ولیآباد کندوان، جایگاه هشت بهشت ایرانیان (مارال ستاره) |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در مشهد، خراسان رضوی
نام ایستگاه | آدرس |
پارس مبتکر فرتاک | مشهد، شهرک صنعتی توس، فاز ۴، خیابان چاپ و نشر ۴.۱، قطعه ۱۱۴۹ |
پاساژ فروغ | مشهد، خیابان مصلی، خیابان مصلی ۹، پاساژ فروغ |
نمایندگی ۳۱۰۶ زحمتکش ایران خودرو | مشهد، کیلومتر ۶ جاده شاندیز، نبش مدرس ۱۶ |
نمایندگی ۲۰۱۶ کرمان موتور | مشهد، ابتدای جاده شاندیز، حاشیه خیابان جردن، نمایندگی کرمان موتور امیرحسین هادیزاده |
عاکف | مشهد، بزرگراه پیامبر اعظم، روبروی خیابان پیامبر اعظم ۷۹، مجموعه خدماتی عاکف (معاینه فنی آزادی) |
شهرداری سبزوار | سبزوار، بلوار کشاورز، نبش خیابان شهید باکری |
شهرداری سبزوار | سبزوار، بزرگراه سبزواری (شهرک صنعتی خاوران) |
مارال ستاره زعفرانیه | سبزوار، جاده نیشابور-سبزوار، منطقه زعفرانیه، مجتمع خدمات رفاهی مارال ستاره |
نمایندگی ۲۰۰۹ کرمان موتور | گناباد، بلوار امام رضا، نرسیده به میدان پدافند، مجتمع خودرویی نوری |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در اصفهان
نام ایستگاه | آدرس |
پارکینگ طبقاتی میدان | اصفهان، خیابان نشاط، شهید رضا بحرینی (چهارسو مقصود)، پارکینگ طبقانی میدان |
فرایبورگ | اصفهان، سعادتآباد (آزادگان)، خیابان فرایبورگ (محله هزارجریب)، روبروی پمپ بنزین |
میلاد نور | اصفهان، اتوبان فرودگاه، بعد از حصه، کنارگذر پل آفتاب، مجتمع خدمات رفاهی میلاد نور |
فرهان (باغ قدیر) | اصفهان، خیابان علامه امینی، مجموعه باغ غدیر، پارکینگ شماره ۲ |
تاکسیرانی | اصفهان، شهید خزایی، کوی گلها، شهرک امام زمان، سازمان نظارت بر تاکسیرانی |
باغ گلها | اصفهان، میدان بزرگمهر، ابتدای خیابان مشتاق دوم، ورودی باغ گلها |
فرهان (آبشار سوم) | اصفهان، خیابان آبشار سوم، پارکینگ پارک سنپترزبورگ |
تاکسیرانی باغ فدک | اصفهان، فرزانگان، پارکینگ اتوبوسرانی باغ فدک، جایگاه گاز فرزانگان |
فرهان (آبشار دوم) | اصفهان، خیابان آبشار دوم، قبل از پل غدیر، پارکینگ بوستان آبشار |
مارال ستاره شهرضا | شهرضا، جاده شیراز-اصفهان، مجتمع خدمات رفاهی مارال ستاره |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در شیراز، فارس
نام ایستگاه | آدرس |
معالیآباد | شیراز، پل معالی آباد، پارکینگ پیادهرو پارک سلامت (کنار پل معالی آباد) |
نمایندگی ۲۶۲۰ کرمان موتور | شیراز، بلوار امیر کبیر، نبش کوچه ۴۹، نمایندگی کرمان موتور ۲۶۲۰ هلدینگ محمدی |
پارکینگ بینالحرمین | حرم شاهچراغ، پارکینگ بین الحرمین، شورای شهر انقلاب اسلامی |
پارکینگ طبقاتی آذین | شیراز، چهارراه مشیر، بلوار قاآنی، کوچه ۱۸، پارکینگ طبقاتی آذین |
هتل الیزه | شیراز، خیابان معالی آباد، خیابان پزشکان، هتل الیزه شیراز |
پارکینگ هدایت | شیراز، بلوار انقلاب اسلامی، خیابان هدایت شرقی، پارکینگ هدایت |
پارکینگ نشاط | شیراز, بلوار کریمخان، خیابان نشاط، خیابان خبرنگار، پارکینگ طبقاتی نشاط |
رفاه (بوستان خلد برین) | شیراز، بلوار قصرالدشت، بلوار بهشتی، بوستان خلدبرین، نبش فروشگاه زنجیرهای رفاه |
نمایندگی ۲۶۱۸ کرمان موتور | لامرد، میدان مادر، نمایندگی کرمان موتور |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در قم
نام ایستگاه | آدرس |
نمایندگی ۲۸۰۳ کرمان موتور | قم، بلوار امام رضا، جنب پمپ گاز کوثر، نمایندگی کرمان موتور (آخوندی) |
مارال ستاره (حوض سلطان) | قم، جاده قدیم تهران-قم، مجتمع خدمات رفاهی مارال ستاره مهتاب سلطان |
مهر و ماه قم | قم، کیلومتر ۶ اتوبان قم-تهران، مجتمع مهر و ماه |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در قزوین
نام ایستگاه | آدرس |
نارون سنتر | قزوین، بلوار دهخدا، بین ایمان و رامبد (محله بلوار شمالی)، روبروی پمپ بنزین، مرکز خرید نارون سنتر |
پلیس راه قزوین | قزوین، بلوار رجایی، پلیس راه اتوبان قزوین |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در اراک
نام ایستگاه | آدرس |
پارک ملت اراک | اراک، حدفاصل خیابان هپکو و میدان سرداران |
ایستگاه شارژ خودرو برقی در سمنان
نام ایستگاه | آدرس |
مارال ستاره میاندشت | میامی، جاده سبزوار-میامی، مجتمع خدمات رفاهی مارال ستاره میاندشت |
نمایندگی ۲۴۰۳ کرمان موتور | شاهرود، میدان هفتم تیر، ابتدای جاده کارخانه قند، جنب مجتمع خودروئی رضائی |
ساعات فعالیت جایگاه شارژ خودرو برقی
ساعت کار ایستگاه شارژ خودرو برقی ۲۴ساعته است.
هزینه شارژ خودرو برقی در ایستگاه شارژ
اگرچه در بسیاری از کشورها خودروهای برقی راهکاری اقتصادی برای کاهش هزینههای جابهجاییاند، در ایران روند دیگری شکل گرفته. طی ماههای اخیر بهای شارژ افزایش یافته و نگرانی کاربران را برانگیخته است.
در خرداد ۱۴۰۴ ساختار تعرفهای تازه ابلاغ شد که بر پایه ساعت مصرف، فصل سال و مالکیت ایستگاه تغییر میکند. کمترین تعرفه ۱۴۸۸ تومان در ساعات کمبار و فصول غیرِ گرم و بیشترین تعرفه ۴۵۰۰ تومان در ساعات پُربار و فصول گرم است.
جایگاه شارژ | قیمت هر کیلووات (تومان) |
خانگی | ۳۰۰۰ تومان |
مجتمعهای تجاری و عمومی سطح ۲ | ۹۵۰ تومان |
ایستگاه شارژ عمومی در ساعات کمبار | ۱۴۸۸ تومان |
ایستگاه شارژ عمومی در ساعات پربار و فصول گرم | ۴۵۰۰ تومان |
یک خودروی برقی بهطور متوسط در هر صد کیلومتر حدود ۱۵ کیلوواتساعت برق مصرف میکند؛ بنابراین هزینه پیمایش حدود ۲۳ تا ۶۷ هزار تومان برآورد میشود؛ رقمی که معادل مصرف تقریبی ۸ تا ۲۳ لیتر بنزین آزاد است. به این ترتیب، مزیت اصلی خودروهای برقی، یعنی شارژ و نگهداری ارزان، دستکم در ایران کمرنگ شده است.
سناریوی ۲۵ کیلوواتساعت برای صد کیلومتر تصویر ملموستری ارائه میکند: شارژر خانگی با میانگین تقریبی ۳۰۰۰ تومان برای هر کیلوواتساعت، حدود ۷۵٬۰۰۰ تومان هزینه دارد؛ مجتمعهای تجاری سطح ۲ با نرخ رسمی ۹۵۰ تومان، نزدیک به ۲۳٬۷۵۰ تومان؛ ایستگاههای عمومی در ساعات کمبار با تعرفه ۱۴۸۸ تومان، حدود ۳۷٬۲۰۰ تومان؛ و در ساعات پُربار فصول گرم با تعرفه ۴۵۰۰ تومان، حدود ۱۱۲٬۵۰۰ تومان.
این ارقام نشان میدهد سیاستگذاری تعرفهای میتواند تجربه مالکیت خودروی برقی را دگرگون کند.
راهنمای شارژ خودرو برقی در ایستگاه شارژ
- پارک و ایمنی: خودرو را در فضای مشخصشده پارک کنید؛ علائم افقی/عمودی جایگاههای EV معمولا واضح است. رعایت خطکشیها، جابهجایی کابل و عدم مسدودسازی مسیر سایر خودروها از اصول پایه است.
- انتخاب و اتصال کابل: بسته به خودرو و ایستگاه، با Type 2 (برای AC) یا CCS (برای DC / شارژ سریع) سروکار دارید. مطمئن شوید کانکتور با پورت خودروی شما سازگار است، سپس آن را به خودرو وصل کنید (یا مطابق راهنمای درجشده روی دستگاه).
- احراز هویت/فعالسازی: برخی ایستگاهها با RFID (کارت) کار میکنند، برخی با اپلیکیشن اختصاصی یا عمومی (نمایش ایستگاههای فعال، پرداخت، مانیتورینگ شارژ) و بعضیها هم هر دو. ایجاد حساب کاربری، شارژ کیفپول و پذیرش قوانین استفاده ممکن است لازم باشد. اگر به اپ نیاز است، قبل از رسیدن نصب/ثبتنام را انجام دهید.
- پایش فرایند: زمان شارژ به ظرفیت باتری، درصد اولیه، دما و نوع شارژر بستگی دارد (AC سطح ۲ معمولا چند ساعت؛ DC سریع برای ۱۰–۸۰ درصد در بازه ۲۰–۶۰ دقیقه). نمایشگر دستگاه یا اپ، توان لحظهای/انرژی تحویلشده را نشان میدهد. برای آزادسازی جایگاه، پیش از تکمیل شارژ به کنار دستگاه برگردید.
- پایان و تسویه: با دکمه توقف، شارژ را خاتمه دهید، پرداخت را انجام دهید (که معمولا اتوماتیک است)، سپس کابل را از خودرو جدا کنید و سرجایش بگذارید. جایگاه را سریع تخلیه کنید تا صف شکل نگیرد.
نکته طلایی: اگر نخستینبار است از شارژ سریع (DC) استفاده میکنید، پیشاپیش وضعیت قابلیت شارژ سریع در خودروی خود را بررسی کنید.
استانداردها و سازگاری خودروها با ایستگاه شارژ
قبل از اینکه وارد ایستگاه شارژ شوید، نوع سوکت ایستگاه شارژ را بررسی کنید که آیا با خودرو شما سازگار است.
- کانکتورها: در ایران عمدتا با Type 2 (AC) و CCS (فست شارژ) مواجه میشوید. اکثر ایستگاههای AC عمومی از Type 2 پشتیبانی میکنند و ایستگاههای شارژ سریع نیز اغلب با CCS عرضه میشوند. این همسویی با استانداردهای اروپایی و خودروهای وارداتی، استفاده را سادهتر میکند؛ با این حال همیشه مشخصات خودروی خود را چک کنید.
- همه خودروها قابلیت شارژ سریع DC ندارند: همه خودروهای برقی بهصورت پیشفرض قابلیت شارژ سریع را ندارند؛ ممکن است بسته به مدل/تریم بهصورت آپشن ارائه شده باشد یا محدودیت سرعت شارژ وجود داشته باشد. برای جلوگیری از اتلاف زمان، قبل از ورود به ایستگاههای DC، دفترچه راهنما یا صفحهٔ مشخصات خودروی خود را بررسی کنید.
- توان و طول عمر باتری: استفاده گهگاه از DC سریع معمولا در طراحی باتری لحاظ شده است، اما استفادهٔ مداوم از شارژهای توانبالا میتواند در درازمدت بر عمر موثر باتری اثر بگذارد؛ بنابراین برای شارژهای روزمره، AC سطح ۲ انتخاب بهینهتری است و DC را برای سفر و مواقع ضروری نگه دارید.
نتیجه گیری
زیرساخت شارژ خودرو برقی در ایران هنوز نوپا است، اما مسیر رشد آن مشخص است. تهران و چند شهر دیگر با هابهای اولیه و ترکیبی از شارژرهای AC سطح ۲ برای استفاده روزمره و DC سریع برای سفر، پاسخگوی نیاز تعداد کم خودروها هستند؛ با این حال پراکندگی و ظرفیت تا رسیدن به استفاده گسترده و عمومی فاصله دارد. کلید موفقیت، جانمایی هوشمند در مراکز پرتردد، پیوند با مسیرهای بینشهری، شفافیت تعرفه و یکپارچگی تجربه کاربر از طریق اپلیکیشنها است.
استراتژی برنده، استفاده از شارژر AC در رفتوآمد روزانه، شارژ خودرو با شارژر DC در سفرهای طولانی، بررسی سازگاری پورت Type 2/CCS و ارزیابی هزینه شارژ است. اگر این اصول با سیاستهای حمایتی و مشارکت بخش خصوصی همراه شود، شبکه شارژ میتواند به اهداف خود برسد: بهبود کیفیت هوا، کاهش هزینه حملونقل و آرامش در تردد شهری و بینشهری. آینده برقیشدن در دسترس است؛ به شرط آنکه امروز توسعه پایدار و کاربرمحور ایستگاهها را جدی بگیریم.
سوال های متداول
برای شارژ خودرو برقی در خانه سطح ۱ بهتر است یا ۲؟
اگر زمان کافی دارید و شبها خودرو را در پارکینگ پارک میکنید، سطح ۱ کفایت میکند؛ اما برای سرعت بیشتر و استفاده روزمره شهری، سطح ۲ معقولتر است.
شارژرDC (فست شارژ) به باتری خودرو برقی آسیب میزند؟
استفاده مداوم از DC میتواند استهلاک را افزایش دهد، اما شارژرهای سریع برای استفاده دورهای طراحی شدهاند. برای افزایش عمر مفید باتری خودرو برقی، بیشترِ شارژها را با AC انجام دهید.
همه خودروها پورت DC دارند و فست شارژ هستند؟
خیر؛ برخی مدلها بهصورت پیشفرض فاقد درگاه/قابلیت DC هستند یا سرعت DC محدود دارند. قبل از سفر، مشخصات مدل خودتان را بررسی کنید.
نویسنده: میلاد قزللو