فهرست مطالب
بر اساس آئین‌نامه صدور انواع گواهینامه‌های رانندگی که توسط هیئت وزیران تصویب شده و آخرین اصلاحات آن در دسترس است، از این پس ارائه گواهی سلامت روان به‌عنوان یکی از شرایط اصلی دریافت گواهینامه رانندگی در کشور الزامی است.
طبق ماده ۳ این آئین‌نامه، متقاضیان دریافت گواهینامه باید علاوه بر معاینات جسمی و بینایی‌سنجی، گواهی سلامت روانی خود را از مراکز پزشکی صلاحیت‌دار مورد تأیید وزارت بهداشت و سازمان پزشکی قانونی دریافت و ارائه کنند. این الزام شامل تمامی انواع گواهینامه‌ها از جمله پایه سوم، گواهینامه ویژه، موتورسیکلت و دیگر پایه‌ها می‌شود.
نگاهی به قانون جدید دریافت گواهی سلامت روان برای گواهینامه
در ماده ۹ از پیوست ۲ آئین‌نامه، به‌صراحت ارزیابی اختلالات روحی و روانی (اختلالات اعصاب و روان) به‌عنوان یکی از معیارهای مهم احراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان ذکر شده است. این ارزیابی‌ها بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی وزارت بهداشت و با هماهنگی نیروی انتظامی انجام می‌شود.
سرهنگ علی ولی‌پور، سخنگوی پلیس راهور ناجا، در گفت‌وگویی اعلام کرد:
«سلامت روان رانندگان نقش کلیدی در کاهش تصادفات جاده‌ای دارد و با اجرای این ارزیابی‌ها، ایمنی تردد در جاده‌ها به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت.»
چه بیماری‌هایی مانع صدور گواهی سلامت روان می‌شوند؟
گواهی سلامت روان در شرایطی صادر نمی‌شود که فرد دچار اختلالات روانی یا مشکلاتی باشد که رانندگی را برای او یا دیگران خطرناک کند. این مشکلات شامل موارد زیر است:
| دسته مشکل | توضیحات |
| اختلالات روانی شدید | اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، اختلال شخصیت مرزی یا اختلالات اضطرابی و خلقی حاد که می‌تواند قضاوت، تمرکز و کنترل رفتاری را مختل کند. |
| سوءمصرف مواد | مصرف مواد مخدر و الکل که واکنش‌ها و توانایی‌های حرکتی را کاهش می‌دهد. |
| اختلالات رشدی | مانند برخی موارد طیف اوتیسم که مهارت‌های شناختی و حرکتی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. |
| بیماری‌های عصبی | صرع، پارکینسون و ام‌اس که می‌توانند هماهنگی، حرکت و هوشیاری را مختل کنند. |
| مشکلات روانشناختی | افسردگی شدید، اضطراب مزمن یا اختلالات خواب که تمرکز و سرعت واکنش را کاهش می‌دهند. |
در نظر داشته باشید که شرایط بالا برای دریافت گواهینامه برای اولین بار است و هنوز اطلاعاتی مبنی بر الزام دریافت گواهی سلامت روان برای تمدید گواهینامه رانندگی اعلام نشده است.
معیارهای ارزیابی سلامت روان
برای صدور گواهی سلامت روان، متقاضیان از مراحل زیر عبور می‌کنند:
- بررسی سابقه بیماری‌ها: سوابق اختلالات روانی، عصبی و سوءمصرف مواد
- ارزیابی روانشناختی: معاینه و مصاحبه با روان‌پزشک یا روان‌شناس
- آزمایش‌های بالینی: بررسی عملکرد مغز، تمرکز و توانایی حرکتی
- ارزیابی عملکرد روزمره: بررسی توانایی انجام کارهای عادی از جمله رانندگی
در نهایت، کمیسیون پزشکی با توجه به تمام این ارزیابی‌ها تصمیم می‌گیرد که گواهی سلامت روان صادر شود یا خیر.
کلام آخر
قانون جدید به‌طور جدی سلامت روان رانندگان را زیر ذره‌بین برده است. هدف، ارتقای ایمنی جاده‌ها و کاهش تصادفات است. اما کارشناسان یادآور می‌شوند که اجرای دقیق و منصفانه این قانون اهمیت زیادی دارد تا حقوق متقاضیان حفظ شود. نظر شما درباره این قانون جدید چیست؟ آیا به نفع رانندگان و عابران پیاده خواهد بود یا صرفا به مرحله‌ای برای سخت‌ترکردن دریافت گواهینامه و بیشترشدن هزینه گواهینامه رانندگی تبدیل خواهد شد؟ از شما دعوت می‌کنیم نظرات خود را با ما و سایر خوانندگان مجله خودرو۴۵ در میان بگذارید.
نویسنده: بهاره سامانی پور
