کلاس خوروهای MPV مخفف Multi-Purpose Vehicle یا خودروهای چند منظور، در حقیقت همان کلاس مینی ون یا ون‌های کوچک است که اگرچه در بازار ایران هرگز محبوب نبوده و خریدار ندارد، اما در بازار اروپا و آمریکای شمالی معمولا در قالب خودروی دوم خانوادگی و معمولا برای جابجایی تعداد نفرات بیشتر (ونه حمل بار) کاربرد بسیار دارد. خودروسازان بسیاری در جهان این سگمنت محبوب را به تولید می‌رسانند اما زمانی که خودروسازان پریمیوم/لوکس مانند کمپانی مرسدس بنز و بی ام و پا در مسیر تولید محصول از این کلاس می‌گذارند به این معنا است که این ون کوچک قرار است از دیدگاه راحتی و کلاس، چند سر و گردن بالاتر از محصولات رقبای اقتصادی باشد.
کلاس MPV های ساب کامپکت یا بسیار کوچک مرسدس بنز از سال 2005 و با تولید نسل اول کلاس B آغاز شد که تا امروز در سه نسل متفاوت بر خط تولید قرار دارد. این کلاس با وجود اشتراک‌های بسیار فنی با کلاس هاچ‌بک‌های کوچک مرسدس بنز (کلاس A)، از ابعاد بزرگ‌تر برخوردار بود و از پیشرانه‌های قدرتمندتری استفاده می‌کرد. با این وجود موسسه ایمنی Euro-NCAP همچنان این خودرو را در دسته هاچ‌بک‌ها قرار می‌دهد. در ادامه با تولیدات سه کلاس B مرسدس بنز بهتر آشنا می‌شویم.
W245، اولین نسل مرسدس بنز کلاس B
با نگاهی ظاهری و بدون دقت به نسل اول کلاس B، چنان جای تعجب ندارد که موسسه ایمنی Euro-NCAP آن خودرو را همانند کلاس کوچک‌تر A در دسته هاچ‌بک‌ها قرار می‌دهد. نه تنها کلاس B از نظر ابعاد خارجی به کلاس A نزدیک بود بلکه ظاهر آن نیز چندان تفاوت فاحشی با آن کلاس کوچک‌تر نداشت. اما به منظور بزرگ‌تر شدن فضای داخلی برای راحتی و آسایش بیشتر سرنشینان، این خودرو از پلتفرم و شاسی ساندویچی متشرک با کلاس A بهره می‌برد با این تفاوت که ارتفاع آن در مقایسه با کلاس A بلندتر بود که فضای داخلی را ارتقا ببخشد. همچنین استفاده از سیستم انتقال نیرو دیفرانسیل جلو نیز موجب شد تا فضای داخلی کاملا به سرنشینان اختصاص یابد.
پیشرانه‌های ارائه شده در این مدل 4 نمونه خطی بود که سه نمونه 1.5 تا 2.0 لیتری بنزینی و یک نموه 2.0 لیتری دیزل را دربر می‌گرفت. قدرتمندترین مدل ارائه شده کلاس B نسل اول که با کد B200 Turbo شناسایی می‌شود، به پیشرانه 2.0 لیتری توربوچاجر به قدرت 190اسب بخار و گشتاور 280 نیوتون.متر مجهز بود و شتاب 0 تا 100 کیلومتر بر ساعت معادل 7.6 ثانیه‌ای به همراه داشت. با این حال بر خلاف کلاس A، هیچ یک از نسل‌های کلاس B با پیشرانه‌های AMG به بازار ارائه نشد و با ارائه گیربکس ضریب متغیر (CVT) به عنوان تنها حق انتخاب اتوماتک، این مدل هیچ نسخه عملکرد محوری نداشت. این نسل از سال 2005 تا 2011 بر خط تولید قرار داشت که تا کنون طولانی‌ترین بازه تولید نسل اول کلاس B را به خود اختصاص می‌دهد.
W246، تغییرات زیرپوستی بنز B کلاس
نسل دوم کلاس نوظهور B مرسدس بنز در سال 2011 روانه خط تولید شد و تا سال 2019 بر خط قرار داشت. این نسل اگرچه در ظاهر تنها با اندکی تغییرات ظاهری در حد فیس لیفت ماژور مواجه شد اما در حقیقت در دومین نسل کلاس B، پلتفرم خودرو به طور کلی با پلتفم جدید MFA تغییر یافت که ویژه خودوهای متحرک جلو نوین مرسدس بنز ساخته شده بود. در آستانه تولید نسل جدید کلاس B در سال 2013، حجم فروش کل کلاس B تا آن سال به مرز 1 میلون دستگاه رسید.
ابعاد خارجی این نسل اگرچه در مقایسه با نسل پیشین بزرگ‌تر شده بود اما بهبود طراحی باعث شد ضریب درگ (Cd) این خودرو بهبود یابد. پیشرانه‌های استفاده شده در این نسل تنها با کمی افزایش قدرت همچنان از نوع 4 سیلندر اما از خانواده جدید سری M270 بودند. مهم‌ترین نکته فنی در W246، استفاده از گیربکس جدید 7 سرعت دو کلاچ اتوماتیک بود که جایگزین نسخه ضریب متغیر (CVT) نسل پیشین شد.
با وجود استفاده از آپشن‌های به روز در نسخه پیشین کلاس B، نسل جدید به سیستم‌های هوشمند و پویایی چون کروز کنترل تطبیق پذیر، سیستم کمکی نقطه کور وسیستم ترمز هوشمند پیشگیرنده تصادف مجهز شد. با توجه به اشتراک پلتفرم نسل اول با کلاس A و هدف ابتدایی مرسدس بنز برای ارائه نسخه برقی و هیبرید این کلاس به بازار، کلاس B نیز بلاخره در نسخه برقی به بازار عرضه شد که از موتور الکتریکی 177 اسب بخاری 340 نیوتون متری بهره می‌برد. همچنین سری BlueEfficiency به عنوان سری کم مصرف‌تر و پاک‌تر کلاس B با سیستم اتوماتیک استارت و خاموش موتور، سیستم ترمز بازیابنده انرژی و تایرها و مجموعه چرخنده محورها با طراحی مخصوص کاهنده اصطکاک ایستایی روانه بازار شد. با ورود به تابستان سال 2013 و با گذر کمتر از دو سال از تولید نسل دوم کلاس B، تعداد 230 هزاردستگاه از این خودرو در بازار جهانی به فروش رفته بود. مجموع فروش دو نسل اول و دوم کلاس B تا سال 2018 و معرفی نسل سوم به رقم 1.5 میلیون دستگاه رسیده بود.
W247، نسل امروزی
جدیدترین نسخه کلا B نسل سوم آن است که در سال 2018 و بر پلتفرم جدید MFA2 روانه بازار جهانی شد و از زبان طراحی کاملا نوین و به روز بنز بهرمند است. انتخاب پیشرانه‌ها همچنان محدود به نمونه‌های 4 سیلندر خطی است. با این تفاوت که در این نسل پیشرانه بسیار کم مصرف 1.3 لیتری توربو نیز به لیست انتخاب‌های مشتری اضافه شده است. همچنین برای اولین بار در این نسل گیربکس 8 سرعت اتوماتیک دو کلاچ (8 DCT) و سیستم انتقال نیرو چهارچرخ متحرک هوشمند مرسدس بنز با نام 4-Matic نیز در اختیار مشتری قرار گرفت.
در کنار تغییر کلی پلتفرم، طراحی نمای خارجی و مخصوصا نمای داخلی این نسل جدید به طور کلی با زبان طراحی نوین مرسدس بنز هماهنگ شد که اتفاقا برای این کلاس بخصوص، جلو بصری مناسب‌تری به همراه داشت. این نسل همچنین از سیستم رانندگی نیمه اتوماتیک مرسدس بنز بهره می‌برد که از کلاس S قرض گرفته شده است. انتظار نمی‌رود این نسل تا سال 2025 با نسل چهارم جایگزین شود.
کلاس B بنز در ایران
تنها در آغاز دوره تولید نسل اول کلاس B در همان سال‌های ابتدایی و دورانی که ورود خودروهای گذر موقت به کشور آزاد بود، شاهد واردات تعداد بسیار انگشت شماری از کلاس Bهای نسل اول بودیم. اما بازار ایران از همان گذشته‌های دور نسبت به برخی کلاس از خودروها یعنی کوپه، ون و استیشن روی خوش نشان نداده و معمولا این دست خودروها در بازار کاربردی و سدان پسند ایران موفق نبوده‌اند. از آن گذشته فعالیت شرکت ستاره ایران به عنوان عامل فعال مرسدس بنز آلمان در کشور، هرگز در زمینه واردات محصولات قوی عمل نکرده و کلاس B هم همانند بنز کلاس A توجیح چندان منطقی برای حضور در بازار ایران با خود به همراه نداشت.
نویسنده: شهاب انیسی
