ورود قدرتمند خودروهای چینی به بازار کشور تقریبا در اقدامی ناگهانی صورت گرفت. شرکت مدیران خودرو (MVM) در زمره اولین شرکت‌های خودروسازی خصوصی داخلی است که با مشارکت و سرمایه‌گذاری مستقیم شرکت خودروسازی چری (Chery) چین در ایران راه‌اندازی شد. هدف این شرکت مونتاژ و تولید داخلی محصولات چینی در تیراژ بالا در بازار ایران بود.
باید اعتراف کنیم که محصولات این شرکت در ابتدای کار به هیچ عنوان مورد استقبال قرار نگرفت و محصولات تولیدی آن به سختی در نگاه اعضای جامعه ایرانی می‌آمد. اما در گذر زمانی کوتاه و با درک عمیق این حقیقت که آبی از خودروسازان داخلی گرم نخواهد شد، چینی‌ها رفته رفته رشد و پیشرفت چشمگیر خود را در قالب محصولات جدیدی که روانه بازار ایران کردند به ایرانیان نشان دادند و حالا این خریداران ایرانی بودند که برای خرید محصولات چینی در صف ثبت نام شرکتی چون مدیران خودرو قرار گرفتند.
مدیران خودرو شاید یکی از اولین خودوسازان خصوصی در همکاری مستقیم چینی‌ها بود اما بدون شک در این بازار پرسود تنها نبود. پس از آنکه ارائه محصولات چینی در ایران بازار خودرو کشور را تکان داد، بسیاری از خودروسازان خصوصی و دولتی دیگر از جمله کرمان موتور و زیرمجموعه‌های وابسته به آن به سرعت در مسیر همکاری با خودروسازان چینی افتادند که حاصل امروزی آن بازار خودرو کشور ایران است که شاید نزدیک به نیمی از آن را خودروهای چینی تشکیل می‌دهند.
طراحی ظاهری X60 یا X33، کدام یک بهتر است؟
شرکت مدیران خودرو با نام اختصاری ام وی ام (MVM/مخفف: شرکت خودروسازی مدیران) اولین کراس اوور چینی مونتاژ شده خود در بازار ایران را در اواخر دهه 1380 روانه بازار کرد. خودرویی با نام X33. این خودرو در حقیقت چری مدل تیگو (Tiggo) بود که در نسل دوم خود با نام چری تیگو 3 و در بازار ایران با نام ام وی ام X33 روانه خط تولید شد. چری تیگو در سال 2005 روانه بازار شد و با وجود آنکه از دیدگاه زیبایی تقریبا هیچ المان جذابی در ظاهر خود ندارد اما همچنان الهام‌گیری خود از برخی از برترین‌های دنیا را بروز می‌دهد.
کرمان موتور نیز یکی دیگر از آن شرکت‌هایی بود که تقریبا بسیار سریع به همکاری با خودروسازان چینی روی آورد. این شرکت با همکاری مستقیم شرکت لیفان موتورز چین به تولید کننده محصولات لیفان در بازار ایران بدل شد. خودرویی که کرمان موتور و لیفان برای رقابت با کراس اوور نسبتا خوش فروش مدیران خودرو در نظر داشتند مدل X60 لیفان بود. لیفان X60 دو سال پس از X33 نسل اول روانه بازار ایران شد. اما عقب افتادگی شرکت کرمان موتور در برابر مدیران خودرو تنها به این تاخیر دو ساله محدود نشد. شرکت مدیران خودرو با تثبیت مقام و جایگاه خود در بازار خودرو ایران و کسب سهم فروش قابل توجه در این بازار، همواره در تلاش بود تا جدیدترین و به روزترین نسخه‌های ارائه شده از محصولات چری را روانه بازار ایران کند.
این مهم مدیران خودرو را به یکی از پویا‌ترین و فعال‌ترین خودروسازان داخل ایران بدل کرد که موفقیت و فروش بالای محصولاتش به هیچ عنوان جای تعجب نداشت. از این رو مدل X33 تا کنون در سه نسل مجزا به بازار خودرو ایران تزریق شده است در حالی که لیفان نه تنها در نسخه X60، بلکه در هیچ یک از محصولات ارائه شده‌اش در بازار ایران در جوار کرمان موتور؛ به قدرت و سرعت چری و مدیران خودرو عمل نکرده است. به همین دلیل لیفان X60 از دیدگاه تنوع هرگز نمی‌تواند با X33 مدیران خودرو سرشاخ شود.
طراحی، X60 برتر از X33
نسل اول ام وی ام X33 از دیدگاه ظاهری به واقع هیچ المان جذاب، چشمگیر و خیره کننده‌ای ندارد. البته از این بابت باید کمی واقع بین و منصف باشیم. این نسخه از X33 در حقیقت در سال 2005 روانه بازار جهانی شد. به هین دلیل از دیدگاه طراحی خودرویی قدیمی از ساخته‌های ریزنقش‌های سرزمین پهناور چین است پس نباید از آن انتظار زیادی داشت.
با کمی دقت در ظاهر این خودرو قدیمی و آگاهی از وضعیت صنعت کپی‌کاری (و نه خودروسازی!) چین می‌توان دریافت که نسل اول این خودرو در بخش طراحی؛ الهام بسیار زیادی از نسل سوم تویوتا راوفور (حتی دربخش تزئینات و برچسب‌های روی بدنه) و در نسل‌های بعدی الهام مستقیمی از نسل چهارم هوندا CR-V گرفته است که مشهود‌ترین شباهت‌های آن در قسمت چراغ‌های عقب و جلو به راحتی دیده می‌شود.
اگر بر حسب سلیقه شخصی ظاهر لیفان X60 را بر ام وی ام X33 ترجیح می‌دهید باید یادآور شویم که جای هیچ گونه تعجبی نیست چراکه X60 اولین بار در سال 2011 روانه بازار جهانی شد و از دیدگاه طراحی حداقل پنج سال ازX33 جلوتر است. ظاهر X60 به دلیل بهره گرفتن از گرافیک مدرن‌تر چراغ‌های جلو و عقب و مخصوصا گلگیرهای بسیار برجسته‌تر در چهار گوشه خودرو ظاهری عضلانی‌تر و متمایز دارد.
استفاده X33 از تایر زاپاس قرار گرفته بر در پنجم خودرو به جای قرار دادن آن در زیر اتاق، ظاهر شاسی بلند مانندتری به این خودرو داده است؛ درحالی که X60 برای نصب تایر زاپاس رویه استاندارد و میانه‌روتر قرارگیری در زیر اتاق را پیش گرفته است. این سبک قرارگیری تایر زاپاس بر در عقب به یک استاندارد در X33 بدل شد و چری برای دو نسل بعدی آن نیز به خوبی از این شیوه طراحی سود جست.
هر دو خودرو از کلاس کراس اوورهای جمع و جور (Compact) شهر هستند. با این حال از دیدگاه ابعاد خارجی X60 نشان دهنده کشیدگی 40 میلی‌متری در طول، 25 میل‌متر عرض بیشتر اما ارتفاع 15 میلی‌متر کمتر آن در مقایسه با X33 است. بدون شک فاحش‌ترین تمایز ابعادی میان این دو خودرو اختلاف فاصله محورها و کشیدگی 90 میلی‌متری فاصله محورها در لیفان X60 است.
بررسی نمای داخلیX60 و X33
روایت نمای خارجی دو گزینه مورد بررسی در نمای داخلی آن‌ها نیز به چشم می‌خورد. در نتیجه با تعلق به یک برند چینی، X33 طراحی داخلی را در معرض نمایش می‌گذارد که اولین نکته جاذب توجه؛ کیفیت بسیار پایین متریال تمام پلاستیکی به کار رفته در آن است. پس از آن ممکن نیست که بتوان از سبک طراحی بسیار قدیمی وعدم رعایت تناسبات هندسی در نمای داخلی X33 نسل اول چشم پوشاند.
ترکیب قرینه داشبرد در مرکز با اندکی بیرون زدگی تمامی ادوات و تجهیزات مختصر کنترلی سیستم تهویه مطبوع و سیستم صوتی بر روی آن نقش بسته‌اند. ترکیب رنگی نمای داخلی با استفاده از تریم پلاستیکی نقره‌ای رنگ بر داشبرد، فرمان و رودری‌ها مخصوصا در ترکیب دو رنگ توسی/کرم نمای داخلی، جلوه عجیب و نه چندان دلچسب دارد. به صورت کلی نمای داخلی نسل اول X33 یکی از ملموس‌ترین مثال‌هایی است که می‌تواند رشد و پیشرفت بسیار سریع صنعت خودرو چین را به صورت مصور به ما یادآور شود. کافی است تا نمای داخلی (و خارجی) نسل اول این خودرو را با نسل کنونی آن و محصولات امروزی برند چری مقایسه کنید تا دریابید که در 15 سال گذشته این ریز نقش‌های آسیایی با چه سرعتی صنعت خودرو عقب مانده کشورمان را در طوفان تند و تیز خود نابود کردند.
طبیعتا لیفان X60 با تکیه بر حضور دیرتر خود در بازار جهانی از نمای داخلی بسیار پخته و بالغ‌تری بهره می‌گیرد که البته بی‌الهام از محصولات وقت کره جنوبی در آن دوران به نظر نمی‌رسد اما در هر صورت جذاب‌تر از نسل اول X33 است. داشبرد X60 نیز ظاهری قرینه دارد و متریال به کار رفته در آن نیز همانند X33 بی‌کفیت و تماما از جنس پلاستیک خشک است اما ساختار عمودی مرکز داشبرد در اتصال به کنسول میانی با در برگرفتن ادوات کنترلی سیستم تهویه مطبوع و سیستم صوتی در کنار تریم پلاستیکی نقره‌ای رنگ به کار رفته در آن، مشترک با غربیلک فرمان ورودی‌ها جلوه بصری بسیار زیباتری با خود به همراه دارد.
با وجود ابعاد بزرگ‌تر نمای خارجی X60، فضای صندوق این خودرو برابر با 405 لیتر است اما این رقم با اختلاف کمی در X33 معادل با 392 لتر است. این اختلاف جزئی نشان می‌دهد که فاضله محورهای بلندتر در X60 بیشتر به راحتی و آسایش سرنشینان ردیف دوم اختصاص داده شده است.
مشخصات فنی، شانه به شانه
بازار خودرو کشور ایران به دلیل واردات محصولات برتر کشورهای مطرح خودروساز در جهان به یک عادت بسیار سازنده مبتلا شد که همان واردات و تولید از نسخه‌های برتر هر خودرو وارداتی یا تولیدی است. به عبارت بهتر در دوران پیش از انقلاب خودروهای مونتاژی یا وارداتی بازار ایران معمولا از پرآپشن‌ترین و قدرتمندترین نمونه‌ها بودند. پس از انقلاب نیز این عادت مخصوصا در دسته خودروهای وارداتی تا میزان بسیار زیادی حفظ شد و از این رو تقریبا تمام خودروهای وارداتی بازار ایران از بالاترین رده آپشنی و قدرتمندترین پیشرانه‌های ممکن بهره می‌گرفتند. این موضوع اما با حضور خودروهای چینی در بازار کشور به شکل محسوسی خدشه‌دار شد.
خودروهای چینی به عنوان محصولاتی بسیار اقتصادی و بی‌کیفیت معمولا از مجموعه فنی بهره می‌برند که تنها به حرکت کردن خودرو با میزان مصرف حداقل سوخت می‌انجامد. به این منظور که از این دست خودروها (جز در نمونه‌های استثنا) هیچگاه نمی‌توان انتظار شتابگیری تند و تیز و کیفیت سواری زیادی داشت.
در نتیجه نسل اول X33 به پیشرانه 2.0 لتری چهار سیلندر 16 سوپاپ به قدرت 139 اسب بخار و گشتاور 180 نیوتون.متر مجهز است که به کمک گیربکس 5 سرعت دستی قادر است وزن تقریبی 1.4 تنی این خودرو را در مدت زمان 12 ثانیه از حالت سکون به تندی 100 کیلومتر بر ساعت برساند در حالی که مصرف سوخت میانگین آن برابر با 7 لیتر در هر 100 کیلومتر عنوان شده است. هرچند این اعداد و ارقام جذاب و جالب توجه نیست اما قطعا فاجعه‌آمیز هم به نظر نمی‌رسد.
در مقابل X60 از پیشرانه چهار سیلندر 1.8 لیتری 16 سوپاپ تنها به قدرت 125 اسب بخار و گشتاور 168 نیوتون.متر بهره می‌گیرد که برای رساندن این خودرو 1.3 تنی به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون به حدود 13 ثانیه زمان احتیاج دارد و این در حالی است که مصرف سوخت آن اندکی فراتر از 8 لیتر در هر 100 کیلومتر اعلام شده است.
سخن نهایی
اعداد و ارقام فنی در نسخه‌های اتوماتیک هر دو خودرو حتی بدتر از آن چیزی است که بیان شد. یکی از مهم‌ترین ضعف‌های این دست خودروهای چینی نداشتن توان کافی مجموعه فنی و مخصوصا ضعف گیربکس اتوماتیک CVT آن‌ها برای عبور از شیب‌های تند و تیز مانند مناطق شمالی شهر تهران است که موجب نارضایتی بسیاری از مشتریان ایرانی شد؛ هرچند که در دراز مدت خریداران نیز با آن کنار آمدند.
حتی از دیدگاه کیفیت نیز نمی‌توان حساب زیادی بر مجموعه فنی این دست خودروها؛ مخصوصا نمونه اتوماتیک آن‌ها باز کرد. میزان خرابی در نسخه‌های قدیمی تقریبا تمامی خودروهای چینی بسیار زیاد است. خوشبختانه دو گزینه معرفی شده در این مقاله از پیشرانه‌های تنفس طبیعی بهره می‌گیرند و در نتیجه نگرانی بابت خرابی سیستم توربو در آن‌ها وجود ندارد اما ضعف طراحی در گیربکس‌های اتوماتیک آن‌ها باعث می‌شود تا به مشتریان احتمالی نسخه کارکرده این خودروها توصیه کنیم ترجیحا نمونه‌های دنده دستی را برگزینند چراکه حساسیت و میزان خرابی در آن‌ها بسیار کمتر از نمونه‌های اتوماتیک است.
همچنین باید در نظر داشته باشید که کیفیت ساخت پایین و مخوصا کیفیت بسیار بد متریال به کار رفته در نمای داخلی این دو خودرو در استفاده‌های بلند مدت (فراتر از 100 هزار کیلومتر) در برابر رنگ باختگی، چرک و پوسته شدن بسیار مستعد هستند. از این رو شاید نتوان در این کلاس از خودروهای چینی کارکرده نمونه‌ای را یافت که نمای داخلی آن در بخش دستگیره‌ها، کلیدهای کنترلی، سر دنده و مخصوصا فرمان؛ دچار وارفتگی و رنگ پریدگی نشده باشد.
با این وجود درصورت تمایل به خرید یک کراس اوور شهری ارزان قیمت از بازار خودروهای کارکرده، معمولا خودروهای چینی اولین و تنها انتخاب افراد با بودجه محدود است.
نویسنده: شهاب انیسی
