فهرست مطالب
شرکت سایپا در زمینه تولید خودروهای کوچک اقتصادی، به‌ویژه محصولات هم‌خانواده پراید، از دهه ۷۰ تا اواخر دهه ۹۰ شمسی فعالیت گسترده‌ای داشت، اما بالاخره مصمم شد تا محصولی بزرگ‌تر در کلاس بدنه سدان‌های کامپکت و رقیب محصولات پرفروش ایران‌خودرو را نیز به تولید برساند تا توفیق بیشتری در بازار این‌گونه خودروها به دست آورد.
در نهایت، شرکت سایپا پروژه رهام را در سال ۱۳۹۷ رونمایی کرد؛ اما این اسم پابرجا نماند و سرانجام خودروی شاهین در سال ۱۳۹۹ به‌طور رسمی به بازار ایران راه پیدا کرد. شاهین یک خودروی سدان جمع‌وجور بوده و از آنجا که محصولات خانواده پلتفرم X200 نظیر تیبا و ساینا به‌هیچ‌وجه قابلیت رقابت با محصولات پرفروش ایران‌خودرو نظیر انواع سمند، دنا، پژو پارس و… را نداشتند، این محصول نسبتاً جدیدتر سایپا یعنی شاهین، برای مبارزه با محصولات آبی‌پوشان ایکو به میدان فرستاده شده است.
خودروی شاهین به دلیل طراحی ظاهری زیبا، ایمنی مناسب، استحکام بدنه و شاسی بهتر نسبت به محصولات ایران‌خودرو، توانست خیلی زود مورد توجه قرار گیرد. اما برخی انتقادات فنی نیز به بخش پیشرانه آن وارد شد که در نهایت، موجبات تولید نسخه جدیدی از این خودرو با نام شاهین پلاس را فراهم کرد؛ خودرویی که از پیشرانه و گیربکس متفاوت نسبت به نسخه‌های قبلی شاهین نیرو دریافت می‌کند.
به‌هرترتیب، خودروی شاهین طی این سال‌ها تیپ‌های مختلفی را تجربه کرده و برخی تغییرات آپشنال یا فنی روی آن‌ها صورت گرفته است. در حال حاضر چندین تیپ از محصولات خانواده شاهین در بازار ما موجود هستند که در ادامه به معرفی کلی و ویژگی‌های هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
انواع تیپ های شاهین سایپا
شاهین سایپا به‌صورت کلی در حال حاضر دارای سه تیپ است، اما می‌توان یکی دو مورد دیگر را نیز به آن‌ها اضافه کرد. در ادامه، توضیحات تیپ‌های مختلف شاهین به همراه تفاوت‌های آن‌ها با دیگر مدل‌ها را بیان کرده‌ایم.
شاهین G دنده ای
اولین مدلی از شاهین که وارد بازار شد، شاهین G دنده ای بود. در واقع، خودروی شاهین ابتدا با موتور ۸ سوپاپ M15 توربوشارژ و گیربکس ۵ دنده دستی به مشتریان تحویل داده شد. شاهین دنده‌ای از سال ۱۳۹۹ وارد بازار شد و ابتدا قرار بود که در دو تیپ کم آپشن و فول آپشن با نام‌های S و G به متقاضیان عرضه شود. اما تیپ S شاهین که فاقد امکاناتی مثل سانروف، نمایشگر مالتی‌مدیا، دوربین عقب، تهویه اتومات و دکمه‌های کنترل روی فرمان بود، خیلی زود از خط تولید خارج شد و شاهین دنده‌ای در تیپ G یا فول آپشن به‌صورت گسترده راهی بازار شد.
از مردادماه ۱۴۰۲، به واسطه اجباری شدن استانداردهای ۸۵گانه، تجهیزات جدیدی مثل سیستم کنترل کشش و پایداری به همراه سیستم کمکی توقف در سربالایی نیز به فهرست تجهیزات شاهین جی دنده‌ای اضافه شد.
شاهین جی دنده‌ای از موتور ۸ سوپاپ توربوشارژ با قدرت ۱۱۰ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۱۷۸ نیوتن‌متر نیرو می‌گیرد و گیربکس آن نیز از نوع پنج‌دنده دستی است. شتاب صفر تا صد این خودرو حدود ۱۳.۵ ثانیه بوده و میانگین مصرف سوخت آن نیز ۷.۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر ترکیبی برآورد شده است. این مدل حدود ۱۲۷۰ کیلوگرم وزن داشته و از یک باک سوخت ۴۷ لیتری برای تغذیه موتور استفاده می‌کند.
دیلایت، اتولایت، سنسور پارک عقب، سنسور فشار باد تایرها، مولتی‌مدیا لمسی ۷ اینچی، دوربین عقب، دو عدد کیسه هوا، ورود و استارت بدون کلید، صندلی‌های دستی جلو، سیستم کنترل کشش و پایداری به همراه سانروف، جزو مهم‌ترین تجهیزات شاهین جی دنده‌ای به شمار می‌روند.
شاهین GL دنده ای
شرکت سایپا بعد از تولید شاهین جی دنده‌ای تصمیم گرفت تا نسخه بدون سانروف این خودرو را با نام شاهین GL دنده ای از تابستان ۱۴۰۲ به بازار بفرستد. شاهین جی‌ال دنده‌ای از لحاظ مشخصات فنی هیچ‌گونه تفاوتی با شاهین جی دنده‌ای ندارد، ولی همان‌طور که اشاره کردیم، فقط سانروف از سقف این خودرو حذف شده است.
سری اول شاهین جی‌ال دنده‌ای که در تابستان ۱۴۰۲ وارد بازار شد، فاقد سیستم‌های کنترل کشش و پایداری بود، اما سری دوم این خودرو از زمستان ۱۴۰۲ به سیستم‌های کنترل کشش و پایداری به همراه سامانه کنترل توقف در سربالایی نیز مجهز شد.
شاهین اتوماتیک CVT
شاهین اتوماتیک CVT، که در بازار با نام شاهین G اتوماتیک نیز شناخته می‌شود، در نیمه دوم سال ۱۴۰۲ به بازار عرضه شد. این خودرو از همان موتور ۸ سوپاپ توربوشارژ موجود در شاهین جی دنده‌ای استفاده می‌کند، اما جعبه‌دنده آن به گیربکس CVT اتوماتیک با قابلیت تعویض دستی ۷ سرعته تغییر یافته است.
طراحی ظاهری شاهین اتوماتیک CVT تفاوتی با نسخه دنده‌ای ندارد، اما برخی تزیینات کرومی به همراه آنتن کوسه‌ای به بدنه خودرو اضافه شده است. ارکان داخلی کابین شاهین اتوماتیک CVT نیز خیلی تغییر نکرده، ولی برخی تزیینات داشبورد، رودری‌ها و پنل تعویض دنده متفاوت شده است.
ضمن آن‌که دکمه‌های سیستم کروز کنترل روی غربیلک فرمان دیده می‌شود که قبلاً در نسخه دنده‌ای وجود نداشت. پنل یا همان صفحه نمایشگر مالتی‌مدیا نیز از ۷ اینچ به ۱۰ اینچ افزایش پیدا کرده و جلوه فناورانه‌تری به بخش میانی داشبورد شاهین اتوماتیک CVT بخشیده است.
قدرت موتور شاهین اتوماتیک CVT معادل نمونه دنده‌ای و حدود ۱۱۰ اسب بخار است، اما ظاهراً گشتاور آن کاهش پیدا کرده و به ۱۵۰ نیوتن‌متر رسیده است تا در فرآیند کوپلینگ با گیربکس CVT مشکل ایجاد نشود. میانگین مصرف سوخت شاهین اتوماتیک نیز کمی افزایش داشته و به ۷.۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر ترکیبی رسیده است. وزن این خودرو نیز حدود ۱۳۳۰ کیلوگرم است که نسبت به نسخه دنده‌ای ۶۰ کیلوگرم افزایش را نشان می‌دهد.
شاهین پلاس اتوماتیک
با توجه به انتقاداتی که به موتور ۸ سوپاپ توربوشارژ شاهین وارد شده بود، شرکت سایپا تصمیم گرفت تا یک موتور ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی را با آن جایگزین کند. در نهایت، موتور TU5 پلاس ایران‌خودرو با کمی تغییرات، تحت عنوان موتور ME16 مگاموتور روی شاهین نصب شد و این نسخه جدید «شاهین پلاس اتوماتیک» نام گرفت. نهایتاً، شاهین پلاس از نیمه دوم سال ۱۴۰۳ روی خط تولید شرکت سایپا قرار گرفت. علاوه بر تغییر موتور، گیربکس شاهین پلاس نیز نسبت به شاهین اتوماتیک متفاوت بوده و از نوع ۶ سرعته اتوماتیک معمولی ساخت شرکت DAE چین است که مشابه آن روی محصولاتی از ایران‌خودرو نظیر دنا پلاس اتوماتیک و ری‌را نصب می‌شود.
تعویض موتور به نمونه ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی به همراه گیربکس اتوماتیک معمولی، بسیاری از ضعف‌های فنی شاهین جی اتوماتیک را در نسخه شاهین پلاس اتوماتیک رفع کرده است. به‌نحوی‌که ایرادات و حساسیت‌های سیستم توربوشارژ در شاهین پلاس حذف شده و لذت استفاده از جعبه‌دنده اتوماتیک معمولی نیز به این خودرو بازگشته است.
حداکثر قدرت موتور شاهین پلاس اتوماتیک حدود ۱۱۱ اسب بخار و بیشینه گشتاور آن معادل ۱۵۰ نیوتن‌متر است. میانگین مصرف سوخت این خودروی ۱۳۳۰ کیلوگرمی، حدود ۷.۲ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر ترکیبی خواهد بود. طراحی داخلی کابین شاهین پلاس اتوماتیک نسبت به نسخه جی اتوماتیک تغییر چندانی نکرده، اما تریم داخلی به همراه قطعات طرح چوب باعث زیباتر شدن فضای داخلی آن شده است.
همچنین، امکاناتی مثل صندلی برقی راننده به همراه گرم‌کن صندلی‌های جلو نیز در شاهین پلاس اتوماتیک اضافه شده تا رفاه و آسایش بیشتری برای سرنشینان این خودرو فراهم شود.
ضمنا شنیده شده که از نیمه دوم سال ۱۴۰۴، شاهین پلاس با نسخه دستی ۶ سرعته وارد بازار خواهد شد که تا زمان نگارش این مطلب هنوز اخبار رسمی در مورد آن به گوش نرسیده است.
نتیجه گیری
شاهین سایپا می‌تواند یکی از محصولات نیمه‌اقتصادی این شرکت لقب بگیرد؛ چراکه از لحاظ طراحی ظاهری، ایمنی، استحکام بدنه و کیفیت سواری، نسبت به رقبای ایران‌خرویی بهتر ظاهر شده است. اما موتور ۸ سوپاپ توربوشارژ به پاشنه آشیل آن تبدیل شده و بسیاری از مشتریان را از خرید شاهین منصرف کرده است.
دردسرهای نگهداری از سیستم توربو، خرابی‌هایی نظیر روغن‌ریزی و ایرادات واشرهای این سیستم، به همراه حساسیت موتورهای توربوشارژ به کیفیت بنزین، از جمله دلایلی است که بعضی از مشتریان را از خرید شاهین جی دنده‌ای و اتوماتیک دور می‌کند.
به همین دلایل، شرکت سایپا به سراغ تولید شاهین پلاس رفته که دارای موتور ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی بوده و احتمالاً دوام فنی بیشتری نسبت به موتور توربوشارژ ارائه می‌دهد. بنابراین، در شرایط فعلی احتمالاً خرید شاهین پلاس اتوماتیک می‌تواند گزینه بهتری نسبت به سایر تیپ‌های این خودرو باشد. همچنین، افرادی که می‌خواهند با مبلغ کمتر، بهترین نسخه شاهین را سوار شوند، می‌توانند منتظر عرضه نسخه دستی شاهین پلاس بمانند تا بدین‌ترتیب، خودرویی زیباتر، ایمن‌تر و جذاب‌تر نسبت به محصولاتی همچون دنا پلاس دنده‌ای و پژو پارس TU5 را خریداری کنند.
نویسنده حسین باباپور
