هنوز بازار خودرو ایران به خودروهای پیچیده‌تر و گران‌قیمت‌تر هیبرید به خوبی عادت نکرده بود که با گشایش دوباره واردات خودرو به کشور، استقبال نسبتا خوبی را از خودروهای جدید وارداتی تمام‌الکتریکی باتری‌دار (EV یا همان BEV) را شاهد بودیم.

اگرچه واردات این دست خودروها هنوز هم بسیار کم و محدود به گزینه‌های نام‌دار برندهای مشهور و گران‌قیمت است، اما دو کراس‌اوور سایز کوچک (Compact) تمام الکتریکی نسبتا جدید یعنی تویوتا bZ4X Max از برساوش خودرو و فولکس واگن ID4 Pro از خودروسازان راین به عنوان دو رقیب کاملا جدی در بازار وارداتی‌های EV مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.

معرفی تویوتا bZ4X و فولکس واگن ID4

تویوتا bZ4X از جدیدترین محصولات شرکت خودروسازی تویوتا و کراس‌اوور تمام‌الکتریکی این برند است که از سال ۲۰۲۲ و در سایه خودروهای خانواده سری bZ (Beyond Zero / به معنای فراتر از صفر – اشاره به عدم تولید آلاینده‌ها در خودروهای برقی) روانه بازار بین‌الملل شد.

این کراس‌اوور سوار بر پلتفرم جدید e-TNGA و با همکاری مستقیم سوبارو به تولید رسید. ازاین‌رو برادر ناتنی آن از دیگر برند ژاپنی، سوبارو سولترا (Soltera) نام دارد. تویوتا BZ4X از سوی جوینت ونچر چینی تویوتا-GAC در کشور چین به تولید می‌رسد.

فولکس واگن ID4 اما گزینه‌ای قدیمی‌تر و شناخته‌شده‌تر است. این کراس‌اوور در سال ۲۰۲۰ و سوار بر پلتفرم MEB گروه خودروسازی فولکس واگن به تولید رسید و به خانواده تمام الکتریکی ID این برند تعلق دارد. در نتیجه از دیدگاه پلتفرم، با بسیاری دیگر از محصولات گروه فولکس واگن نظیر اشکودا انیاک، فولکس واگن ID6 و آئودی Q4 e-Tron نیز مشترک است.

محصولات فولکس واگن در بازار کشور چین، از جمله ID4 از سوی دو جوینت ونچر مستقل SAIC و FAW به تولید می‌رسد و درست همانند تویوتا BZ4X، نه‌فقط بازار کشور چین، بلکه بازارهای کشورهای اروپایی را نیز هدف دارد.

تویوتا BZ4X در دو تیپ پرو (Pro) و مکس (Max) روانه بازار ایران شد که تیپ مکس نسخه فول آپشن آن به حساب می‌آید. فولکس واگن ID4 اما سه تیپ پیور (Pure)، پیور پلاس (Pure Plus) و تیپ فول آپشن پرو (Pro) را دربر می‌گیرد که تیپ پرو بالاترین رده ممکن این مدل را شامل می‌شود.

مقایسه طراحی ظاهری تویوتا bZ4X با فولکس واگن ID4

از دیدگاه طراحی، تفاوت‌های بارزی در خطوط شکل‌دهنده بدنه دو خودرو دیده می‌شود که البته المان‌های آن مستقیما به زبان طراحی مختص به هر دو برند اشاره دارد. به عنوان مثال طراحی تویوتا BZ4X جسارت بیشتری به تصویر می‌کشد و رادیکال‌تر از طراحی نسبتا ساده ID4 است.

در نمای جلو، شاهد استفاده از سیستم روشنایی باریک متصل به بخش باریک جلوپنجره در BZ4X هستیم. بخش زیر سپر جلوپنجره بسیار کوچکی را در بر می‌گیرد که با حجم‌پردازی بسیار بزرگ و شکاف‌های عظیم دو گوشه سپر، چهره‌ای اخمو را ارائه می‌دهد.

در عوض فولکس واگن ID4 با سیستم روشنایی بزرگ‌تر اما ادغام‌شده با خط افقی جلوپنجره، زیرسپر با طراحی معاصر برای گریل جلوپنجره، چهره‌ای آرام، ساده و بی‌آلایشی را قلم زده است. این موضوع در نمای عقب نیز به چشم می‌آید.

به این ترتیب که اگرچه سیستم روشنایی عقب در هر دو خودرو از نمونه باریک پیوسته و از المان‌های مشترک میان محصولات بازار کشور چین است، اما گرافیک طراحی چراغ‌های عقب تویوتا bZ4X باریک‌تر و با امتداد اغراق‌آمیزی که بر روی بدنه دارد، در مقایسه با گرافیک معاصر، ساده و فاقد اغراق فولکس واگن ID4 اختلاف بصری بسیار زیادی را به تصویر می‌کشد.

به صورت کلی، سبک طراحی بیرونی تویوتا bZ4X متشکل از خطوط و زوایای تیز با چاشنی اغراق است که احتمالا برای نسل جوان دلبری بیشتری به همراه دارد. در مقابل، فولکس واگن ID4 با پیروی از سبک طراحی نرم، قوس‌های متعدد و عدم به‌کارگیری خطوط شکسته، خودرویی کم‌‌هیجان‌تر و احتمالا در تناسب با سلیقه گروه میانسال جلوه خواهد کرد.

مقایسه طراحی داخلی bZ4X مکس با ID4 پرو

زمانی که به کابین دو خودرو نگاه می‌کنیم، شاید به نظر برسد که برخی المان‌ها نظیر سادگی کنسول میانی و شیوه قرارگیری نمایشگر دیجیتال کلاستر و مولتی‌مدیا به صورت شناور در هر دو خودرو تا حدود زیادی شبیه به یکدیگر به نظر برسد. دلیل آن است که این سبک طراحی نه‌تنها در میان خودروهای جدید بازار کشور چین مشترک است، بلکه تا حدود زیادی از سبک و سیاق طراحی ساده‌تر و یکسان خودروهای برقی سرچشمه می‌گیرد.

اما بدون هیچ نیازی به دقت موشکافانه، سبک طراحی نمای بیرونی دو خودرو را در فضای کابین آن‌ها نیز می‌توان رویت کرد. به این ترتیب که کابین تویوتا BZ4X از یک داشبرد طبقاتی نامتقارن بهره می‌گیرد که خطوط پیوسته آن با طراحی رودری‌ها، حس یک فضای بسته و دربرگیرنده را به سرنشینان القا می‌کند. استفاده فراوان از زوایای تند و خطوط شکسته، حجم‌پردازی بسیار زیبایی را به تصویر می‌کشد که شباهت زیادی به سفینه‌های به‌کاررفته در فیلم‌های فضایی هالیوود دارد.

در عوض، وقتی کابین فولکس واگن ID4 را تماشا کنید، اولین صفتی که به ذهن می‌رسد چیزی جز سادگی نخواهد بود. داشبرد کاملا قرینه در ساختاری طبقاتی و متشکل از خطوط افقی و زوایای نرم، اگرچه بیش از حد بدون اغراق و پیرو سیاست سادگی طراحی مشترک با بیشتر خودروهای تمام‌الکتریکی جهان به نظر می‌رسد، اما خوشبختانه انسجام آن با طراحی بیرونی بدنه برقرار است.

به صورت کلی آنچه از طراحی دو خودرو باید بیان کرد، وفاداری به سبک طراحی و زبان برند است که در مدل‌های بنزینی و در سال‌های پیش نیز از هر دو خودرو دیده بودیم. پس به عنوان مخاطب این دو برند، هر احساسی که به محصولات پیشین آن‌ها در بازار ایران داشته‌اید، احتمالا نسبت به این دو کراس‌اوور وارداتی جدید نیز همان حس را خواهید داشت.

مقایسه مشخصات فنی تویوتا bZ4X مکس با فولکس واگن ID4 پرو

از دیدگاه مشخصات فنی، هیچ تفاوتی میان دو تیپ پرو و مکس تویوتا BZ4X وجود ندارد. این مهم دقیقا یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف تویوتا در برابر فولکس واگن ID4 به حساب می‌آید، چرا که در دو تیپ عرضه‌شده BZ4X از نمونه تک‌موتور متحرک عقب با ظرفیت باتری یکسان هستند و تنها تمایز در حجم امکانات رفاهی و ایمنی عرضه‌شده میان دو تیپ خواهد بود.

در عوض فولکس واگن ID4 اگرچه همانند تویوتا BZ4X از نمونه تک‌موتور متحرک عقب است، اما در تیپ پیور با دو تیپ برتر پیور پلاس و پرو تفاوت‌های فنی بارزی به همراه دارد. به این ترتیب که دو تیپ مشابه پیور پلاس و پرو از موتور قدرتمندتر و پک باتری بزرگ‌تری بهره می‌گیرد. این تغییرات اگرچه تاثیری بر عملکرد فنی خودرو از دیدگاه شتاب‌گیری اولیه نداشته، اما موجب افزایش برد نهایی و مهم‌تر از آن، رده‌بندی مناسب از دیدگاه تیپ شده است که حق انتخاب مشتری نهایی را افزایش می‌دهد.

بر اساس اطلاعات رسمی، فولکس واگن ID4 پرو با داشتن خروجی فنی بیشتر، از دیدگاه شتاب‌گیری اولیه به میزان محسوس (نزدیک به ۲ ثانیه) کند‌تر از تویوتا BZ4X مکس عمل خواهد کرد. اگرچه می‌توان این اختلاف عجیب را از چشم وزن مضاعف حدود ۲۰۰ کیلوگرمی آن دید، اما این موضوع باز هم توجیه‌پذیر نیست.

این مهم در خصوص مسافت قابل پیمایش دو خودرو نیز صدق می‌کند. به عنوان مثال برد مفید تویوتا BZ4X با پک باتری ۶۶.۷ کیلووات.ساعت برابر با ۶۱۵ کیلومتر عنوان شده است. این در حالی است که برد مفید فولکس واگن ID4 پرو به عنوان تیپ برتر و دارای موتور قوی‌تر و پک باتری بزرگ‌تر ۸۴.۸ کیلووات.ساعت، برابر با حدود ۶۰۰ کیلومتر عنوان شده است.

در نتیجه داشتن موتور قوی‌تر و پک باتری بزرگ‌تر در ID4 پرو، نه‌تنها تاثیر مثبتی بر توان فنی خودرو نداشته است، بلکه هیچ نقشی در افزایش برد مفید و بهبود کاربری روزمره خودرو ایفا نمی‌کند که جای تعجب بسیار دارد.

اما اگر مشخصات فنی در سایر بازارهای بین‌المللی را مورد بررسی قرار می‌دهیم، در نسخه وارداتی بازار ایران از فولکس واگن ID4، به توان خروجی و شتاب اولیه حدود ۷.۵ ثانیه مشابه یا نزدیک به تویوتا BZ4X وارداتی و برد مفید بیشتر دست می‌یابیم که با عقل سلیم هم‌خوانی بیشتری دارد. اما با توجه به اطلاعات پراکنده از مشخصات فنی خودروهای ویژه بازار چین، بروز خطاهای متعدد در کاتالوگ‌های رسمی خودروها وارداتی و در برخی موارد حتی عدم وجود کاتالوگ رسمی، چاره‌ای جز تکیه بر شنیده‌ها نخواهیم داشت.

در نتیجه جدول مشخصات فنی خودروها، اطلاعات ارائه‌شده آن‌ها در بازار ایران را دربر می‌گیرد و نه آنچه در بازار بین‌المللی عنوان شده و توجیه عقلانی بیشتری دارد.

مشخصات کلی

ابعاد و ظرفیت ‌ها

مقایسه آپشن های تویوتا bZ4X Max با فولکس واگن ID4 Pro

با توجه به کاتالوگ بسیار ناقص تویوتا bZ4X مکس وارداتی برساوش خودرو، این کراس‌اوور با امکاناتی چون سیستم ترمز فعال، سیستم کمک ترمز، ترمز پارک برقی با اتوهلد، کنترل حرکت در سربالایی، ۸ کیسه ایمنی هوا، کیت پنچر‌گیری (فاقد تایر زاپاس)، دوربین ۳۶۰ درجه، سیستم نظارت بر نقاط کور، هشدار نقاط کور هنگام باز شدن درها، دستیار پارک، سیستم‌های کمک راننده نظیر هشدار برخورد از جلو، خروج از خط، کنترل حرکت بین خطوط، کروز کنترل تطبیقی با رادار تابلوخوان، ترمز اضطراری اتوماتیک و نوربالا اتوماتیک به بازار عرضه می‌شود.

در کاتالوگ رسمی این محصول هیچ حرف و حدیثی از ویژگی‌های رفاهی کابین اعلام نشده است که نه‌تنها جای تعجب بسیار دارد، بلکه نشانگر آماتور بودن شرکت عرضه‌کننده و عدم اطمینان و ناآگاهی از ویژگی‌های محصولی است که در بازار کشور عرضه می‌کند.

در مقابل، فولکس واگن ID4 پرو خودروسازان راین با امکاناتی نظیر ۶ کیسه ایمنی هوا، ترمز پارک برقی و اتوهلد، سیستم نظارت بر خستگی راننده، سنسور پارک جلو و عقب، رادار پیشگیری از برخورد، ترمز اضطراری اتوماتیک، سیستم نظارت بر نقاط کور، کروز کنترل تطبیقی با رادار تابلوخوان، دوربین ۳۶۰ درجه، سنسور باران، سیستم روشنایی LED ماتریکسی، سیستم کمک پارک، سیستم خودران سطح ۲، پوشش چرم و پارچه کابین، صندلی‌های برقی ردیف جلو با گرم‌کن و ماساژور، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک دو منطقه با خروجی مستقل ردیف عقب، نمایشگر ۲۱.۰ اینچ مولتی مدیا با ۷ اسپیکر و تایرهای خود ترمیم شونده (فاقد تایر زاپاس) روانه بازار می‌شود.

خرید تویوتا bZ4X مکس یا فولکس واگن ID4 پرو

دو خودرو مورد بررسی به سگمنت کراس‌‌اوورهای سایز کوچک از دو برند معتبر و شناخته‌شده در بازار جهان اما از ساخته‌های کشور چین تعلق دارند. پس با در نظر داشتن بازه قیمت تقریبی ۴.۸ تا حدود ۵ میلیارد تومان برای هر دو خودرو، از دیدگاه اعتبار و ارزش‌گذاری می‌توان آن‌ها را در یک حد و اندازه و شانه‌به‌شانه یکدیگر توصیف کرد.

مشکل اصلی آن‌ جا است که شرکت عرضه‌کننده تویوتا bZ4X، یعنی برساوش خودرو، شرکتی نوظهور، نسبتا ناشناخته و دارای شبکه فروش و خدمات پس از فروش بسیار محدود است. در مقابل شرکت خودروسازان راین (از زیرمجموعه‌های کرمان موتور) اگرچه نامی نسبتا قدیمی و شناخته‌شده است، اما تقریبا هیچ‌گاه حضور پررنگ و خیره‌کننده‌ای در بازار کشور نداشته و این موضوع می‌تواند تا حدود زیادی برای مشتری نهایی فولکس واگن ID4 نگران‌کننده باشد.

به عبارت دیگر، واردات دو گزینه مورد بررسی (همانند بیشتر خودروهای الکتریکی امروز بازار ایران) در تیراژی محدود با شبکه خدمات پس از فروش بسیار کوچک انجام می‌گیرد و عملا چیزی به نام بازار قطعات یدگی برای آن‌ها وجود ندارد. در نتیجه تملک این دست خودروها با دردسر بسیار زیاد و بازار دست دوم آن‌ها بسیار سرد خواهد بود.

نویسنده: شهاب انیسی