مسیرهای کوهستانی، یکی از جذاب‌ترین مسیرها برای رانندگی است. اما رانندگی در کوهستان و مسیرهای پر پیچ و خم آن نیاز به مهارت بسیار بالایی دارد. برخی افراد برای سفر در این جاده‌ها ماشین آفرود را انتخاب می‌کنند اما ماشین‌های سواری هم با رعایت نکات ایمنی می‌توانند در این جاده‌ها برانند.
فرض کنید در جاده‌ای مثل جاده هراز یا جاده چالوس رانندگی می‌کنید. اگر توانایی‌های لازم را نداشته باشید و به نکات مهمی توجه نکنید، خطر تصادف، هر لحظه در کمین شما است.
رانندگی در کوهستان به چه صورت است؟
جاده‌های کوهستانی، معمولا جاده‌هایی پر پیچ و خم هستند که شیبی بیشتر از اندازه معمول دارند. در این جاده‌ها، چگونگی ادامه جاده و همین‌طور نحوه رانندگی، قابل پیش‌بینی نیست. برخی جاده‌های کوهستانی در دل مسیرهای خشک نیز جزو همین دسته قرار می‌گیرند.
راندن در این جاده‌ها نیازمند مهارت بالا، توجه به برخی نکات فنی و نحوه راندن خودرو است.
نکات رانندگی در کوهستان
بسیاری از افراد، ترجیح می‌دهند اتومبیل شخصی را برای سفر به جاده‌ها و نقاط کوهستانی انتخاب کنند.
رانندگی در دل کوهستان پیچیدگی‌های بسیاری دارد که بدون تسلط بر آن‌ها ممکن است جان‌تان به خطر بیفتد.
استفاده از لاستیک مناسب
جاده‌های کوهستانی، جاده‌های چندان همواری نیستند. این مسیرها پر از دست‌انداز و پستی و بلندی هستند که هر لحظه تمامی قطعات ماشین را درگیر می‌کنند. در این شرایط باید لاستیک‌های خودرو که بیشترین درگیری را با سطح جاده دارند، مورد توجه قرار بگیرند. بنابراین در انتخاب تایر برای راندن در این مسیرها باید دقت بسیار بیشتری کنید. لاستیک‌های مناسب برای راندن در جاده‌های کوهستانی، باید مقاومت بالایی داشته باشند. توجه داشته باشید که هنگام رانندگی در جاده‌های برفی کوهستانی، بهتر است لاستیک‌های زمستانی را جایگزین تایرهای عادی کنید. همراه داشتن زنجیر چرخ نیز در این شرایط هرگز نباید فراموش شود.
در شرایط عادی، بهترین انتخاب شما، لاستیک چهار فصل است.
سوخت گیری خودرو
احتمالا برای رسیدن به جایگاه‌های ارائه سوخت در مسیرهای کوهستانی، باید مسیر بسیار طولانی را بپیمایید. پس حتما پیش از آغاز حرکت از پر بودن باک خودرو اطمینان داشته باشید. حتی بهتر است در مسیرهای بسیار طولانی، کمی سوخت اضافه هم همراه‌تان باشد تا در صورت اتمام سوخت موجود در باک، در جاده نمانید. عواقب رانندگی با باک خالی می‌تواند به شدت شما را به دردسر بیندازد.
تکنیک ترمزگیری در کوهستان
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، جاده‌های کوهستانی پر پیچ و خم هستند. برای رانندگی ایمن در این جاده‌ها باید تکنیک‌های مختلف ترمزگیری را به خوبی بداند تا دچار تصادف یا حوادث جدی نشود.
به موقع ترمز گرفتن
در جاده‌های کوهستانی سربالایی و سرازیری‌های فراوانی وجود دارد که کنترل خودرو در آن‌ها به سادگی میسر نیست. بنابراین بهتر است همیشه به تابلوهای سرعت مجاز توجه کنید تا هنگام ترمزهای ناگهانی، سرعت بالا، برایتان دردسر درست نکنند.
بهتر است هنگام عبور از شیب‌های تند و پیچ‌ها، با دنده پایین حرکت کنید تا کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشید.
پالس راندن
پالس راندن، تکنیکی برای کنترل اتومبیل در مسیرهای شیب‌دار است. اگر با وجود ترمز اولیه، باز هم به ترمز مجدد نیاز داشتید بهتر است به جای ترمزهای مکرر و پی در پی، از روش پالس استفاده کنید و سرعت را با توجه به شرایط جاده تغییر دهید.
رعایت قوانین رانندگی در کوهستان
به قوانین رانندگی مخصوص کوهستان دقت کنید. هیچ وقت در میانه جاده حرکت نکنید و مزاحم سبقت گرفتن دیگران نشوید. همچنین مسیر مقابل را مسدود نکنید. انتظار نداشته باشید خودرو در ارتفاع، عملکرد همیشگی را داشته باشد. با پیروی از قوانین رانندگی احتمالا فشار کمتری به موتور خودرو وارد می‌شود.
توقف ماشین در جاده شیب دار
در جاده‌های شیب‌دار، حتما در مکانی امن توقف کنید. ماشین‌تان را در مکان‌های باریک جاده نگه ندارید و بگذارید خودروهای دیگر به راحتی از کنارتان عبور کنند.
معاینه فنی خودرو
شاید در رانندگی شهری و روزمره، برخی ایرادات فنی، جزئی به نظر برسند اما شرایط کوهستانی با کسی شوخی ندارد. حتما پیش از آغاز سفر کوهستانی، معاینه فنی خودرو را انجام دهید. همچنین انجام سرویس دوره ای خودرو قبل از رفتن به کوهستان با ماشین، واجب است. پس چکاپ ماشین قبل از سفر را جدی بگیرید.
اطمینان از شرایط آب و هوایی
فکر کنید در جاده کوهستانی پر پیچ و خمی می‌رانید و ناگهان بارانی سیل‌آسا شروع به باریدن می‌کند یا برف غافل‌گیرتان می‌کند. راندن در شرایط آب و هوایی نامساعد به خودی خود، کار خطرناکی است، چه برسد به رانندگی در کوهستان. حتما قبل از آغاز سفر، شرایط آب و هوایی را بررسی کنید تا گرفتار نشوید. در مسیرهای کوهستانی، رانش زمین هنگام باران سیل‌آسا و ریزش بهمن هنگام برف در کمین رانندگان است.
توجه به آمپر خودرو
در جاده‌های کوهستانی و هنگام رانندگی در سربالایی‌های آن، همیشه دماسنج موتور را نگاه کنید و آن را در محدوده مجاز نگه دارید. اگر متوجه بالا رفتن آمپر خودرو شدید، کولر خودرو را خاموش کنید، در مکانی امن متوقف شوید و اجازه دهید موتور خودرو کمی خنک شود.
پر بودن باک بنزین
نداشتن بنزین از آن دسته اتفاقاتی است که هرگز نمی‌خواهید در جاده‌های کوهستانی با آن مواجه شوید. پس حتما قبل از سفر باک را تا جایی که می‌شود، پر کنید.
استفاده از چراغ های جلو
سلامت چراغ‌ها در کوهستان از اوجب واجبات است. حتما قبل از آغاز حرکت مطمئن شوید که همه چراغ‌ها سالم هستند. در طول مسیر از دیلایت و اتولایت استفاده کنید تا رانندگان دیگر متوجه حضور شما در جاده شوند و احتمال تصادف کاهش یابد.
استفاده از یک نقشه ترسیمی
گرچه امروزه بسیاری از افراد برای مسیریابی از گوشی‌های هوشمند کمک می‌گیرند اما در مسیرهای کوهستانی این نقشه‌ها با مشکلاتی مواجه می‌شوند. درست عمل نکردن اینترنت در کنار عدم ثبت همه مسیرهای فرعی در نقشه‌های موبایلی ممکن است شما را به دردسر بیندازد.
بهتر است پیش از آغاز حرکت، مسیر خود را روی یک کاغذ ترسیم کنید. با این روش حتی با از کار افتادن برنامه‌های مسیریاب، باز هم نقشه حرکت را همراه خود دارید.
رانندگی در جاده های پر پیچ و خم کوهستانی
جاده‌های کوهستانی به دلیل اقلیم خاص‌شان، دید شما در رانندگی را کاهش می‌دهند. دیواره کوه‌ها و درختان حاشیه جاده‌ها، اجازه داشتن دید کافی و تسلط بر جاده را به راننده نمی‌دهد. به همین دلیل حتما باید در این مسیرها، پس از رسیدن به پیچ، سرعت خود را کم کنید و تقریبا در انتهای آن کمی پدال گاز را فشار دهید تا دوباره در مسیر مستقیم قرار بگیرید.
با این کار، احتمال ایجاد حادثه و از دست رفتن کنترل ماشین، حتی در مواقعی که سطح جاده لغزنده است، کاهش می‌باید.
کمترین چرخش در پیچ ها
پیچ یکی از خطرناک‌ترین قسمت‌های مسیرهای کوهستانی است. البته راهی برای عبور امن از پیچ‌ها وجود دارد. وقتی به پیچ نزدیک می‌شوید، تلاش کنید در خطی برانید که نزدیک جهت مقابل پیچ است. با استفاده از این راهکار از میزان احتمال لغزش خودرو کاسته می‌شود.
پس از عبور از پیچ شتاب بگیرید
هرگز هنگام عبور از پیچ، شتاب نگیرید. بهتر است وقتی از پیچ عبور کردید یا تقریبا در انتهای آن قرار دارید، پدال گاز را فشار دهید. همیشه این احتمال را در نظر داشته باشید که ممکن است جاده به هر دلیلی لغزنده باشد. در این شرایط و در پیچ جاده‌های کوهستانی، کنترل فرمان، ترمز و… بسیار سخت است و افزایش شتاب در این مواقع، جان شما را به خطر می‌اندازد.
رانندگی در سربالایی
در سربالایی باید از همه ظرفیت موتور استفاده کنید و فقط با دنده سنگین، مسیر را بپیمایید. از آنجا که ایمنی خودرو و توان کنترل ماشین در سربالایی کاهش می‌یابد، معمولا رانندگان از دنده بالاتر از ۳ استفاده نمی‌کنند.
رانندگی در سراشیبی: استفاده کم و آرام از ترمز
شرایط رانندگی در سرپایینی‌ها هم شبیه سربالایی‌ها است. بهتر است در سراشیبی از دنده سنگین استفاده کنید تا در مواقع ترمز اضطراری، لنت ترمز داغ نشود.
بهتر است در خودروهایی با گیربکس اتوماتیک فقط از دنده‌های معمولی استفاده کنید. اگر در این مواقع بوی ترمز بلند و موتور خودرو بیش از اندازه داغ شود، به دنده‌ها دقت کنید. این امر می‌تواند ناشی از استفاده نادرست از دنده باشد. در این شرایط حتما کولر ماشین را خاموش کنید.
رعایت حق تقدم در جاده شیب دار
- اگر در جاده‌های کوهستانی، ترافیک در بخش سربالایی بیشتر باشد، اولویت حرکت با ماشین‌هایی است که به سمت بالا حرکت می‌کنند. چون در سرازیری، حرکت مجدد خودرو بعد از توقف کامل، ساده‌تر است.
- اولویت حرکت در پیچ شدید با اتوبوس است و شما باید قبل از پیچ، به صورت کامل توقف کنید تا اول اتوبوس عبور کند.
- اگر خودرویی در حال سبقت گرفتن غیرمجاز از سمت روبه‌روی خودرو شما است، حتما سرعت‌تان را پایین بیاورید و حتی ماشین را سمت حاشیه جاده برانید تا احتمال تصادف را پایین بیاورید.
رعایت موارد ایمنی در جاده های کوهستانی
- در ترافیک‌های ناگهانی، حتما از مثلث خطر استفاده کنید و فلاشر خودرو را روشن کنید تا راننده‌های پشت سر، آگاه شوند.
- اگر هنگام رانندگی در برف در مسیرهای کوهستانی، قلوه سنگ‌هایی را در مسیر مشاهده کردید، توقف کنید. شاید بهمن در کمین شما باشد.
- در جاده‌های کوهستانی، در صورت عدم وجود خودرو در اطراف، می‌توانید برای مدت محدودی از چراغ نور بالا استفاده کنید و بعد از دید بیشتر و آگاهی از شرایط جاده، آن را خاموش کنید.
- در مسیرهای کوهستانی، احتمال وجود تونل بالا است. در این شرایط حتما چراغ‌های خودرو را روشن کنید، شیشه‌ها را بالا بکشید و بدون عینک آفتابی رانندگی کنید.
کنترل ماشین در جاده های کوهستانی
اگر جاده کوهستانی لغزنده بود و برای کنترل ماشین با مشکل مواجه شدید:
- آرامش خود را حفظ کنید.
- به هیچ وجه پدال ترمز و گاز را فشار ندهید، چون این کار فقط شرایط را سخت‌تر می‌کنند.
- فرمان را دو دستی بگیرید و از حرکت ناگهانی بپرهیزید تا احتمال چپ شدن ماشین را کاهش دهید.
- وقتی سرعت ماشین کاهش یافت، می‌توانید آرام گاز دهید و فرمان را در جهت دلخواه بچرخانید.
اقدامات لازم در صورت خراب شدن ترمزها در هنگام رانندگی در کوهستان
خراب شدن ترمز هنگام رانندگی در جاده، خصوصا در دل کوهستان، تقریبا بدترین اتفاق ممکن است. اگر دچار چنین مشکلی شدید، به سرعت و به صورت پیاپی پدال ترمز را فشار دهید. در صورت عدم موفقیت، از دنده معکوس کمک بگیرید و بدون تغییر سرعت، از دنده بالا به دنده پایین بیایید.
پارک ماشین در شیب و حاشیه جاده
- حتما خودرو را روی دنده بگذارید و ترمز دستی را بکشید.
- فرمان را در خلاف جهت جاده بچرخانید تا اگر خودرو حرکت کرد، مسیر زیادی حرکت نکند.
- یک سنگ پشت چرخ‌ها قرار دهید.
کلام آخر
سفر با ماشین شخصی در کوهستان، گرچه بسیار لذت‌بخش است اما مخاطرات زیادی هم به دنبال دارد. بنابراین بهتر است با آگاهی از شرایط جاده، شرایط آب و هوایی و دانش رانندگی در این شرایط به دل جاده بزنید تا خاطره‌ای خوش برایتان رقم بخورد.
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
