امروزه در صنعت خودرو، با فناوری‌هایی رو به رو می‌شویم که انگار، درست از یک داستان علمی-تخیلی بیرون پریده اند؛ قصه درست مانند اختراع چرخ است. چرخ هم مانند دیگر تکنولوژی های خودرویی، در طول زمان، دچار تغییرات ساختاری شده و انگار که چندین بار اختراع شده باشد.
شاید تعجب کنید که چند تکنولوژی مهم صنعت خودروسازی که امروزه از نظر ما بسیار جدید هستند، در گذشته به شکلی دیگر یا قدیمی‌تر وجود داشته‌اند. برخی از آن‌ها به اندازه‌ای فراتر از زمان خود بودند که مردم توان پذیرفتن‌شان را نداشته‌اند. بنابراین آن‌ها هم رفته رفته رنگ باخته و حذف شدند. هنوز نمی‌دانیم دلیل اصلی حذف شدن آن‌ها از صنعت آن روزها چه بوده است. اما برخی به قدری نوآورانه بودند که ما امروز از آن‌ها به عنوان تکنولوژی های مدرن خودرویی استفاده و یاد می‌کنیم.
ماشین‌های خودران
در بازار و صنعت امروزی، تمامی غول‌های خودروسازی به دنبال این هستند که تکنولوژی و نوآوری خود را به رخ رقبا کشیده و خود را بیش از پیش در دل مشتریان جا کنند. از این رو، اکثر آن‌ها به دنبال طراحی و ارائه ماشین‌های خودران هستند. اما نکته‌ای که شاید از دید بسیاری پنهان بماند، این است که فناوری خودران‌ها موضوع جدیدی نیست و به سال 1964 میلادی برمی‌گردد. این فناوری، نخستین بار بر روی ارابه آزمایشگاه هوش مصنوعی استنفورد (Stanford Artificial Intelligence Laboratory Cart) جان گرفت. این ارابه که نمی‌توانست مسافری جا به جا کند، به اندازه یک ماشین کوچک مخصوص به گلف بود که با استفاده از یک دوربین (که بر روی ارابه نصب شده بود) و اتصال بی سیم به نزدیک‌ترین کامپیوتر، حرکت می‌کرد.
این ارابه ویدیوهایی را ضبط کرده و برای پردازش و به کامپیوتر ارسال می‌کرد. پس از تحلیل داده‌ها و فیلم‌ها، کامپیوتر یک نقشه سه بعدی تهیه کرده و با استفاده از آن، خودرو را هدایت می‌کرد.
این تکنولوژی ابتدایی خودران‌ها که یکی از تکنولوژی های خودرویی بود زمان زیادی را صرف تحلیل فیلم‌ها می‌کرد. از طرفی کامپیوتر می‌توانست تنها به اندازه‌ی چند فوت خودرو را هدایت کند.
ایستگاه‌های تعویض باتری ماشین‌های الکتریکی
با ظهور هر ایده و تکنولوژی جدید، سوالات و مشکلات جدیدی هم مطرح می‌شود. به طور مثال وقتی ماشین‌های الکتریکی مجهز به باتری به بازار رسیدند این سوال که «چگونه و کجا باتری ماشین خود را با یک پک باتری جدید تعویض کنیم؟» هم شکل گرفت. خوشبختانه طولی نکشید که راه حل و جواب این سوال هم پیدا شد. جواب سوال این بود؛ در ایستگاه‌های تعویض باتری ماشین‌های الکتریکی! حالا در این زمینه، ایلان ماسک و کمپانی بزرگش یعنی تسلا (Tesla)، بیش از هر برند دیگری پیشتاز است و پیش قدم در تلکنولوژی‌های خودرویی در زمانه خود شده است.
شاید از خود بپرسید که نحوه عملکرد این ایستگاه‌ها چگونه است؟ در این مکان، با دستگاه‌هایی به صورت اتوماتیک یا دستی، سرپوش بخشی که باتری در آن قرار دارد برداشته شده و باتری جدیدی جایگزین آن می‌شود.
این پروسه طولانی نبوده است و تنها به اندازه بنزین زدن طول می‌کشد. اگر در کشورهای مختلف، از این ایستگاه‌ها به تعداد کافی ساخته شود، دیگر هیچ راننده‌ای نگران اتومبیل الکتریکی خود نخواهد بود.
شاید تصور کنید که دنیای ما، با این تکنولوژی نسبت به گذشته جای بهتری شده است. بله، اما نه نسبت به گذشته؛ زیرا در سال 1890 میلادی که تعدادی وسیله نقلیه الکتریکی و بخاری در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کردند، یک کمپانی تاکسیرانی آمریکایی وظیفه تعویض باتری‌ها را بر عهده گرفته بود.
در آن زمان هر تاکسی که شارژ باتری‌اش تمام می‌شد، به مقر تعویض باتری بازگشته و باتری اسیدی و قدیمی خود را با یک باتری پر عوض می‌کرد. متاسفانه، در کم‌تر از 10 سال، کسب و کار کمپانی وسایل نقیله الکتریکی (Electric Vehicle Company) در نیویورک از رونق افتاد. چرا که سر و کله ماشین‌های بنزینی و پمپ بنزین‌ها پیدا شد.
شارژرهای عمومی خودروهای الکتریکی
یکی دیگر از تکنولوژی های خودرویی، شارژرهای عمومی بوده‌اند و البته هستند. تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که پیش‌تر، باتری ماشین‌های الکتریکی چگونه شارژ می‌شد؟ در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم، هر کدام از کمپانی‌هایی که ماشین الکتریکی تولید می‌کردند. راه حل مخصوص به خود را برای شارژ باتری این خودروها داشتند. اکثر آن‌ها، یک نوع شارژر برای خودرو تولیدی خود در نظر می‌گرفتند. جالب است بدانید که در این زمینه، تفاوت زیادی بین شبکه سوپرشارژر تسلا و گذشتگان نیست.
برخی از دلال‌های خودروهای الکتریکی، چند شارژر در محل خود داشتند که مشتریان خودرو خود را به آن جا می‌بردند. برخی دیگر ترجیح می‌دادند که باتری خودروهای مختلف را در آورده و آن‌ها را به صورت همزمان شارژ کنند. از آنجایی که این ایستگاه‌های ابتدایی، پاسخگوی نیاز و نگرانی افراد در رابطه با تمام شدن باتری و در راه ماندن نبود. برخی از مشتریان ایستگاه شارژ شخصی می‌خریدند. اما این هم راه چاره نبود.
بنابراین جنرال الکتریک (General Electric)، تصمیم به ساخت شبکه‌های شارژ عمومی گرفت که شامل الکتنرانت‌ها (باجه شلنگ‌هایی مشابه به شلنگ‌های پمپ بنزین) می‌شد. الکترانت‌ها به باجه‌های تلفن عمومی شبیه بودند و در مناطق شهری قرار داشتند. افراد می‌توانستند خودروهای خود را به راحتی پارک کرده و تا زمانی که به کارشان می‌رسند، خودروی خود را شارژ کنند.
با توجه به اینکه برای سوکت شارژرها، استانداردی جهانی وجود نداشت، نقش این ایستگاه‌ها در طول زمان کمرنگ شد. این بدان معناست که تنها برخی از خودروها می‌توانستند از سوکت‌ها استفاده کنند.
سیستم غیرفعال سازی سیلندر
تکنولوژی غیرفعال سازی سیلندر، موضوعی است که نخستین بار پس از سال 2000 و با کرایسلر 300C 2005 (2005 Chrysler 300C) شاهد آن بودیم. برخی بر این باورند که این فناوری، برای نخستین بار با مرسدس بنز S600 و CL600 در سال 2001 ارائه شد. همه این افراد اشتباه می‌کنند، این تکنولوژی، متعلق به سال‌های دورتر است.
در سال 1981، کادیلاک (Cadillac) قصد داشت به معرفی و رونمایی از موتور L62 خود شاخ و برگ دهد، به همین جهت این فناوری را ارائه کرد. این برند معتبر به قدری به تکنولوژی خود اطمینان داشت که آن را بر روی تمامی مدل‌های خود، البته به غیر از مدل سِویل (Seville) تعبیه کرد.
تکنولوژی V8-6-4 این موتور جدید، با همکاری کمپانی ایتون (Eaton Corporation) ساخته شد. در آن زمان، غیرفعال سازی سیلندر «جا به جایی ماژولار» نام داشت و در اتوبان‌ها، به هنگام سرعت گرفتن، یکی از سیلندرهای شماره دو یا چهار را غیرفعال می‌کرد. برخی از مدل‌های میتسوبیشی (Mitsubishi) و آلفا رومئو (Alfa Romeo) نیز به این سیستم مجهز بودند.
ترمز احیایی و e-CVT
ترمز احیایی و تکنولوژی های خودرویی حتما تصور می‌کنید که این تکنولوژی همزمان با ورود خودروهای هیبرید و الکتریکی به دنیای ما پیدا شد؛ بله اشتباه می‌کنید. خودروهای الکتریکی اولیه، مانند Baker Electric Runabout که در سال 1904 ارائه شد، مجهز به یک سیستم ترمز احیایی پیچیده بود که بخشی از نیرو حرکتی ترمزها را به باتری بر میگرداند. تکنولوژی e-CVT نیز در به همراه مدل‌های هیبرید لوکس لاکچری Owen Magnetic (1915-1922) معرفی شدند. تقصیر ما نیست. امروزه برخی از تکنولوزژی‌ها به قدری پر سر و صدا می‌شوند که تصور می‌کنیم جدید هستند. اما دانستن ریشه و تاریخ اولین دفعه‌ای که اختراع شدند، خالی از لطف نیست.
مترجم و نویسنده: پرستو مهدی قلیخان
