ماشین هاچبک یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع مدل خودرو است و خریداران زیادی از جوانان و بانوان دارد. حس و حال اسپرت، ابعاد و اندازه جمع و جور و رانندگی راحت مهم‌ترین دلایلی است که مشتریان را جذب خود می‌کند. هاچبک‌ها هم مثل دیگر کلاس‌های ماشین، انواع مختلفی دارند و هر کدام از آنها مورد پسند سلیقه خاصی واقع می‌شود. با گسترش نفوذ خودروهای کراس اوور در دو دهه اخیر، از میزان فروش هاچبک‌ها نیز کاسته شده است. البته خودروسازان برای حفظ مشتریان خودروی هاچبک و جذب بیشتر خریداران کراس اوور، کلاس جدیدی را با نام هاچبک کراس معرفی کرده‌اند که هم ابعاد و اندازه جمع و جور و طراحی جذاب ماشین هاچ بک را دارد و هم مثل خودروهای کراس اوور قدبلند است.
ماشین هاچبک است؟
ماشین هاچبک را می‌توان اینگونه تعریف کرد: «خودرو کوچک و جمع و جوری که در قسمت عقب یک در دارد. ماشین هاچبک می‌تواند ۳ یا ۵ در داشته باشد.»
اولین ماشین هاچبک در سال ۱۹۳۸ توسط شرکت سیتروئن فرانسه با نام 11CV ساخته شد. این خودرو نسخه تجاری سیتروئن تراکتیو آوان به حساب می‌آمد و مشتریان هدف آن، صاحبان کسب و کار مثل قصاب‌ها، نانوایان و بقال‌ها بودند که نیاز به خودرویی برای حمل بار داشتند. در دهه ۵۰ شرکت‌های انگلیسی استون مارتین و ام جی با استفاده از قالب هاچبک، خودروهای اسپرت را روانه بازار کردند.
تا پیش از سال ۱۹۷۰ این نوع ماشین‌ها را با نام خودرو استیشن کوچک می‌شناختند. در سال ۱۹۷۰ اصطلاح Hatchback رایج و وارد فرهنگ لغت شد.
در سال ۱۹۷۴ پرفروش‌ترین خودروی هاچبک تاریخ، یعنی فولکس واگن گلف روانه بازار شد که تولید و عرضه آن همچنان ادامه دارد.
با افزایش تولید و فروش خودروهای کراس اوور در یکی دو دهه اخیر، آمار فروش ماشین هاچ بک نیز مثل سدان و استیشن واگن کاهش یافته است. در این شرایط، خودروسازان خودروهای کراس اوور کوچک را روانه بازار کرده‌اند که در اصل آنها را باید هاچبک کراس دانست. یعنی ماشین هاچبک که ارتفاع بیشتر از معمول دارد.
ویژگی های ماشین هاچبک
خودروی هاچبک ویژگی‌های خاص خود را دارد و در یک نگاه به‌راحتی از دیگر انواع خودرو قابل تشخیص است.
ساختار دو جعبه ای
ماشین سدان ساختار سه جعبه‌ای دارد، یعنی یک قسمت کاپوت، یک قسمت اتاق و یک قسمت صندوق. اما از آنجایی که در هاچبک صندوق با کابین ترکیب شده است، این خودرو دارای ساختار دو جعبه‌ای است، یعنی کاپوت و کابین.
ابعاد جمع و جور
مهم‌ترین شاخصه یک ماشین هاچبک، اندازه کوچک و ابعاد جمع و جور آن است. خودروهای هاچبک معمولا ۳.۷ تا ۴.۵ متر طول دارند و ارتفاع آنها حداکثر به ۱.۷ متر می‌رسد. این اندازه‌ها از خودروهای سدان، کراس اوور، مینی ون، استیشن و شاسی بلند کوچک‌تر است.
طراحی ظاهری اسپرت
از آنجایی که مشتریان هدف برای خودروی هاچبک نسل جوان هستند، خودروسازان سعی می‌کنند این نوع ماشین‌ها را با طراحی ظاهری مناسب با این قشر روانه بازار کنند.
موتور کوچک و کم حجم
خودروهای هاچبک به دلیل ابعاد جمع و جور، موتورهای کوچک‌تری از دیگر انواع ماشین دارند. به همین دلیل مصرف سوخت و تعمیر و نگهداری آنها کم‌هزینه‌تر است.
انواع هاچبک
ماشین هاچبک در انواع و مدل‌های مختلفی برای سلیقه‌ها و مشتریان گوناگون تولید می‌شود.
هاچبک ۳ در
این نوع خودروی هاچبک دارای ۲ در برای راننده و سرنشین جلو و یک در عقب برای صندوق است و شمایل اسپرت‌تری از مدل ۵ در دارد. سرنشینان برای سوار شدن روی صندلی‌های عقب در این نوع هاچبک، باید صندلی‌های جلو را جمع کنند. رنو ۵، مینی کوپر و تویوتا یاریس از معروف‌ترین هاچبک‌های ۳ در هستند.
هاچبک ۵ در
این مدل از هاچبک ۴ در برای سرنشینان و یک در برای صندوق دارد و سوار و پیاده شدن سرنشینان عقب از آنها راحت‌تر است. کوییک، تویوتا کرولا، سوبارو ایمپرزا و بی ام و سری ۱ در فهرست هاچبک‌های ۵ در قرار می‌گیرند.
هاچبک سوپرمینی
هاچبک سوپرمینی طولی کمتر از ۴ متر دارد و کوچک‌ترین نوع هاچبک به حساب می‌آید. پراید ۱۱۱، پژو ۲۰۶، فیات ۵۰۰، هیوندای i10 و کیا پیکانتو خودروهایی هستند که در دسته سوپرمینی جای می‌گیرند.
هاچبک کامپکت
هاچبک‌های کامپکت ۴ تا ۴.۵ متر طول دارند و در دسته خودروهای کوچک خانوادگی طبقه‌بندی می‌شوند. این نوع هاچبک بیشتر به‌صورت ۵ در طراحی و تولید می‌شوند. تویوتا کرولا، فولکس واگن گلف، مزدا ۳، هوندا سیویک و هیوندای i20 پرطرفدارترین هاچبک‌های کامپکت محسوب می‌شوند.
لیفت بک
لیفت بک نوعی ماشین هاچبک با سقف شیبدار است که شباهت زیادی به سدان فست بک دارد. لیفت بک ترکیبی ماشین سدان و کوپه و هاچبک است. تویوتا پریوس معروف‌ترین ماشین لیفت بک است.
هات هچ
هات هچ اصطلاحی است که برای ماشین اسپرت و عملکرد محور با بدنه هاچبک به کار می‌رود. این خودروها با استفاده از هاچبک‌های معمولی ساخته می‌شوند، اما موتور و گیربکس قوی‌تر و فرمان‌پذیری بهتری دارند. هوندا سیویک تایپ R، فولکس واگن گلف GTI و تویوتا یاریس GR را می‌توان بهترین هات هچ‌ها دانست.
هاچبک کراس
هاچبک کراس مدل جدیدی است که در یکی دو دهه اخیر وارد بازار خودرو شده است. این ماشین، ترکیبی از اندازه جمع و جور هاچبک و قد بلند کراس اوور است، اما بعضی از هاچبک‌های کراس در بازار با عنوان کراس اوور کوچک به فروش می‌رسند. رنو ساندرو استپ وی و دانگ فنگ H30 کراس خودروی هاچبک کراس محسوب می‌شوند. حتی می‌توان ام وی ام X22 پرو و ام وی ام X33 کراس را نیز در فهرست هاچبک‌های کراس قرار داد.
مزایا و معایب ماشین هاچبک
ماشین هاچبک دارای مزایا و معایب خاص خود است.
مزایای ماشین هاچبک
مزیت‌های خودروی هاچبک ناشی از اندازه و ابعاد جمع و جور آن است.
رانندگی راحت
اندازه جمع و جور هاچبک‌ها این امکان را می‌دهد تا رانندگان دید بهتری به جلو و همچنین محیط پیرامون خودرو داشته باشند و راحت‌تر بتوانند خودرو را کنترل کنند. این مزیت به‌طور خاص رانندگی را برای تازه‌کارها راحت می‌سازد.
پارک آسان
به دلیل اینکه خودروهای هاچ بک اندازه کوچک‌تری از سدان‌ها و شاسی‌بلندها دارند، راحت‌تر می‌توان برای آنها، به‌خصوص در شهرهای شلوغ و پرترافیک جای پارک پیدا کرد.
طراحی جوان پسند
خودروهای هاچبک به دلیل قالب بدنه و همین‌طور نیاز مشتریان جوان، معمولا طراحی ظاهری بهتری از دیگر خودروها دارد.
مصرف سوخت کمتر
اتومبیل‌های هاچبک به سبب کوچکی بدنه، مجبور به استفاده از موتورهای کوچک و کم‌حجم هستند. پیشرانه‌های کم‌حجم به بنزین کمتری نیاز دارند. این مورد، در کنار وزن حدودا یک تنی، این امکان را می‌دهد تا مصرف سوخت هاچبک‌ها کمتر از دیگر مدل‌ها باشد.
قیمت پایین
از آنجایی که ماشین‌های هاچبک حداکثر ۴.۵ متر طول دارند و یکی از کوچک‌ترین ماشین‌ها محسوب می‌شوند، بهای تمام‌شده برای تولید آنها نیز پایین است. ازاین‌رو با قیمت کمتری به دست مشتریان می‌رسند و بیشتر آنها جزو خودروهای اقتصادی قرار می‌گیرند.
معایب ماشین هاچبک
همان‌طور که ابعاد جمع و جور مزیت‌هایی را به خودروهای هاچبک داده، موجب شده تا این نوع ماشین‌ها دارای معایبی نیز باشند.
کابین کوچک
خودروهای هاچبک به علت طول و فاصله محوری کمتر نسبت به دیگر خودروها، کابین کوچک‌تری، به‌خصوص در ردیف عقب دارند.
صندوق عقب کوچک
ساختار خودروهای هاچبک برعکس ماشین‌های سدان دو جعبه‌ای است، صندوق عقب مجزا در هاچ بک‌ها حذف شده و در فضای مشترک با کابین قرار دارد. به همین دلیل فضای صندوق ماشین‌های هاچبک تقریبا نصف خودروهای سدان است.
قدرت و گشتاور کم
موتورهای کوچک و کم‌حجم که در هاچبک‌ها به کار می‌رود، معمولا قدرت و گشتاور کمتری نسبت به دیگر انواع خودروها دارد. قدرت این پیشرانه‌ها بین ۷۰ تا ۱۲۰ اسب بخار است. البته مدل‌های اسپرت هاچبک یا همان هات‌هچ‌ها به پیشرانه‌های بالای ۲۰۰ اسب بخار مجهز هستند.
دلایل خرید ماشین هاچبک
مهم‌ترین دلیلی که می‌شود برای خرید ماشین هاچبک برشمرد، پیدا کردن راحت‌تر جای پارک در شهرهای شلوغ و پرجمعیت است.
دومین علتی که خودروی هاچبک را به گزینه مناسبی برای خرید خودرو تبدیل می‌کند، مصرف سوخت پایین آن است.
اگرچه خودروهای هاچبک قیمت پایینی دارند، اما معمولا نسخه سدان آنها نیز با اختلاف قیمتی کمی تولید و عرضه شده است. بنابراین با کمی اغماض می‌توان قیمت پایین خودروهای هاچبک را سومین دلیل خرید آن دانست.
نکات مهم برای خرید خودروی هاچبک
در زمان خرید ماشین هاچ بک باید به فضای کابین، گنجایش صندوق عقب، قدرت و گشتاور پیشرانه، امکانات و آپشن‌های رفاهی و ایمنی و مصرف سوخت توجه کنید.
خودروهای هاچبک در بازار ایران
به دلایلی که گفته شد خودروهای هاچبک در بازار ایران نیز خریدار دارند، طوری که بخشی از خودروهای ملی داخلی را هاچبک‌های سایپا تشکیل می‌دهند. خودروهای هاچبک موجود در بازار ایران به شرح زیر است.
- ایران خودرو: پژو ۲۰۶ و پژو ۲۰۷
- پارس خودرو: ساندرو و ساندرو استپ وی
- سایپا: تیبا ۲، کوییک، اطلس
- کرمان موتور: هیوندای i10 و هیوندای i20
- مدیران خودرو: ام وی ام ۳۱۵
تفاوت هاچبک و سدان
خودروسازان برای صرفه‌جویی در هزینه و کاهش بهای تمام‌شده بعضی از محصولات خود را هم‌زمان با بدنه‌های هاچبک و سدان تولید می‌کنند و این امکان را برای خریدار فراهم می‌کنند تا بنا به سلیقه و نیاز خود یکی از این ماشین‌ها را انتخاب کند.
خودروهای سدان ساختار سه جعبه‌ای دارند و از سه بخش کاپوت، کابین و صندوق تشکیل شده‌اند، اما ماشین‌های هاچبک در قالب دو جعبه‌ای طراحی و تولید می‌شوند که شامل کاپوت و کابین می‌شود.
مهم‌ترین مزیت خودروهای سدان نسبت به ماشین‌های هاچبک، صندوق عقب آنهاست که می‌تواند دو برابر بیشتر بار را در خود جای دهد.
البته از نظر بعضی خریداران و مشتریان و کارشناسان، خودروهای هاچبک حس و حال اسپرت‌تری را به راننده و سرنشینان منتقل می‌کنند.
تفاوت هاچبک و کراس اوور
خودروی هاچبک و ماشین کراس اوور و شاسی بلند (SUV) از نظر ظاهری شباهت‌هایی با هم دارند. مهم‌ترین شباهت این دو مدل، ساختار دو جعبه‌ای آنهاست. به‌طوری که می‌توان بعضی از کراس‌اوورهای کوچک را هم در دست هاچبک‌ها طبقه‌بندی کرد.
تفاوت این دو نوع خودرو در اندازه و مشخصات فنی است. خودروهای کراس اوور طول و عرض و ارتفاع بیشتری از ماشین‌های هاچبک دارند و همچنین از مشخصات فنی قوی‌تری بهره می‌برند.
نتیجه گیری
خودروهای هاچبک در بیشتر بازارهای جهان ماشین مورد علاقه جوان‌هاست و با وجود نفوذ گسترده کراس‌اوورها، خودروسازان همچنان به تولید این نوع محصولات ادامه می‌دهند.
دلیل محبوبیت ماشین هاچ بک، رانندگی راحت، مصرف سوخت پایین و پارک آسان است، البته اگر بتوان با معایبی چون قدرت و شتاب پایین و صندوق و کابین کم‌جا کنار آمد.
بخشی از بازار خودرو ایران را به خرید خودرو و فروش ماشین در کلاس هاچبک اختصاص دارد و نیاز خریداران جوان و تازه‌کار و کم‌سرمایه به اتومبیل از این قسمت بازار تامین می‌شود.
سوال های متداول
ویژگی‌های خودروی هاچبک چیست؟
اندازه جمع و جور، صندوق کوچک، موتور کم‌مصرف و شتاب پایین از ویژگی‌های خودروی هاچ بک است.
ماشین هاچ بک چه ساختاری دارد؟
ماشین هاچبک با ساختار دو جعبه‌ای تولید می‌شود که شامل کاپوت و کابین است.
هاچبک کراس چیست؟
به خودروی هاچبکی که شبیه به کراس‌اوور باشد و ارتفاع بیشتری از استاندارد هاچبک‌ها داشته باشد، هاچبک کراس و کراس اوور کوچک می‌گویند.
نویسنده: میلاد قزللو
