سیتروئن زانتیا در برابر نیسان ماکسیما، پرچمداران خسته

هنوز هستند کسانی که خودروهای کارکرده دست دوم خوب، باکیفیت و بادوام را به خودروهای چینی روز ترجیح داده و کسب قدرت بیشتر در ساختاری قدیمی را به جان می‌خرند چرا که اعتقاد دارند انتخاب یک خودرو معتبر از بازار دست دوم در برابر یک خودرو صفر کیلومتر چینی، انتخاب برتری است.

در غیاب تحریم‌های سنگین و به دور از گُل به خودی‌هایی که در سال‌های اخیر به صنعت خودرو زده می‌شد، بازار خودرو ایران این شانس را داشت تا شاهد حضور برخی از برترین محصولات نسبتا مدرن بازار جهانی باشد. هر چند جسته و گریخته اما هر از گاهی یکی از شرکت‌های مونتاژکار خودرویی ایران در راستای همکاری با برخی برندهای نامی اروپایی، یکی از محصولات برتر آن برند را در بازار داخلی ایران به تولید می‌رساند. این مهم باعث شد تا بازار ایران رنگ برخی مدل‌ها و محصولات برندهای پسندیده و محبوب را به خود ببیند.

دو گزینه سیتروئن زانتیا و نیسان ماکسیما بدون شک هنوز هم از برترین انتخاب‌‌های حال حاضر بازار ایران هستند که با وجود داشتن سن نسبتا بالا هنوز هم ابهت، جایگاه و توانایی‌های فنی درخور توجه خود را حتی در بازار دست دوم ایران حفظ کرده‌اند. بسیاری از مشتریان بازار خودرو امروزی این دو گزینه را در بسیاری از مواقع حتی با محصولات روز و مدرن‌تر مقایسه می‌کنند. اما این مقاله این دو خودرو را در قیاسی رو در رو به چالش می‌کشد.

ریشه شناسی، خوب های بازار

نام سیترون زانتیا از نام یونانی به معنای طلا از نام شهری در یونان باستان به نام زانتوس الهام گرفته شده است. این خودرو اولین بار در سال 1992 میلادی روانه بازار جهانی شد و یک بار در سال 1997 مورد تغییرات طراحی ظاهری (فیس لیفت) قرار گرفت. با پایان تولید این خودرو از سوی سیتروئن در سال 2002، شرکت سایپا به سراغ سیتروئن رفت و خط تولید نسخه فیس لیفت این خودرو را به ایران آورد. در نتیجه زانتیا بین سال‌‌های 1380 و 1389 از سوی سایپا مونتاژ و به بازار عرضه شد.

این خودرو به دلیل بهره‌مندی از طراحی ایتالیایی (از سوی شرکت برتونه)، پیشرانه قدرتمند و ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد به سرعت در بازار ایران به عنوان یکی از خودروهای گران‌قیمت، تقریبا لوکس و البته توانمند جا باز کرد. در زمان عرضه این خودرو با ماکسیما مقایسه می‌شد اما رقبای امروزی آن را دنا پلاس توربو و پژو پارس ELX (با پیشرانه 1.8 لیتری 16 سوپاپ مشترک با زانتیا) تشکیل می‌دهند.

نیسان ماکسیما موجود در بازار ایران در حقیقت نیسان سفیرو نسل سوم (Cefiro) یا همان اینفینیتی I35 است که هر دو آن‌ها بر پلتفرم A33 نیسان بنا شده‌اند و بین سال‌های 1998 تا 2004 بر خط تولید نیسان در بازار جهانی قرار داشتند. به همین دلیل در جست و جوی نام ماکسیما در فضای مجازی، نمی‌توان محصولی تحت عنوان ماکسیما با این طراحی و مشخصات نمونه تولیدی بازار ایران پیدا کرد. ماکسیما در نتیجه همکاری خوب نیسان کشور ژاپن با سایپا، بین سال‌های 1391 تا اوایل دهه 1390 بر خط تولید پارس خودرو (از زیرمجموعه‌های سایپا) قرار گرفت. این خودرو با بهره گرفتن از پیشرانه‌ای قدرتمند (قوی‌ترین خودرو مونتاژ داخلی دوران)، طراحی قابل قبول، ابعاد بزرگ و نسبتا لوکس به عنوان یکی از خودروهای خاص بازار ایران در میان علاقه‌مندان جا باز کرد. بدون شک نقطه قوت ماکسیما استفاده آن از پیشرانه قدرتمند V6 است که نه تنها در آن دوران، بلکه حتی امروز و در بازار دست دوم، هنوز هم به عنوان یکی از قدرتمندترین سدان‌های بازار ایران شناخته می‌شود.

طراحی، ماکسیما شانه به شانه زانتیا

طراحی زانتیا کمی پیش‌تر از ماکسیما و در سال 1992 انجام شد. با طراحی که از سوی موسسه طراحی برتونه (Bertone) ایتالیا انجام گرفت، زانتیا از زبان طراحی مشترک با سایر محصولات سیتروئن و البته زبان طراحی برتر دهه 1990 میلادی بهره می‌برد. میانه‌روی، سادگی و جذابیت کلی از بارز‌ترین ویژگی‌های طراحی نمای خارجی ساده زانتیا است. با وجود میانه‌روی بسیار زیاد، این خودرو یک طراحی از کلاس سدان‌های ناچ‌بک (Notch Back) دارد که به نام لیفت‌ بک (Lift Back) نیز شناخته می‌شود.

جلوپنجره باریک، چراغ‌های ادغام شده در ساختار بدنه، سپر‌های مشکی رنگ بیرون زده جلو و عقب در انسجام کامل با ضربه‌گیرهای روی بنده و چراغ‌های عقب بسیار ساده مستطیلی دو رنگ از مهم‌ترین المان‌های فاش کننده سن و سال و طراحی قدیمی زانتیا است. با این وجود میانه‌روی به زانتیا این شانس را داد که با وجود عمری نزدیک به سه دهه، همچنان در بازار کشور‌های در حال توسعه مقبول و محبوب باشد، چراکه میانه‌روی هرچند سادگی بسیار زیاد طراحی خارجی خودرو را به همراه خواهد داشت اما در عین حال باعث می‌شود طراحی نهایی تقریبا فاقد تاریخ انقضا باشد.

در مقابل، نیسان ماکسیما طراحی نزدیک به سال 2000 دارد. سبک طراحی این خودرو نشان دهنده تلاش نیسان برای عبور از دوران میانه‌روی‌های جهانی دهه 1990 میلادی و آمادگی برای دهه جدید 2000 است. در نتیجه نباید تعجب کرد که چرا هنوز می‌توان ترکیبی از دو المان سنتی و مدرن را در طراحی ظاهر ماکسیما دید. این تلاقی در طراحی کلی و گرافیک چراغ‌های جلو و عقب به وضوح دیده می‌شود. سفیرو نسل سوم برخلاف نسل پیشین خود حالا از چراغ‌هایی بهره می‌برد که الزاما با خطوط بدنه هماهنگ و ادغام شده نبود. نمای جانبی نیز با ساده‌ترین خطوط ممکن طراحی شده و ظاهر کلی خودرو سوهان خورده و صیقلی بود.

از دیدگاه ابعاد خارجی، اگرچه زانتیا در کلاس سدان‌های خانوادگی بزرگ دسته بندی می‌شود اما ماکسیما از کلاس سدان‌های سایز متوسط یک سر و گردن بالاتر قرار خواهد گرفت. در نتیجه ماکسیما در طول معادل 341 میلی‌متر کشیده‌تر، در عرض برابر با 30 میلی‌متر پهن‌تر و در ارتفاع برابر با حدود 60 میلی‌متر مرتفع‌تر از زانتیا است و به طور کامل در بازار ایران در کلاس سدان‌های بزرگ قرار می‌گیرد. این در حالی است که فاصله محورها در ماکسیما تنها 10 میلی‌متر کشیده‌تر از زانتیا است.

نمای داخلی، مدرنیته به سبک ماکسیما

با ورود به فضای داخلی دو خودرو ممکن است با تعجب به خود بگویید چرا این دو گزینه در دوران عرضه در بازار کشور لوکس به حساب می‌آمدند. باید توجه داشته باشید که در زمان عرضه ماکسیما و زانتیا در دهه 1380 شمسی، خودروهای دندان‌گیر و مطرح صفر کیلومتر در بازار ایران وجود نداشت. هر خودرویی که از زانتیا و ماکسیما بهتر بود بدون شک از کلاس خودروهای وارداتی‌ قدیمی‌تر بود.

نمای داخلی زانتیا با تعلق کمی به دهه 1990 میلادی، شباهت بسیاری به خودروهای آن دوران داشت. سبک طراحی نمای داخلی زانتیا را شاید در کمال تعجب بتوان در خودروهای مطرح آن دهه نیز دید. در عین سادگی داشبرد، بخش مرکزی در اتصال با کنسول میانی به شکل کاملا راننده محور در طاقی مشترک با مجموعه نشانگرهای پشت فرمان ادغام شده است که به نوعی فضای کنترلی را کاملا در اختیار راننده قرار می‌دهد و چیدمان قطعات همانند نمای خارجی کاملا ساده و مینیمال است.

غربیلک فرمان از نوع چهار شاخه ساده است و استفاده بسیار جزئی از تریم چوب روی داشبرد و رودری‌ها کمی از ظاهر خسته کننده آن می‌کاهد. طراحی صندلی‌ها منطبق بر ارگونومی استاندارد و بسیار راحت انجام شده است که با پوشش پارچه‌ای به کار رفته بر صندلی‌ها و رودری‌ها هرگونه حس اسپرتی را در نطفه خفه می‌کند.

نمای داخلی ماکسیما نیز دست کمی از زانتیا ندارد. طراحی نمای داخلی این خودرو بر خلاف نمای خارجی چندان در مسیر مدرنیته حرکت نکرده است. در نتیجه داشبرد طراحی کاملا قرینه دارد و کنسول میانی در اتصال با بخش مرکزی داشبرد، تمامی سیستم‌های کنترلی را در بر می‌گیرد. غربیلک فرمان همانند زانتیا از نوع چهار شاخه است و نشانگرهای پشت فرمان دو دایره بزرگ با طراحی بسیار ساده را آغوش دارد.

استفاده از تریم طرح چوب (یا پلاستیک) روی داشبرد و رودری‌ها، نقطه اشتراک نمای داخلی دو خودرو است که تنوع طراحی نمای داخلی را افزایش می‌دهد. خوشبخانه ماکسیما در تریم داخلی رنگ روشن نیز به بازار عرضه شد که نمونه‌های تر و تمیز آن جلوه بصری بهتر و لوکس‌تری در مقایسه با زانتیا به همراه دارد.

فضای صندوق زانتیا به لطف طراحی ناچ‌بک برابر با 510 لیتر است که با توجه به ابعاد کوچک‌تر آن بسیار قابل توجه است. در مقابل ماکسیما با وجود داشتن طول بیشتر تنها برابر با 400 لیتر فضای صندوق در اختیار سرنشینان قرار می‌دهد. هر دو صندوق برای سفر‌های بین شهری برای جای دادن لوازم پنج سرنشین کاملا کافی است اما این حجم صندوق کم‌تر در ماکسیما در حقیقت صرف بهبود فضای نشیمن ردیف دوم صندلی‌ها شده است که به شکل قابل توجهی جادارتر از زانتیا است.

مشخصات فنی، شاخ‌ های بازار

دو خودرو زانتیا و ماکسیما در بازار ایران به توانمندی‌ها و طراحی فنی بسیار خوب شهرت یافتند. این مهم در ماکسیما به پیشرانه قدرتمند V6 و امکان سفارش با گیربکس اتوماتیک محدود می‌شود درحالی که زانتیا تنها با گیربکس دستی و دو پیشرانه 1.8 و 2.0 لیتری به بازار عرضه شد اما در عین حال از سیستم تعلیق پیچیده‌ای بهره می‌برد که ویژگی‌های منحصر به فردی برای آن به همراه دارد.

سیستم تعلیق، هیدرولیک فرمان، ترمز و تنظیم ارتفاع در زانتیا از مدار مشترکی بهره می‌گیرد که همگی از طریق پمپ هیدرولیک فرمان و روغن LHM تغذیه می‌شوند. این سیستم تعلیق از نوع هیدرونئوماتیک (Hydropneumatic/ به معنای هیدرولیکی-بادی) و از ابداعات شرکت سیترون است که در بسیاری از محصولات این شرکت به کار گرفته شد. خودروهایی که از این سیستم تعلیق بهره می‌برند از دیدگاه آسایش و لذت سواری یک سر و گردن بالاتر از خودروهای معمولی هستند. این سیستم باعث می‌شود زانتیا بتواند ارتفاع کف خودرو از سطح زمین را به کمک یک کلید تغییر دهد، در پیچ‌ها و هنگام ترمز‌گیری پایدارتر باشد و البته تنها با سه چرخ (در غیاب یکی از دو چرخ عقب) در شرایط پایدار به حرکت خود ادامه دهد.

در مقابل ماکسیما تمام ویژگی‌های فنی خود را در پیشرانه 3.0 لیتری 24 سوپاپ 227 اسب بخاری در دور 6400 و 288 نیوتون.متری در دور 3600 خلاصه کرده است. البته امکان سفارش گیربکس اتوماتیک چهار سرعت (یا پنج سرعت دستی) برای این خودرو در دوران عرضه در دهه 1380 نیز بسیار چشمگیر بود.

ماکسیما با وزن 1400 کیلوگرم با این پیشرانه توانمند می‌تواند بین 8.5 تا 10 ثانیه (به ترتیب برای گیربکس دستی و اتوماتیک) از حالت سکون به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت دست یابد در حالی که مصرف سوخت آن رقم منطقی حدود 10 تا 11 لیتر در هر 100 کیلومتر است.

در مقابل زانتیا با دو پیشرانه 1.8 لیتری XU7 و 2.0 لیتری XU10 مجهز به 16 سوپاپ به بازار ایران راه یافت. نسخه 1.8 لیتری قادر به تولید 112 اسب بخار قدرت و گشتاور 155 نیوتون.متر گشتاور است. در مقابل پیشرانه 2.0 لیتری آن می‌تواند 135 اسب بخار قدرت در دور 5500 و 180 نیوتون.متر گشتاور در دور 4800 تولید کند. زانتیا به کمک موتور 2.0 لیتری خود در تریم SX2000 می‌تواند وزن 1260 کیلوگرمی خود را در حدود 9.5 ثانیه به تندی 100 کیلومتر بر ساعت برساند در حالی که مصرف سوخت متوسط آن تنها برابر با حدود 7.5 لیتر در هر 100 کیلومتر است. زانتیا اگرچه به تیزی ماکسیما نیست اما همچنان با قرارگیری در بازه زمانی کمتر از 10 ثانیه خودرویی تند و تیزی به حساب می‌آید.

سخن نهایی

جدال میان ماکسیما و زانتیا SX2000 در حقیقت تقابل دو سدان عملکرد محور در بازار دست دوم کشور است. زانتیا با بهره‌گیری از سیستم تعلیق هیدرولیکی-بادی، ضمن بهبود کیفیت سواری، بر پیچیدگی مجموعه فنی خود نیز افزوده است. از این رو بروز خرابی‌هایی که تعمیر آن برای مشتری بازار دست دوم هزینه قابل توجه به همراه خواهد داشت، تا حدود زیادی از نقاط ضعف این خودرو به حساب می‌آید اما در مقایسه با ماکسیما قیمت خرید و مصرف سوخت پایین‌تری دارد و بازار دست دوم آن نیز داغ‌تر است.

ماکسیما اما هنوز هم از جادارترین و قدرتمندترین سدان‌های بازار ایران است که کمتر رقیب داخلی توان رویارویی با آن را دارد. مجموعه ویژگی‌های فنی و ظاهری ماکسیما آن را در برابر رقبای کره‌ای نسبتا مدرن تولید نیمه اول 2000 قرار می‌دهد و از این رو دور از انتظار نیست که همچنان در بازار ایران محبوب باشد. این خودرو ترکیبی جادویی از سواری راحت، توان فنی بالا و مصرف سوخت نسبتا منطقی با خود به همراه دارد که احتمال نیاز به تعمیر موتور و گیربکس اتوماتیک آن شاید تنها ضعف این خودرو در بازار دست دوم باشد.

با این وجود هر دو گزینه زانتیا و ماکسیما از جمله پرچمداران تند و تیز خوش سیمای بازار دست دوم ایران هستند که خوشبختانه با حفظ جایگاه همچنان در بازار دست دوم یکه‌تازی می‌کنند.

نویسنده: شهاب انیسی