یواز پاتریوت سروش موتور؛ بررسی جامع و مشخصات فنی

سگمنت شاسی‌بلندهای آفرودی شاسی مستقل دو دیفرانسیل در بازار ایران، سگمنتی پیچیده، مملو از گزینه‌های بی‌کیفیت و نمونه‌های چینی نامطمئن است. این سگمنت در دوران پس از انقلاب و نبود حضور گزینه‌های آمریکایی و ژاپنی برتر همواره از خلا یک گزینه قابل و توانمند رنج می‌برد که جز در موارد خاص، تنها از سوی گزینه‌های وارداتی گران‌قیمت ژاپنی پر شده بود.

حضور مونتاژی گزینه‌ای نظیر یوآز پاتریوت (UAZ Patriot) در سگمنت بیراهه‌نوردهای آفرودی، یک تنوع چشم‌گیر و خبری خوب برای آفرودسواران بود. خودرویی که در مدت زمان بسیار کوتاه حضورش در بازار ایران، سر و صدای زیادی به راه انداخت و فروش خودرو خوبی را تجربه کرد.

معرفی یوآز پاتریوت

مدل پاتریوت (Patriot/به معنای میهن‌پرست) از یوآز/اوآز (UAZ/شرکت خودروسازی یولیانوفسکی) فدراسیون روسیه، اولین بار در سال ۲۰۰۵ روانه خط تولید شد. این خودرو شاسی مستقل آفرودی در تیپ‌های مختلف از جمله شاسی‌بلند ۵در، پیکاپ ۵در و پیکاپ ۳در به تولید رسید که در این بین دو نسخه شاسی بلند و پیکاپ ۵در آن بین سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ از سوی شرکت سروش موتور مبنا به‌صورت نمونه مونتاژی به بازار ایران راه پیدا کرد.

یواز پاتریوت المان‌های طراحی کلی خود را از نسخه کلاسیک و نظامی یوآز ۴۶۹ الهام گرفته بود. خودرویی که در ابتدای دهه ۱۹۶۰ میلادی به‌عنوان یکی از برترین خودروهای نظامی سبک شوروی سابق ایفای نقش کرد و روانه بازار نظامی و ارتش بسیاری دیگر از کشورهای جهان (مخصوصا کشورهای کمونیستی) از جمله چین، کره شمالی، اروپای شرقی، آسیای شرقی، خاورمیانه و آمریکای لاتین شد.

به عبارت ساده‌تر، یوآز پاتریوت را می‌توان نمونه فروش عمومی نسخه نظامی یوآز ۴۶۹ بر اساس المان‌های طراحی سبک رترو (Retrospective/طراحی گذشته‌گرا) دانست.

طراحی ظاهری یوآز پاتریوت

با توجه به تعلق طراحی به نیمه اول دهه ۲۰۰۰ و عدم اعمال تغییرات فاحش در نسخه‌های بعدی، این خودرو تا کنون عملا بدون تغییر و وفادار به المان‌های طراحی کلاسیک خود باقی مانده است. خوشبختانه المان‌های شکل‌دهنده ساختار بدنه پاتریوت برای یک خودرو آفرودی با ریشه نظامی به اندازه کافی محافظه‌کار و جذاب هست که جای نقد زیادی باقی نگذارد.

طراحی نمای جلو خودرو با سیستم روشنایی متصل به جلوپنجره بسیار ساده و چراغ‌های عقب مستطیلی عمودی، عملا از سبک طراحی خودروهای دهه ۱۹۹۰ و ابتدای ۲۰۰۰ سخن می‌گوید. اما ساختار اتاق با طراحی جعبه‌ای مکعب‌مستطیل، عملا ظاهری شبیه به شاسی‌بلندهای مطرح آمریکایی دارد.

گلگیرهای خودرو دارای برجستگی‌های مشهود و ظاهری عضلانی است و خط شانه آن با امتداد از سیستم روشنایی عقب تا سیستم روشنایی جلو، ظاهری شسته‌رفته، بسیار ساده و بدون اغراق را به نمایش می‌گذارد.

عملا هیچ پیچیدگی بخصوص و چشم‌گیری در ساختار بیرونی پاتریوت دیده نمی‌شود. آنچه بیشتر در ذوق بیننده می‌زند، استفاده از تایرهای استاندارد سایز کوچک شهری در نسخه‌های شرکتی است که از دیدگاه تناسب با جثه کلی خودرو به‌شدت در تضاد است. این مهم با استفاده از تایرهای سایز بزرگ‌تر ۳۲ یا ۳۳ اینچ به سادگی قابل رفع است، اما این موضوع توانایی‌های حرکتی خودرو را به‌شدت محدود کرده و احتمال سایش تایرها با پالانی داخل گلگیر را به شدت افزایش می‌دهد.

طراحی داخلی یواز پاتریوت

نیم‌نگاهی به کابین پاتریوت و سبک طراحی آن علاقه‌مندان صنعت خودروسازی را به‌سرعت به سال‌های پیش از ۲۰۱۰ بازمی‌گرداند. تمام جلوه‌های تشکیل‌دهنده این کابین، از داشبرد گرفته تا خطوط تشکیل‌دهنده رودری‌ها، همگی از متریال پلاستیکی ساخته شده و یادآور ساختار طراحی اقتصادی متعلق به دو دهه گذشته است.

در این فضا پلاستیک حرف اول را می‌زند. استفاده از تریم تزئیناتی نقره‌ای مات نیز رایج‌ترین سبک زیباسازی در خودروهای اقتصادی است که هنوز هم از سوی بسیاری از خودروسازان از جمله تویوتا به کار گرفته می‌شود.

سادگی بیش از حد المان‌های شکل‌دهنده داشبرد، استفاده از مجموعه کلاستر آنالوگ دایره‌ای، آشکار بودن سبک طراحی دریچه‌های خروجی سیستم تهویه مطبوع، سبک طراحی اهرم دنده و همچنین کنسول میانی، همگی فاکتورهایی بسیار قدیمی و مشترک با خودروهای قدیمی بازار ایران و حتی قدیمی‌تر ازگزینه‌هایی چون نسل اول سوزوکی ویتارا است.

اگر آن نمایشگر دیجیتالی لمسی ۷ اینچی نیز در میانه داشبرد وجود نداشت، حتی ممکن بود به تعلق طراحی این کابین به سال‌های پیش از ۲۰۰۰ نیز فکر کنید.

با داشتن اتاق مکعب‌مستطیلی، فضای بار به خوبی ستاپ شده است. این فضا در پشت صندلی‌های ردیف دوم به ۶۳۰ لیتر می‌رسد که برای خودرویی از سگمنت سایز متوسط با فضای نشیمن مناسب در ردیف دوم، قابل قبول جلوه می‌کند.

مشخصات فنی یوآز پاتریوت

احتمالا بخش مشخصات فنی در خودرویی چون پاتریوت، جذاب‌ترین بخش این مقاله باشد. اما این بخش بنا بر اشتباهات رسمی شرکت عرضه‌کننده و رسانه‌های تخصصی حوزه خودرو جالب‌تر نیز می‌شود.

در ابتدای عرضه رسمی پاتریوت به بازار ایران از سوی شرکت سروش موتور مبنا، پیشرانه این خودرو نمونه‌ای ۲.۵ لیتری عنوان شد. رسانه‌های به ظاهر تخصصی حوزه خودرو نیز به تبعیت از اطلاعات عرضه‌شده از سوی سروش دیزل مبنا و بدون انجام تحقیقات بیشتر، همین عدد را ملاک اطلاعات خود قرار دادند.

اما در همان دوران و با تحقیقات بسیار زیادی که از سوی شخص نگارنده انجام شد، کاشف به عمل آمد که شرکت خودروسازی یوآز هیچ پیشرانه‌ای به حجم ۲.۴ یا ۲.۵ لیتر بنزینی در سبد محصولات خود ندارد. در نتیجه پیشرانه مورد استفاده در پاتریوت نمونه ZMZ-409 به حجم دقیق ۲.۷ لیتر است.

هنوز مشخص نیست که شرکت سروش موتور مبنا چگونه موفق به دریافت مجوز برای تولید خودرویی شد که حجم موتور آن ۳۰۰ سی‌سی فراتر از استانداردهای دولتی بود، اما اگر امروز نیز به وبسایت این شرکت یا بسیاری از رسانه‌های حوزه خودرو نگاه کنید، همچنان با اعدادی چون ۲.۵ یا ۲.۴ لیتر در مشخصات حجم موتور این خودرو مواجه خواهید شد. اطلاعاتی که اشتباه بودن آن هرگز اصلاح نشد.

اما داشتن حجم بالاتر و مخصوصا برابر با حجم پیشرانه محصولات تویوتا نظیر پرادو و هایلوکس برای مشتری نهایی و مخاطب صنعت خودرو بدون تردید یک خبر خوب به حساب می‌آید، غیر از این است؟ متاسفانه بله. دلیل آن است که با وجود داشتن پیشرانه‌ای حجیم‌تر از استانداردهای خودرویی دوران (و حتی امروز)، این پیشرانه از ضعف شدید فنی رنج می‌برد.

نه از سیستم پاشش سوخت مستقیم خبری هست و نه از سیستم پرخوران توربوشارژر. البته از صنعت خودروسازی نه‌چندان پیشرفته کشوری نظیر روسیه نیز انتظار این سطح از تکنولوژی نمی‌رود. اما حاصل کار خروجی بسیار ضعیف با توان و گشتاور پایین است که شتاب‌گیری اولیه و حتی ثانویه را به مصیبت بدل می‌کند. گیربکس پاتریوت در نمونه دستی از نوع ۵ سرعت از ساخته‌های برند دایموس (Dymos) هیوندای کره جنوبی است. نمونه اتوماتیک این خودرو نیز در پایان سال ۱۴۰۰ از نمونه ۶ سرعت AT روانه بازار شد که با داشتن یک ضریب دنده بیشتر نیز تاثیر چندانی بر عملکرد فنی آن ندارد.

زیربندی پاتریوت در محور جلو از نوع یکپارچه مولتی لینک از نوع سه نقطه اتصال اما در محور عقب از نوع یکپارچه فنر شمش است. ستاپی نسبتا نرم که البته بیشتر برای حمل بار طراحی شده است تا برای آفرود و تجربه سواری رضایت‌بخش.

تمرکز اصلی ساختار فنی پاتریوت با سیستم انتقال نیروی دو دیفرانسیل موقت انتخابی با عملکرد الکترونیکی و قفل دیفرانسیل عقب، بر آفرود سنگین در سرعت پایین است. توانایی دستیابی به سرعت‌های بالاتر از ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت در این خودرو تقریبا غیر ممکن است و با داشتن وزن خالص ۲۱۲۵ کیلوگرمی، خودرو چالاکی به حساب نمی‌آید. بنا به دلایل عنوان‌شده، یواز پاتریوت به ذات مصرف سوخت قابل توجهی در شرایط استفاده حقیقی به همراه دارد.

مشخصات کلی

ابعاد و ظرفیت ‌ها

آپشن های یواز پاتریوت سروش موتور

یکی از بزرگ‌ترین کاستی‌های یواز پاتریوت، عدم ارائه امکانات رفاهی و ایمنی کاربردی منطبق بر استانداردهای بازار بین‌الملل و در عوض عرضه با ویژگی‌های خاص مناسب با مناطق سردسیری است که با شرایط جغرافیایی و سلیقه بازار کشور ایران جور در نمی‌آید.

این خودرو امکاناتی نظیر نمایشگر ۷ اینچ لمسی مولتی‌مدیا با دوربین دنده عقب دینامیک، گرم‌کن فرمان و صندلی‌های ردیف جلو، قفل دیفرانسیل محور عقب، قابلیت انتخاب وضعیت سیستم انتقال نیرو به صورت الکترونیکی، سنسور پارک جلو و عقب، کنترل حرکت در سربالایی، کنترل کشش و پایداری، کنترل شدت ترمزگیری در پیچ و در مسیر ناهوار، گرم‌کن و یخ‌زدای شیشه جلو، موج‌گیر محور عقب، قابلیت حمل ۵۲۵ کیلوگرم وزن، قابلیت عبور از آب به عمق ۵۰۰ میلی‌متر، توان یدک کشی ۷۵۰ کیلوگرم، فاصله کف اتاق از سطح زمین برابر با ۲۱۰ میلی‌متر، سردکن داشبرد و کروز کنترل روانه بازار شد.

سطح امکانات رفاهی و ایمنی این خودرو حتی در زمان عرضه ناکافی بود که عملا بر تمرکز این محصول در ارائه توان فنی قابل توجه در بیراهه‌نوردی تاکید داشت. اما آخرین تیر در کمان نارضایتی آن جا بود که نسخه عرضه‌شده با گیربکس اتوماتیک نیز نه در امکانات رفاهی و ایمنی و نه در مجموعه فنی هیچ تفاوتی با نسخه دستی نداشت.

مزایای یوآز پاتریوت

• توان آفرود قابل توجه
• طراحی ظاهری کلاسیک و رترو
• کابین جادار
• ساختاری زیربندی بادوام
• عرضه در نسخه دستی و اتوماتیک

معایب یوز پاتریوت

• شبکه خدمات پس از فروش محدود
• بازار دست دوم ضعیف
•  امکانات رفاهی و ایمنی محدود
• توان فنی پایین
• بازه تولید کوتاه مدت

قیمت یواز پاتریوت در بازار

یافتن نمونه صفر کیلومتر یوآز پاتریوت عملا کاری غیرممکن است. این خودرو اکنون در بازار دست دوم با توجه به میزان کارکرد و تیپ سفارشی (دستی یا اتوماتیک)، قیمتی در بازه ۲ تا ۲.۵ میلیارد تومان دارد.

یوآز پاتریوت گزینه‌ای قابل در عبور از مسیرهای بیراهه و طراحی‌شده از سوی برندی شناخته‌شده و معتبر است. مشکل این خودرو نداشتن توان فنی کافی، کمبود امکانات رفاهی و عرضه از سوی شرکتی است که بیشتر در زمینه خودروهای تجاری تبحر دارد تا سواری.

بازه تولید دو ساله این خودرو فراوانی آن را محدود ساخته و شبکه خدمات پس از فروش محدود آن تملک را برای مشتری علاقه‌مند دشوار می‌کند. مهم‌ترین نقطه ضعف در بازار امروزی یوآز پاتریوت، فراوانی گزینه‌های چینی زیباتر، پرآپشن‌تر و پرتوان‌تری است که مالک بیراهه‌نورد را به‌شدت وسوسه خواهد کرد.

نویسنده: شهاب انیسی