شرکت ساپیا، از ژیان تا شاهین

سایپا یک برند شناخته شده خودروسازی ایرانی است که فعالیت خود را در سال ۱۳۴۴ با همکاری شرکت خودروسازی سیتروئن فرانسه آغاز کرد. وانت آکا و خودروی سواری ژیان از نخستین خودروهایی بود که سایپا در آن سال‌ها تولید می‌کرد. سایپا در سال‌های گذشته فراز و نشیب های زیادی داشته، اما توانسته با مشکلات بسیاری همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.

تاسیس شرکت سایپا

شرکت سایپا در سال ۱۳۴۴ با نام SAIPAC با همکاری شرکت سیتروئن فرانسه آغاز به کار کرد. اولین محصولات سایپا وانت آکا و سواری ژیان بود. در سال‌ ۱۳۵۲ سایپا طی قراردادی با رنو، خودروی رنو ۵ در مدل‌های ۲ و ۴ در روانه بازار کرد. خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاپ پس از سال ۱۳۵۳ در مدل‌های دولکس و معمولی از تولیدات سایپا بود.

نام این شرکت در سال ۱۳۵۴ به سایپا که مختصر «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» است تغییر پیدا کرد.

سایپا پس از پیروزی انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شرکت سایپا به مالکیت دولت درآمد و سرپرستی آن به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار شد.

دهه ۷۰ و دوره جدید سایپا

پراید، پرفروش‌ترین خودوری تاریخ ایران در سال ۱۳۷۲ توسط سایپا تولید و روانه بازار شد. تولید پراید تا بهار سال ۹۹ بدون تغییرات خاصی ادامه داشت. یکی از دلایل توقف تولید آن سطح ایمنی بسیار پایین بود که کارشناسان زیادی نسبت به آن نقد جدی وارد کردند و سهام شرکت سایپا برای اولین بار در سال ۱۳۷۴ در بورس تهران عرضه شد.

شرکت سایپا موفق به کسب گواهینامه ISO9001 در سال ۱۳۷۷ شد. سایپا در دهه ۷۰ پراید استیشن را به محصولات خود اضافه کرد. همچنین خط تولید خودرو کاروان نیز در اواخر این دهه به پایان رسید و نمونه‌ای از آن نیز تولید شد که البته با استقبال چندانی رو‌به‌رو نشد.

دهه ۸۰، دهه پیشرفت سایپا

نخستین خودرو طراحی اختصاصی سایپا در اوایل دهه ۸۰ شمسی تولید شد. پراید ۱۴۱ یکی از خودروهای تولیدی سایپا در این دهه است.

سایپا و اولین خطوط تولید

سایپا بود که اولین خط تولید خودروهای دوگانه سوز را در ایران راه اندازی کرد. ریو (محصولی از شرکت کیا موتورز) هم برای اولین بار توسط سایپا وارد خط تولید داخل شد.

خط تولید سایپا در خارج از ایران

سال ۱۳۸۵ خط تولید پراید در ونزوئلا راه اندازی شد. یکسال پس از آن کارخانه‌ای در سوریه با نام سیویکو برای تولید انواع پراید در سوریه احداث شد و سایپا در سال ۹۰ خط تولید محصولات خود را در سودان هم راه‌اندازی کرد.

رویداد‌های مهم سایپا

سایپا از نخستین خودرو خود به نام تیبا و همچنین وانت ال ایکس زامیاد رونمایی کرد. خط تولید موتور ال ۹۰ نیز در این سال انبوه سازی شد. سایپا همچنین خط تولید رنو مگان و کیا ریو با گیربکس اتوماتیک را راه اندازی کرد.

سهامداران سایپا چه کسانی هستند؟

براساس قانون بودجه ایران، ۵۱ درصد از سهام سایپا در بورس واگذار شد. ایدرو با دارا بود ۳۵/۷۵ درصد، بزرگترین سهامدار سایپا محسوب می‌شود. دولت در تصمیمی ۱۷ درصد از سهام خود در شرکت سایپا را کامل واگذار کرد و از حلقه سهامدارن سایپا خارج شد.

رکوردشکنی سایپا

کارخانه سایپا کاشان در سال ۱۳۸۹ راه‌اندازی شد که ظرفیتی بالغ بر تولید ۱۵۰ هزار خودرو را داشت. سایپا در این سال از یک خودروی جدید یعنی کامیون شکل یافته سایپا دیزل را رونمایی کرد. شرکت سایپا شمار تولید خودرو رکوردشکنی داشت. سایپا در اردیبهشت ۹۹ با تولید ۴۲ هزار و ۸۵۱ خودرو در رتبه اول خودروسازان قرار گرفت این درحالی است که سایپا در خرداد گذشته تنها ۴۰ هزار خودرو تولید می‌کرد. سایپا همچنین توانست رتبه نخست را در شاخص نمایندگی‌های خدمات پس از فروش محصولات گروه خودروسازی، کسب کند.

اولین خودروی انحصاری سایپا

سال ۸۷ بود که سایپا از نخستین خودروی انحصاری خود یعنی تیبا رونمایی کرد. تمام اجزای این خودروی انحصاری ساخت داخل بود و این دومین گامی بود که ایران برای تولید خودروی داخلی یا تولید خودروهای ملی برداشت.

محصولات تولیدی سایپا در دهه ۹۰

شرکت خودروسازی سایپا در سال ۹۱ از سه خودروی تیبا ۲، سایپا ۱۵۱ و ایکس ۱۰۰ رونمایی کرد. این سه خودرو نیز طراحی اختصاصی سایپا بود. خودرو دیگری که به صورت اختصاصی در سایپا تولید شد سایپا شاهین (در ابتدا با نام رهام رونمایی شد) با کلاس کامپکت بود.

توقف تولید پراید

اعلام خبر توقف تولید پراید شاید برای برخی، خبر خوشحال کننده‌ای بود اما برای بازار خودرو و مصرف کنندگان که نوسانات زیادی پس از خبر توقف تولید پراید را تجربه کردند، چندان خوشایند نبود. چرا که این خودروی پر فروش در سال‌های اخیر توانسته بود بازار خوبی در ایران داشته باشد اما کارشناسان معتقد بودند این خودرو استانداردهای لازم ایمنی را ندارد و تولید آن می‌تواند لطمه جدی به محیط زیست وارد کند. از طرفی سالانه شاهد تصادفات جاده‌ای زیادی با این خودروی پر فروش در سراسر کشور بودیم. این خودرو طی سالها نوسانات قیمت زیادی داشت به طوری که از ۵ تا ۷ میلیون تومان به ۵۰ میلیون رسید و این افزایش قیمت به حدی بود که باتوجه به امکانات و نداشتن برخی استانداردها یک قیمت نجومی بود!

اما پس از ۲۷ سال بالاخره تولید پراید متوقف شد و ایران برای همیشه از این خودروی پر فروش و پر حاشیه خداحافظی کرد. تیبا، کوییک و ساینا سه خودرویی هستند که جایگزین پراید می‌شوند. سایپا در سال ۱۴۰۰ خودروی «شاهین» را به بازار عرضه کرد.   و ۱۴۰۰۱ رونمایی خواهد کرد.

تولید چه خودروهایی در سایپا متوقف شد؟

همکاری سایپا و خارجی ها

سایپا با شرکت‌های بزرگی مانند سیتروئن، رنو، نیسان، کیاموتورز، چانگان موتورز و برلیانس همکاری داشته است. این همکاری به دلیل لغو برجام از جانب طرف‌های خارجی تعلیق شد و شرکت‌های خودروسازی ایران نتوانستند آنچنان که باید با شرکت‌های مطرح خودروسازی جهان همکاری مشترک داشته باشند. این توقف همکاری برای صنعت خودروسازی ایران یک تجربه نه چندان شیرین بود چرا که حضور شرکت‌های مطرح خودروسازی در ایران می‌توانست به پیشرفت صنعت خودرو ایران کمک کند و افق‌های روشنی را برای شرکت‌های خودروسازی رقم بزند.

 توقف تولید کیا سراتو

سایپا اعلام کرد که کمپانی کیا به دلیل تحریم‌ها تصمیم به قطع همکاری گرفته و این سبب شد تولید کیا سراتو آپشنال موقف شود و خط تولید آن نیز جمع شود. قبل از آن رنو، برلیانس و سیتروئن هم به دلیل تحریم‌ها همکاری خود را شرکت‌های خودروسازی ایران قطع کردند.

همکاری سایپا و مپنا برای تولید خودروهای برقی

نخستین خودروی برقی ایران با همکاری مپنا (مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران) و سایپا تولید خواهد شد. براساس تفاهمنامه‌ای که بین مپنا و سایپا منعقد شد، قرار است برای اولین بار، خودروی الکتریکی ایران ساخته شود، همچنین قرار است این محصول یک محصول انحصاری داخلی باشد.

تولید زیرزمینی پراید!

انتشار صورت‌های مالی تابستانه سایپا و پارس خودرو نشان داد که تولید پراید در پارس خودرو که به صورت حق العملی برای سایپا کار می‌کند به صفر رسیده است اما سایپا با افت شدید تولید، همچنان خودرو پراید را تولید می‌کند و چرخ خط تولید آن می‌چرخد. شرکت سایپا پس از انتشار اخبار ادامه دار بودن تولید پراید، نسبت به آن واکنش نشان داد و در بیانه خود نوشت:

«متأسفانه توقف تولید خودرو پراید به مذاق برخی حاشیه پردازان خوش نیامده و این اتفاق که به نوعی پایان تفکر پرایدی و آغاز تحول در گروه خودروسازی سایپا بود، عده‌ای را سوگوار کم‌شدن بهانه برای تاخت و تاز بر صنعتگران خودروسازی کشور و دغدغه‌مندان تولید ملی کرده است. کسانی که تا دیروز، صنعت خودرو کشور را با استناد به ایمنی پایین و قدیمی بودن تکنولوژی پراید به باد انتقاد می‌گرفتند، امروز آمار ارائه شده از تولید پراید وانت ۱۵۱ در سامانه کدال را ناشیانه دستاویز قرار داده و برای سایپا نسخه تولید زیرزمینی پراید سواری ۱۳۱ می‌پیچند».

سایپا در بیانه خود اعلام کرد که تولید ۲ هزار و ۲۶۲ دستگاه پراید برای وانت ۱۵۱ بوده که رسانه‌ها آن را خودرو سواری پراید قلمداد کرده‌اند.

سایپا شاسی بلند آفرودی تولید می‌کند!

چیزی به نیمه دوم مهر ماه نمانده بود که تصاویری از خودرو SUV سایپا در رسانه‌ها منتشر شد. مدیر عامل سایپا نیز از آغاز پروژه تولید نخستین خودرو شاسی بلند با نشان ایرانی توسط سایپا از سال آینده خبر داد. انتشار این خبر نیز حواشی زیادری را به همراه داشت. پس از انتشار تصاویر اولین خودرو شاسی بلند سایپا برخی رسانه‌ها آن را یک خودرو چینی معرفی کردند که شرکت سایپا مجبور به انشتار بیانه شد. در بخشی از این بیانه آمده است:

“گروه خودروسازی سایپا اراده‌ای برای پنهان کردن چیزی نداشت و حتی عکسی واضح و مشخص از خودرو مورد نظر منتشر کرد، عکسی که برای خبرنگاران و رسانه‌های تخصصی حوزه خودرو ناآشنا نبود و دو سال پیش هم آن را در قالب یک کمپین تبلیغاتی با نام تجاری “تیوان” زامیاد دیده بودند. حتی مهمتر از این، با یک جستجوی بسیار ساده به سهولت می‌شود شریک تجاری سایپا در مرحله قبلی این پروژه را پیدا کرد؛ زیرا سایپا و فودِی چین بیش از ۱۲ سال است در زمینه تولید خودروهای تجاری نیمه‌سنگین همکاری دارند”

شاسی بلند جدید گروه خودروسازی سایپا که در روزهای گذشته خبر آغاز پروژه تولید آن رسانه‌ای شد، یک خودرو جدید است که طبق برنامه‌ریزی‌ها، با درصد بالای بومی‌سازی و داخلی‌سازی قطعات و با تکیه بر توان و دانش فنی مهندسان و متخصصان گروه سایپا و شرکت زامیاد تولید شده و به بازار عرضه خواهد شد.

ممنوعیت تردد پراید در عراق و کره جنوبی

پراید در برخی از کشورها مانند عراق و کره جنوبی استفاده می‌شود. براساس قوانین راهنمایی و رانندگی در این کشورها،  این خودرو پر حاشیه حق تردد در بین ۲ شهر را ندارد. همچنین به سختی به این خودرو اجازه تردد در بزرگراه‌ها داده می‌شود.

تهیه و تنظیم: تیم تولید محتوای خودرو45