نوسانات قیمتی و افزایش چند باره قیمت خودرو برای خریداران و فروشندگان ماشین در بازار کشور به یک اتفاق عادی و معمول تبدیل شده و فقط وقتی شرایط عادی برای خرید خودرو یا فروش ماشین برقرار باشد، آن وقت تعجب‌برانگیز خواهد بود.
اما حدود دو سالی است که در بازار جهانی هم شاهد سیر صعودی قیمت هستیم، به طوری ک قیمت خودرو کارکرده و دست دوم افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است. با این حال، شرایط بازار جهانی، برعکس بازار خودرو ایران، تحت تاثیر تحریم‌های خارجی، نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی دولت نیست. مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت‌ها در جهان «کرونا» و «کمبود چیپ» است.
با وجود اینکه در سال ۲۰۲۱، واکسیانسیون گسترده‌ای در سراسر جهان، به خصوص کشورهای صاحب صنعت خودرو مثل آلمان، فرانسه، آمریکا، انگلیس و چین انجام گرفته و محدودیت‌های کرونایی تقریبا لغو شده، اما همچنان زنجیره تامین قطعات و مواد اولیه با اختلال روبه‌رو و باعث افزایش قیمت خودرو شده است.
در یک ماه اخیر هم سویه جدیدی کرونا، با نام امیکرون، میزان ابتلا به کرونا را در کشورهای اروپایی افزایش داده و مزید بر علت شده تا قیمت‌ها در بازار جهانی روند افزایشی را حفظ کند.
کرونا، عامل اصلی افزایش قیمت
حدود دو سال پیش بود که اتفاقی عجیب جهان را تکان داد. بیماری ناشناخته‌ای از چین شروع شد و در مدت کوتاهی در سراسر کشورها شیوع پیدا کرد. این بیماری به راحتی بین افراد جامعه انتقال پیدا می‌کرد و باعث مرگ و میر افراد می‌شد.
ویژگی‌های خاص ویروس کرونا، با نام علمی «کووید ۱۹» باعث شد تا دولت‌ها تصمیماتی را برای مقابله با آن بگیرند. استفاده از ماسک، حفظ فاصله اجتماعی و قرنطینه سراسری روش‌هایی بود که در پیش گرفته شد. به دنبال این اتفاقات، کارخانه‌های خودروسازی چند ماهی دست از کار کشیدند، قطعات و مواد اولیه در کشورهای تولیدکننده ماند و بازار خودرو کامل تعطیل شد.
بعد از آغاز به کار مجدد خودروسازان، تقاضای بازار بیشتر از میزان تولید بود و به همین دلیل قیمت خودرو صفر افزایش پیدا کرد. کمبود ماشین صفر باعث شد تا خریداران به سمت بازار دست دوم بروند و فروشندگان ماشین‌هایشان را با قیمتی بیشتر از قبل عرضه کنند.
این جریان تا به امروز ادامه دارد و خودروسازانی مثل ولوو، در اول ژانویه ۲۰۲۲، محصولاتشان را با قیمت‌های جدیدی در بازار جهانی عرضه کردند.
کمبود چیپ و افزایش قیمت خودرو
دلیل دیگری که باعث افزایش قیمت خودرو در بازار جهانی شده، کمبود چیپ و تراشه است که این را هم می‌توان از آسیب‌های ناشی از کرونا دانست.
خودروهای جدید مثل ماشین‌های مکانیکی قبل نیستند و به آپشن‌های الکترونیکی و رایانه‌ای مثل رادار نقطه کور، سیستم مولتی مدیا، سنسور عقب و جلو، اتولایت و سیستم‌های دستیار راننده مجهز شده‌اند که همه با چیپ و تراشه ساخته می‌شوند.
با وجود لغو بیشتر محدودیت‌های کرونایی در جهان و بازگشت کارمندان و کارگران به محل کار اما کمبود چیپ به خودروسازان اجازه نمی‌دهد تا از تمام ظرفیت تولید خود استفاده کنند. به همین دلیل بازارهای جهانی با کمبود خودرو صفر روبه‌رو است و خریدار ماشین باید نیاز خود را از بازار دست دوم تامین کند. میزان تقاضای زیاد در مقایسه با تیراژ تولید، فضایی را برای فروشنده ماشین دست دوم پدید می‌آورد تا خودرویش را با قیمتی نزدیک به قیمت بازار بفروشند.
میانگین قیمت خودرو صفر در سال جاری ۴۵ هزار دلار است، در صورتی که در سال ۲۰۲۰، متوسط قیمت یک دستگاه خودرو نو حدود ۴۰ هزار دلار بود.
افزایش قیمت و رونق بازار کارکرده ها
به دلایلی که گفته شد، میزان تولیدات خودروسازان جهانی نمی‌تواند همه نیاز بازار را تامین کند و مشتریان مجبور هستند برای خرید ماشین به سمت بازار دست دوم و کارکرده بروند. این اتفاق موجب شده که قیمت خودروهای کارکرده در یکی دو سال اخیر ۳۰ – ۴۰ درصد افزایش پیدا کند.
طبق گزارش جی.دی.پاور ۸۹ درصد از خریداران حاضرند برای یک دستگاه ماشین دست دوم، مبلغی نزدیک به قیمت خودرو صفر یا کمی کمتر هزینه کنند که این آمار در مقایسه با سال ۲۰۱۹ میلادی، ۱۲ درصد افزایش داشته است.
برای مثال، قیمت روز فورد F-150، پرفروش‌ترین خودرو بازار آمریکا ۱۳ درصد گران‌تر از قیمت کارخانه است. همین طور کیا تلوراید نیز ۲۰ درصد بیشتر از قیمت پیشنهادی تولیدکننده در بازار خودروهای کارکرده خرید و فروش می‌شود.
پیش بینی قیمت خودرو در سال ۲۰۲۲
قیمت خودرو در بازار جهانی، حداقل تا نیمه سال جدید، به دلایل مختلفی افزایش پیدا خواهد کرد.
سیر صعودی تقاضا برای خودروهای جدید همچنان رو به افزایش است و به همین خاطر فروشنده خودرو و خودروسازان تخفیف‌های کمتری ارائه خواهند داد.
به دلیل کمبود چیپ و تراشه، خودروسازان با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کنند و اتومبیل‌های کمتری تولید خواهند کرد. کمبود چیپ در سال ۲۰۲۱ باعث شد تا میزان تولید خودروهای کراس‌اوور ۶۳ درصد کاهش داشته باشد و این روند در سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد داشت.
افزایش نرخ تورم در آمریکا و هزینه‌های بالای تولید که شامل حقوق کارکنان می‌شود، یکی دیگر از دلایلی است که بهای تمام‌شده و به دنبال آن قیمت خودرو را بالا خواهد برد. بدین ترتیب، خودروسازان مجبور می‌شوند قیمت محصولاتشان را افزایش دهند، همان کاری که ولوو در ابتدای سال جاری انجام داده بود.
افزایش قیمت کارخانه‌ای روی بازار دست دوم نیز تاثیر می‌گذارد و مشتریانی که موفق به خرید اتومبیل صفر نشده‌اند، مجبورند خودرو دست دوم را با قیمتی نزدیک به قیمت صفر خریداری کنند.
البته خریداران خودروهای دست دوم باید حواسشان باشد که در صورت تامین چیپ و تراشه مورد نیاز خودروسازان و بازگشت بازار جهانی به شرایط عادی، قیمت‌ها در بازار کارکرده ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.
نویسنده: میلاد قزللو
