نمایشگاه بین المللی خودرو (در زبان آلمانی IAA)، بزرگ‌ترین نمایشگاه خودرو کشور آلمان و یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های وابسته به صنعت خودرو در جهان است که از سوی بزرگ‌ترین برگزار کننده انواع نمایشگاه در جهان یعنی شرکت مِسِه فرانکفورت (Messe Frankfort) برگزار می‌شود.
این نمایشگاه که در سال‌های فرد ویژه خودروهای سواری در مونیخ و در سال‌های زوج ویژه خودروهای تجاری در هانوفر برگذار می‌شود، تا پیش از سال ۱۹۹۱ تنها در فرانکفورت برگزار می‌شد. این نمایشگاه بسیار قدیمی به تاریخ آغاز فعالیت از ۱۸۹۷ میلادی، هر ساله مرجع رسمی رونمایی برترین و مشهورترن خودروهای جهان و مخصوصا قاره سبز است.
این مقاله ده خودرو برتر تاریخ نمایشگاه IAA از نیمه دوم قرن بیست‌ام تا امروز را مورد بررسی قرار می‌دهد.
۱۹۵۱: مرسدس بنز ۳۰۰
سری ۳۰۰ یا تیپ ۳۰۰ مرسدس بنز، لوکس‌ترین نسخه تولیدی این خودروساز اشتوتگارتی بود که در آن سال رونمایی شد. خودرویی لوکس که جانشین رسمی خودرو مشهور پلتفرم W150 جنگ جهانی دوم به حساب می‌آمد و مستقیما به رقابت با برترین‌های آن دوران می‌پرداخت.
سری ۳۰۰ با تجهیز به ویژگی‌های رفاهی چون قسمت شیشه‌ای جدا کننده بخش راننده از سرنشینان، سیستم تلفن همراه بی‌سیم VHF و ماشین تایپ، از دیدگاه قیمت و ویژگی‌های لوکس‌گرایی مستقیما در رقابت با رولزرویس سیلور کلاود (Silver Cloud) و بنتلی S1 بود، اما با داشتن پیشرانه ۳.۰ لیتری شش سیلندر مشترک با خودرو مسابقه‌ای افسانه‌ای 300 SL Gullwing به قدرت ۱۶۰ اسب بخار، از دیدگاه توان فنی و حرکتی از هر دو رقیب سرتر بود.
برای افرادی که در نمایشگاه IAA سال ۱۹۵۱ شرکت کرده بودند، تیپ ۳۰۰ مرسدس بنز بیشتر همانند یک خودرو فضایی به نظر می‌رسید. این مدل در سال ۱۹۵۷ با پلتفرم W189 (نسل اول کلاس S غیر رسمی) ملقب به پونتون جایگزین شد تا به نوعی الهام بخش پیدایش خانواده بزرگ کلاس S امروزی باشد.
۱۹۵۵: بی ام و ۵۰۷
بی ام و در سال ۱۹۵۵ با مشت گره کرده به نمایشگاه بین المللی خودرو آلمان (IAA) آمد تا مدلی به نام ۵۰۷ را محکم بر دهان 300 SL مرسدس بنز بکوبد. هدف ابتدایی بی ام و رقابت مستقیم با برترین ساخته مرسدس بنز تا دهه ۱۹۵۰ میلادی بود. در نتیجه ۵۰۷ نیز باید به همان اندازه خاص و منحصر به فرد جلوه می‌کرد.
مدل ۵۰۷ به اولین پیشرانه V8 تاریخ بی ام و مجهز بود که برابر با ۳.۲ لیتر حجم داشت و از نوع طراحی OHV (پوشراد/۱۶ سوپاپ)، مجهز به دو کاربراتور دو دهانه زنیث (Zenth) بهره می‌گرفت که با ضریب تراکم بسیار پایین ۷.۸:۱ قادر به تولید ۱۵۰ اسب بخار در دور ۵۰۰۰ بود و تنها ۱۰ اسب بخار از پیشرانه ۳.۰ لیتری 300 SL مرسدس بنز کمتر بود.
شاید از دیدگاه قدرت و قیمت بسیار زیاد نهایی، ۵۰۷ به 300 SL مرسدس بنز نزدیک شده بود، اما 300 SL با تیراژ تولید ۳۲۵۸ دستگاهی از دیدگاه تیراژ تولید در برابر ۵۰۷ با رقم تولید ۲۵۲ دستگاه، یک خودرو تولید انبوه به حساب می‌آمد. در میان این تعداد بسیار کم تنها ۱۱ دستگاه در نسخه کانورتیبل سقف تاه‌شو به تولید رسید. تمامی ۵۰۷ها کاملا دست‌ساز بودند. به همین دلیل با توجه به تکنولوژی نسبتا پایین آن دوران، هیچ یک از دو خودرو تولیدی شبیه به هم نبوده و بسیاری از اجزا و قطعات آن‌ها به دلیل داشتن تمایزهای جزئی با یکدیگر، قابل جایگزینی نبودند.
۵۰۷ اولین و آخرین خودرو تاریخ بی ام و بود که با پیشرانه V8 روانه بازار شد. این خودروساز تا دهه ۱۹۹۰ میلادی و معرفی پیشرانه سری M60 از نوع ۳.۰ و ۴.۰ لیتری V8، هیچ پیشرانه V8 دیگری تولید نکرد. الویس پریسلی یکی از ثروتمندان مالک بی ام و ۵۰۷ بود که با شهرت خود به این خودرو تیراژ محدود و گران قیمت ابهت و ارزش معنوی بالاتری بخشید. خودرو شخصی این سلبرتی مشهور هم اکنون در موزه خصوصی بی ام و نگهداری می‌شود.
۱۹۶۳: مرسدس بنز ۶۰۰
۱۲ سال پس از رونمایی از سری ۳۰۰، مرسدس بنز جهان را در IAA دوباره با شگفتی مواجه کرد. سری ۶۰۰ لیموزین برتر مرسدس بنز و رقیب سر سخت برند‌های سوپرلوکس‌ساز دوران یعنی رولزرویس و بنتلی بود. این خودرو بر پلتفرم کشیده اما مشترک با نسل دوم کلاس S غیر رسمی (W112) بنا شده بود اما از دیدگاه قیمت و سطح آپشن‌های رفاهی، هیچ یک از مدل‌ها W112 قابلیت رقابت با این لیموزین را ندارد.
این خودرو غول پیکر سه تنی با پیشرانه عظیم ۶.۳ لیتری V8 با کد شناسایی M100 روانه بازار جهانی شد که با ۲۵۰ اسب بخار قدرت و ۵۰۰ نیوتون.متر گشتاور، تا آن دوران قدرتمدترین پیشرانه تولد انبوه مرسدس بنز به شمار می‌آمد. ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی چون بالابرهای شیشه‌‌ها، سانروف، تنظیم صندلی‌ها، بسته شدن اتوماتیک درها و در صندوق عقب همگی به صورت هیدرولیک انجام شده و نیرو خود را از یک سیستم هیدرلیک مرکزی با فشار ۱۵۰ بار (Bar) دریافت می‌کرد که نیرو آن از سوی پیشرانه قدرتمند خودرو تامین می‌شد. سیستم تعلیق بادی این خودرو نیز سواری منحصر به فردی را برای این لیموزین گران قیمت به ارمغان آورد.
مجموع این ویژگی‌ها مرسدس بنز را مجبور کرد تا هنگام رونمایی از این خودرو در IAA سال ۱۹۶۳ از نیروی پلیس برای پراکنده کردن جمعیت مشتاق کمک بگیرد.
۱۹۶۳: پورشه ۹۰۱
۹۰۱ را می‌توان اولین خودرو عملکرد محور تولید انبوه همه پسندی دانست که سالیان درازی است با نام ۹۱۱ شناخته می‌شود. داستان از این قرار بود که محصول جدید پورشه در رونمایی سال ۱۹۶۳ در IAA، با نام رسمی ۹۰۱ معرفی شد. با رونمایی در نمایشگاه خودرو پاریس همان سال، شرکت پژو به شیوه نام‌گذاری این خودرو اعتراض کرد و گفت که حق امتیاز سیستم نام‌گذاری سه رقمی که عدد وسط در آن صفر باشد، در حقیقت متعلق به برند پژو است. پورشه هم به سادگی عدد صفر را با یک جایگزین کرد و این گونه بود که جد پدری مدل ۹۱۱ خلق شد.
این درگیری در سبک نام گذاری میان دو برند خودروساز خود حاشیه‌ای شد مبنی بر شهرت یافتن این مدل جدید. ۹۱۱ که در سال ۱۹۶۳ درنمایشگاه IAA رونمایی شد، پایه طراحی تمامی نسل‌های بعدی و زبان اصلی طراحی پورشه را بنا نهاد. طراحی نقاله‌ای بسیار ساده که به نوعی برگرفته از فولکس واگن بیتل (T1) به طراحی شخص فردیناند پورشه بود. امروزه مدل‌های نوین ۹۱۱ با المان‌های به روز شده همان زبان طراحی قدیمی به تولید می‌رسند. این سبک طراحی امروز تقریبا در تمامی محصولات مدرن پورشه از باکستر گرفته تا تایکان همچنان استفاده می‌شود.
۱۹۵۶: اُپل کادت B
کادت B (Kadett B) یکی از محصولات موفق شرکت اپل بود که بین سال‌های ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۳ به تولید رسید. این خودرو کوچک سایز که در نسخه‌های هاچ‌بک، سدان، استیشن واگن و کوپه به تولید رسید، از عوامل موفقیت برند اپل در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی به حساب می‌آید. خودرویی اقتصادی، ارزان قیمت و کم مصرف که تا پایان بازه تولید رکورد فروش ۲.۷ میلیون دستگاهی را از خود بر جای گذاشت.
این خودرو در سال ۱۹۷۲ با مدل جدیدتر کادت C جایگزین شد اما به شکل جالبی می‌توان المان‌های طراحی مشترک بدنه با نسخه مدل بالاتر اپل کومودور را در آن دید. مدلی که در بازار ایران از سوی شرکت ایرانی/آمریکایی جنرال موتورز-ایران با نام شورولت رویال به تولید رسید.
سابقه تولید مدل بسیار قدیمی کادت از سوی اپل به سال ۱۹۳۶ میلادی با نام کادت ۱ باز می‌گردد اما سری کادت در سال ۱۹۹۱ میلادی با مدل جدیدی به نام آسترا جایگزین شد.
۱۹۶۷: NSU Ro 80
شرکت خودروسازی NSU (اِن اِس یو) یکی از خودروسازان خاص بلوک غربی آلمان بود که محصولات عجیب و غریب و پیشرفته‌تر از زمان آن باعث شهرتش شده بود. البته ادغام آن با برند مادر فولکس واگن در سال ۱۹۶۹ نیز نام آن را بیشتر بر روی زبان‌ها انداخت.
پیش از آنکه فولکس واگن سرپرستی این برند را در پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی بر عهده بگیرد، این خودروساز به ساخت خودروهای کوچک و نسبتا پیشرفته (در مقایسه با تکنولوژی خودروسازی آن دوران) شهرت داشت. مدل رو ۸۰ (Ro 80) که در سال ۱۹۶۷ در نمایشگاه IAA رونمایی شد، پیچیدگی‌های فنی به همراه داشت که برای آن دوران بسیار فضایی جلوه می‌کرد.
این محصول به یک پیشرانه دو روتور نوع وانکل (دورانی) بسیار کوچک ۰.۵ لیتری مجهز بود که تنها ۱۰۰ کیلو گرم وزن داشت. با این حال این پیشرانه قادر به تولید قدرت قابل توجه ۱۱۵ اسب بخار در دور ۶۵۰۰ و گشتاور ۱۳۷ نیوتون.متر در دور ۳۰۰۰ بود. گیربکس به کار رفته در این خودرو از نوع نیمه اتوماتیک و کلاچ آن به سیستم کمکی وکیومی (فشار منفی) تجهیز شده بود.
با این حال تا پایان تولید در سال ۱۹۷۷ میلادی، تیراژ فروش نسخه سدان این خودرو تنها به ۳۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه محدود شد، اما ویژگی‌های فنی نوین در آن همواره باعث افتخار و شهرت برند NSU بود. پس از مالکیت از سوی برند فولکس واگن، محصولات NSU از ساختار فنی و زبان طراحی بسیار معمولی‌تر برند مادر بهره گرفتند و همانند گذشته خاص و منحصر به فرد نبودند.
۱۹۸۳: فولکس واگن گلف مارک ۲
گلف ۲ یا مارک ۲ جانشین نسل دوم گلف مارک ۱ بود که سال ۱۹۷۴ میلادی روانه بازار جهانی شد. با آمار فروش خیره کننده ۶.۸ میلیون دستگاهی که نسل اول در بازه تولید ۹ ساله (تا ۱۹۸۳) از خود برجای گذاشت، کار برای نسل دوم بسیار دشوار شد.
اما نسل دوم نیز با تگیه محکم و الهام گیری قوی از ویژگی‌های طراحی و فنی نسل اول موفق شد همانند خودرویی بسیار محبوب ایفای نقش کند. به این ترتیب که المان‌های طراحی نسل اول در نسل دوم گلف به روزرسانی شد و مجموعه فنی آن همچنان ویژگی‌هایی نظیر توان فنی مناسب و قیمت نهایی رقابتی را حفظ کرد.
مارک ۲ پیشرانه‌های متنوعی از نسخه ۵۴ اسب بخاری دیزلی گرفته تا نمونه قدرتمند ۱.۸ لیتری سوپرشارژر ۲۱۰ اسب بخاری (تولید محدود) را در لیست سفارش خود داشت. قیمت نهایی بسیار رقابتی، دوام فنی قابل توجه و کاربری شهری روزمره مناسب باعث ثبت رکورد فروش ۶.۳ میلیون دستگاهی نسل دوم گلف شد.
ترکیب مناسبی که خانواده فولکس واگن در محصولی به نام گلف به عنوان جایگزین رسمی مدل بیتل (T1) روانه بازار کرد، باعث ایجاد چنان محبوبیتی در بازار جهانی شد که این مدل بدون توقف تا امروز همچنان بر خط تولید قرار دارد. نسل هشتم گلف (مارک ۸) از سال ۲۰۱۹ روانه بازار جهانی شد.
۱۹۸۹: اپل کالیبرا
مدل کالیبرا جانشین رسمی مدل مانتا شرکت خودروسازی اپل بود که سال ۱۹۸۹ در نمایشگاه IAA رونمایی شد. طراحی خاص و منحصر به فرد کالیبرا در دوران تولید تنها به داشتن ظاهری عجیب با چراغ‌های جلو بسیار باریک محدود نمی‌شد.
دهه ۱۹۸۰ میلادی دوران تمرکز خودروسازان بر علم ارودینامیک به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فاکتورهای بهینه‌سازی و ب حساب می‌آمد، اما استفاده از تکنولوژی هزینه‌بردار تونل باد هنوز چندان رایج نشده بود. با این حال کالیبرا با توسعه طراحی در تونل باد توانست به رکورد ضریب درگ (میزان استکاک در برابر باد) برابر با ۰.۲۶ دست یابد که حتی از ضریب درگ پونتیاک فایربرد هم دوره خود نیز بهتر بود.
طراحی میانه‌رو کالیبرا از سوی ارهارد شِنِل قلم خورده بود که مسئولیت طراحی بسیاری از مدل‌های کلاسیک اپل را بر عهده داشت. این مدل که بر پلتفرم آمریکایی GM2900 جنرال موتورز بنا شده و از پیشرانه چهار سیلندر توربو و نسخه تنفس طبیعی 2.5 لیتری EcoTec V6 نیز بهره گرفت، در بازه تولید هشت ساله خود بیش از ۲۳۹ هزار دستگاه به فروش رساند اما با پایان تولید در سال ۱۹۹۷، هرگز جایگزین مناسبی برای این مدل محبوب و خاص معرفی نشد.
۱۹۹۷: مرسدس بنز A کلاس
کلاس A نسل اول (W168) مرسدس بنز با رونمایی در نمایشگاه خودرو IAA سال ۱۹۹۷ با ابعاد بسیار کوچک و کلاس اقتصادی خود جهان را شگفت‌زده کرد. این محصول اولین تلاش رسمی مرسدس بنز برای تولید یک خودرو ساب کامپکت شهری و اقتصادی بود که البته دردسرهای بسیار زیادی برای مرسدس بنز به همراه آورد.
این خودرو در بدو ورود به بازار در تست‌های تصادف موس (Moos/تست تعادل یا تست گوزن) به اندازه‌ای ضعیف عمل کرد که صادرات و تولید آن به بازارهای مهمی چون آمریکای شمالی تا سال‌های طولانی با مشکل مواجه شد. چپ کردن بسیار ساده این خودرو در تست تعادل همچنین تا سالیان دراز تمسخر برند مرسدس را به همراه داشت که در آن دوران به عنوان یکی از ایمن‌ترین خودروسازان جهان شناخته می‌شد.
دو نسل اول این خودرو رویکردی اقتصادی به همراه داشتند، اما با معرفی نسل سوم (W176) در سال ۲۰۱۳، این خودرو به دسته محصولات پریمیوم (یک کلاس پایین‌تر از لاکچری) مرسدس بنز پیوست. با این ححال این مدل تا زمان معرفی نسل چهارم (W177) در سال ۲۰۱۸، نتوانست به بازار بزرگ و مهم آمریکای شمالی راه یابد.
تعلق این مدل به کلاس پریمیوم افزایش قیمت چشمگیر کلاس A را با خود به همراه داشت، اما همچنان به عنون یکی از ارزان‌ترین محصولات تولیدی برند لوکس‌ساز مرسدس بنز در جهان شناخته می‌شود.
۲۰۱۹: فولکس واگن ID.3
مدل ID.3 برند فولکس واگن که در نمایشگاه خودرو IAA سال ۲۰۱۹ رونمایی شد، اولین سری محصولات تمام الکتریکی مفهومی سری ID برند فولکس واگن است که از پلتفرم کاملا جدید MEB این خودروساز بهره می‌گیرد. با توجه به سرمایه‌گذاری بسیار بزرگ فولکس واگن به منظور الکتریکی کردن تمام محصولات تولیدی خود در آینده، سری ID نقش بسیار بزرگی در ارائه تصویر نوین این برند در صنعت خودروسازی جهانی بازی می‌کند.
ID.3 به یک موتور الکتریکی ۲۰۰ اسب بخاری ۳۱۰ نیوتون.متری مجهز است که وابسته به ابعاد باتری به کار رفته در آن، شتاب اولیه‌ای برابر با ۸.۹ تا ۷.۹ ثانیه و برد مفیدی برابر با ۳۳۰ تا ۵۵۰ کیلومتر دارد که با توجه به بازه وزنی ۱.۷ تا ۱.۹ تنی آن بسیار قابل احترام است.
یکی از بزرگ‌ترین تاثیرات جانبی تحقیقات و توسعه بر این مفهومی الکتریکی، تولید نسخه برقی گلف با نام e-Gulf است که پیشرفته‌ترین نسخه آن برد مفیدی برابر با ۳۰۰ کیلومتر دارد
منبع: Motor1
نویسنده: شهاب انیسی
