رادیاتور کولر ماشین و کاربرد آن

کولر خودرو که در قدیم به عنوان یک آپشن خاص شناخته می‌شد و امروزه یکی از ساده‌ترین امکانات ماشین است، از قسمت‌های مختلفی تشکیل می‌شود که یکی از آنها، کندانسور کولر است که به اسم رادیاتور کولر ماشین نیز شناخته می‌شود. این قطعه و سلامت آن، اثر واضحی در سلامت کاری کولر خودرو دارد و پیدا شدن عیب در آن، می‌تواند کارکرد کولر ماشین را تحت تاثیر قرار دهد.

معرفی رادیاتور کولر ماشین

رادیاتور کولر خودرو، قطعه‌ای برای تبادل گرمایی است که جلوی خودرو قرار می‌گیرد. سیال موجود در سیستم کولر خودرو به نام گاز کولر شناخته می‌شود. این گاز در زمان روشن بودن کولر، با دریافت گرمای داخل اتاق، تا حد زیادی داغ شده و به همین خاطر، به سمت کندانسور کولر ماشین فرستاده می شود تا در آن تبادل گرمایی انجام دهد. این سیال، در کندانسور یا همان رادیاتور کولر ماشین، گرمای بالای خود را با هوای آزاد بیرون تبادل می‌کند و دوباره آماده دریافت گرمای داخل کابین می‌شود.

عملکرد رادیاتور کولر خودرو

در تمامی خودروهای سواری و همچنین اکثر خودروهای تجاری، رادیاتور کولر ماشین، در جلوی رادیاتور موتور قرار دارد. این قطعه در صورت کثیف شدن و آلودگی، می‌تواند در انتقال هوای آزاد به سمت رادیاتور موتور نیز، خلل ایجاد کند و در نتیجه منجر به گرم کردن موتور ماشین شود و اثر منفی در عملکرد خودرو داشته باشد. ضمن اینکه در این وضعیت، اثر منفی در کارکرد کولر خودرو نیز خواهد داشت. یکی از انواع فیلتر خودرو که روی عملکرد کندانسور ماشین تاثیر می‌گذارد، فیلتر رادیاتور کولر است.

محل قرارگیری رادیاتور کولر

همان طور که گفته شد، در همه خودروهای سواری و همچنین اکثر خودروهای تجاری، رادیاتور کولر خودرو در جلو و دماغه خودرو قرار دارد تا بهترین حالت تبادل گرمایی را داشته باشد. اما محل قرارگیری این قطعه در برخی از خودروهای تجاری می‌تواند کمی متفاوت باشد. مثلا در برخی از کشنده‌ها و خودروهای مسافری، این بخش روی سقف قرار دارد و همچنین در بعضی از خودروها که کولر بعدا روی آنها نصب شده است، این قطعه زیر رادیاتور موتور قرار می‌گیرد تا مزاحم کارکرد آن نشود. اما در مجموع این قطعه باید در محلی نصب شود که به راحتی با هوای آزاد بیرون، تبادل حرارتی داشته باشد.

عوامل خرابی رادیاتور کولر

رادیاتور کولر ماشین مثل همه قطعات خودرو می‌تواند به دلایل مختلفی دچار نقص و عیب و خرابی شود.

خرابی کمپرسور کولر خودرو

کمپرسور کولر ماشین، عامل گردش گاز خنک‌کننده سیستم تهویه خودرو است. خرابی این قطعه، یعنی عدم گردش صحیح گاز کولر و در نتیجه، کارکرد نادرست کولر خودرو. از خرابی‌های این قطعه می‌توان به ایراد در بوبین و کلاچ کمپرسور، نشتی گاز از قسمت‌هایی مثل کاسه نمد آن، تاب داشتن پولی و مجموعه سر کمپرسور، خرابی‌های داخلی مثل ایراد در پیستون‌ها و صفحات داخل و… اشاره کرد.

کثیفی پره های کندانسور

کندانسور کولر یا همان رادیاتور کولر خودرو، بخشی است که در آن گاز داغ‌شده کولر با هوای آزاد بیرون تبادل گرما کرده و دوباره خنک می‌شود. کثیفی و خرابی های پره‌های این قطعه، باعث عدم تبادل گرمایی صحیح آن شده و در نتیجه، اثر منفی در کارکرد کولر خواهد داشت.

خرابی فن کندانسور کولر

در اکثر خودروها، یک فن برقی روی کندانسور قرار دارد تا شدت جریان هوا را بیشتر کرده و تبادل گرمایی را بالا ببرد. خرابی این فن نیز در کارکرد کولر و میزان سرد کردن آن، اثر منفی دارد.

کثیفی اواپراتور کابین

هوای گرم داخل کابین توسط فن پشت اواپراتور، از لای پره‌های این بخش عبور می‌کند. در نتیجه هوای گرم با عبور از اواپراتور که بسیار خنک است، تبدیل به هوای سردی شده که از دریچه‌های کولر به بیرون پرتاب می‌شود. روی اواپراتور همیشه شبنم و قطرات آب وجود دارد. این وضعیت باعث می‌شود تا این قطعه، استعداد زیادی در جذب آلودگی داشته باشد که به خاطر عدم عبور جریان هوا، کارایی آن را به شدت کم خواهد کرد.

خرابی ترموستات کولر ماشین

ترموستات کولر ماشین از یخ‌زدگی اواپرتور جلوگیری می‌کند. در واقع زمانی که سرمای اواپراتور به حد مطلوبی که برای آن تعریف شده، می‌رسد، ترموستات عمل کرده و کمپرسور آزاد می‌شود. تا زمانی که دوباره نیاز به کار کردن کمپرسور کولر ماشین باشد و دستور کلاچ کردن آن را بدهد.

خرابی سنسور فشار گاز کولر

این قطعه زمانی که فشار گاز کولر بیش از حد باشد یا به حدی کم شود که کمپرسور آسیب ببیند، دستور قطع کردن کلاچ کمپرسور را صادر می‌کند.

خرابی دریچه کولر ماشین

ایراد در این قطعات می‌تواند هم در جهت‌دهی صحیح هوای خروجی کولر تاثیر داشته باشد و هم گاهی مواقع، تا حدودی مسیر خروجی گاز را ببندد.

بوی نامطبوع کولر ماشین

این وضعیت به خاطر وجود آلودگی روی اواپراتور است. همان‌طور که گفته شد، این قطعه تمایل زیادی به جذب آلودگی دارد و در نتیجه، هوای عبوری از آن به یک سرمای نامطبوع تبدیل می‌شود.

صدای زیاد کولر ماشین

صدای اضافه در زمان کارکرد کولر ماشین، می‌تواند از خرابی قطعات متحرکی باشد که داخل محفظه موتور قرار دارد. صدای اضافه تولیدی می‌تواند از خرابی کمپرسور، خراب شدن هرزگردها، ایراد در تسمه کولر و… باشد.

ایراد در تسمه کولر

کمپرسور کولر با کمک تسمه‌ای که از سر میل‌لنگ نیرو می‌گیرد، کار می‌کند. خرابی این قطعه مساوی است با عدم انتقال صحیح قدرت و در نتیجه، کارکرد نادرست کولر ماشین.

خرابی دکمه A/C

در خیلی از مواقع شاهدیم که خرابی دکمه کولر، باعث کارکرد نادرست این مجموعه یا حتی از کار افتادن کامل آن می‌شود. همچنین سوختن فیوز سیستم تهویه نیز می‌تواند یکی دیگر از علل کار نکردن سیستم کولر باشد.

کمبود یا ازدیاد گاز

هم کمبود گاز خنک‌کننده و هم زیاد بودن آن باعث می‌شود تا کولر دچار مشکل شود. کمبود گاز باعث می‌شود تا سرمایش کولر پایین باشد و زیاد بودن آن هم باعث کلاچ کردن‌های بی‌مورد کمپرسور کولر شود. از این رو، همیشه باید شارژ گاز کولر را با دستگاه مخصوص تنظیم کرد.

جلوگیری از خرابی کندانسور

یکی از شایع‌ترین خرابی‌های رادیاتور کولر ماشین، نشتی آن است. این اتفاق می‌تواند در اثر پوسیدگی این قطعه یا ضربه خوردن آن باشد. در بسیاری از مواقع می‌توان این عیب را رفع کرد. همچنین اگر پره‌های این قطعه از نظم خود خارج شوند، عبور راحت جریان هوا از لابلای آنها به درستی صورت نمی‌گیرد که بازهم در کارکرد صحیح این قطعه، اثر منفی خواهد داشت. همچنین کثیفی ظاهری این قطعه نیز می‌تواند موجب ایراد شود. خرابی رادیاتور کولر را می‌توان در زمان آماده سازی کولر خودرو تشخیص داد.

تشخیص خرابی رادیاتور کولر

خرابی رادیاتور کولر ماشین دارای نشانه‌هایی است که همگی در کارکرد نادرست سیستم کولر و تهویه مطبوع خودرو، خود را نشان می‌دهند.

خارج شدن هوای گرم از دریچه

این اتفاق به معنی عدم کارکرد یکی از بخش‌های سیستم کولر ماشین است که خرابی رادیاتور کولر، یکی از آنهاست. اگر کندانسور کولر ماشین نتواند به خوبی گرمای خود را با هوا تبادل کند، در نتیجه کولر امکان تولید سرمای کافی را ندارد.

بوی سوختگی درون کابین

خرابی فن رادیاتور کولر ماشین و همچنین فن اواپراتور باعث می‌شود که در زمان کارکرد کولر، بوی سوختگی به مشام برسد.

جمع شدن بخار در رادیاتور

رادیاتور کولر خودرو جلوی رادیاتور اصلی قرار دارد و همین قضیه باعث می‌شود که گرمای خارج‌شده از کندانسور کولر به رادیاتور موتور خودرو برخورد کند. اگر سیستم خنک‌کاری پیشرانه به درستی عمل نکند، باعث بالا رفتن دمای آب رادیاتور خودرو شده و حتی می‌تواند منجر به جوش آوردن ماشین شود.

نشت مایع زیر خودرو

اگر خارج از کابین و پیرامون داشبورد، خروج مایع و نشتی آب دیده شد، این به معنای سلامت کاری کولر است. این آب در اثر برخورد هوای گرم کابین به اواپراتور سرد، روی بدنه اواپراتور تشکیل می‌شود که از یک لوله مخصوص، به بیرون خودرو می‌ریزد.

روشن شدن چراغ هشدار

برخی از خودروها، نشانگرهایی مثل چراغ چک خودرو و چراغ هشدار خودرو برای نمایش پیدایش ایراد در سیستم کولر خودرو دارند تا زمانی که به هر دلیلی، عیبی در این بخش پیدا شد، آن را به اطلاع راننده برساند.

علت کاهش گاز رادیاتور

نشتی به عنوان شایع‌ترین ایراد در سیستم کولر خودرو شناخته می‌شود. این نشتی بیشتر از اتصالات رخ می‌دهد که در اطراف رادیاتور کولر ماشین و همچنین سوزن‌های تغذیه گاز کولر، بیشتر از دیگر قسمت‌هاست.

نتیجه گیری

همان طور که گفته شد، سیستم کولر خودرو دارای قسمت‌های مختلفی است که هر کدام، حساسیت‌های خاص خود را دارند و کندانسور کولر یا رادیاتور کولر ماشین به عنوان قطعه‌ای که در معرض ضربه و تصادف است، بیشتر از دیگر بخش‌ها می‌تواند معیوب شود. امروزه، هزینه‌های عیب‌یابی و رفع عیب کولر خودرو، ارزان نیست و به همین دلیل، داشتن تهویه مطبوع و کولر سالم در فروش فوری خودرو و قیمت خودرو دست دوم، اهمیت زیادی دارد.

سوالات متداول

رادیاتور کولر خودرو چیست؟

کندانسور، چگالنده یا رادیاتور کولر خودرو، قطعه‌ای شبیه به رادیاتور موتور ماشین است که وظیفه خنک‌کاری گاز سیستم کولر را برعهده دارد. این قطعه در خودروهای سواری، جلوی ماشین نصب می‌شود.

چه زمانی رادیاتور کولر خودرو خراب می‌شود؟

رادیاتور کولر ماشین معمولا عمر بالایی دارد. اما این قطعه نیز دچار پوسیدگی می‌شود و همچنین در صورت ضربه خوردن، احتمال خرابی و نشتی آن بسیار زیاد است.

کارکرد فن کندانسور کولر چیست؟

در کندانسور کولر ماشین باید تبادل حرارتی بین گاز کولر و هوای بیرون انجام شود. فن نصب‌شده روی آن، شدت جریان هوا را افزایش می‌دهد و در نتیجه، تبادل حرارتی رادیاتور کولر ماشین بیشتر می‌شود. این قطعه در برخی از خودروها، همان فن خنک‌کننده رادیاتور ماشین است و در بعضی از ماشین‌ها نیز یک قطعه مجزاست.

نویسنده: علیرضا داودی