رنگ خودرو یکی از مهم‌ترین آپشن‌های ماشین به حساب می‌آید و در صورتی که آسیب ببیند، علاوه بر افت قیمت، نمای ظاهری خودرو هم دچار خدشه می‌شود. برای ترمیم رنگ آسیب‌دیده باید از علم روز و دستگاه‌های مدرن استفاده کرد تا رنگ جدید همچون رنگ کارخانه‌ای باکیفیت و مقاوم و یکدست باشد. اتاق رنگ خودرو یکی از جدیدترین ابزارهایی است که می‌توان به کمک آن نقاشی‌های ثانویه یا حتی رنگ‌آمیزی اولیه و اصلی خودرو در خط مونتاژ را به نحوی مطلوب و یکدست انجام داد.
اتاق رنگ خودرو
اتاق رنگ خودرو یا کابین پخت رنگ خودرو یک اتاقک کاملا ایزوله است که در فرایند رنگ‌آمیزی بدنه ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرد. اتاق رنگ دارای فیلترهای متعدد و فن‌های تهویه است که هوای ورودی و خروجی را به طور کامل و بسیار دقیق تصفیه می‌کند تا هنگام رنگ‌آمیزی و پخت هیچگونه آلودگی وارد محیط کار نشود. بدین ترتیب رنگی که در نهایت روی بدنه خودرو می‌نشیند، عاری از هرگونه آلودگی است و از لحاظ مقاومت و یکپارچگی، نسبت به رنگ‌آمیزی‌هایی که در محیط بیرون توسط استادکاران سنتی انجام می‌شود، بسیار باکیفیت‌تر خواهد بود.
ضمن آنکه در پایان کار دیگر نیازی به پولیش و سمباده‌زنی نخواهد داشت. همچنین خشک‌کن یا رطوبت‌گیر مایع رنگ نیز در این اتاق‌ها تعبیه می‌شود تا هرگونه روغن یا آب اضافه موجود در رنگ را خشک کند و کیفیت نهایی رنگ بدنه را افزایش دهد.
دستگاه اتاق رنگ کوره ای
این گونه از دستگاه‌های اتاق رنگ که به آن کوره پخت رنگ خودرو هم گفته می‌شود، دارای هیتر یا گرمکن برای خشک کردن رنگ بدنه است. برای این منظور هوای گرم از قسمت بالا وارد اتاق رنگ می‌شود و معمولا بین ۶۰ تا ۷۰ درجه دما ایجاد می‌کند. سپس فن خروجی نیز بخشی از هوای گرم اتاق را به بیرون می‌فرستد و بعد از فیلتراسیون دوباره از بالا به همراه کمی هوای تازه به داخل راه می‌دهد. بدین ترتیب راندمان دمایی اتاق نیز افزایش پیدا می‌کند و حدود ۱۰ درصد هوای تازه همیشه داخل اتاق جریان دارد.
به کمک کابین پخت رنگ خودرو فرایند خشک کردن ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد. این در حالی است که برای رنگ شدگی خودرو به روش سنتی باید حداقل ۱ تا ۲ هفته زمان داد تا رنگ به طور کامل خشک شود.
کاربرد اتاق رنگ
مهم‌ترین کاربرد اتاق پخت رنگ اتومبیل، جلوگیری از نفوذ ناخالصی‌ها و گرد و غبار به رنگ تازه بدنه است. اتاقک پاشش رنگ، دِرایر یا رطوبت‌گیر رنگ مایع نیز دارد. این رطوبت‌گیر روغن اضافی را به خود جذب می‌کند و باعث می‌شود که سطح رنگ نهایی روی بدنه یکدست‌تر به نظر برسد.
بدین ترتیب سطح کیفی رنگ نهایی خودرو با استفاده از اتاق رنگ بسیار بهبود پیدا می‌کند و زمان لازم برای نقاشی و خشک کردن رنگ نیز کم می‌شود. در نتیجه سرعت کار بالا می‌رود و برای مصارف صنعتی، تعمیرگاه‌های بزرگ، نمایندگی‌های مجاز و حتی خطوط مونتاژ بسیار مقرون به صرفه است.
مزایای استفاده از اتاق رنگ
استفاده از اتاق رنگ خودرو مزایایی برای رنگ‌آمیزی راحت‌تر و سریع‌تر خودرو دارد.
- افزایش کیفیت رنگ بدنه نسبت به روش سنتی
- کاهش مواد مصرفی نظیر رنگ در فرایند نقاشی اتومبیل
- افزایش سرعت کار و کاهش زمان مورد نیاز برای خشک شدن رنگ
- کمک به حفظ محیط زیست به دلیل تصفیه هوای خروجی از اتاق
- گردش یکنواخت هوا درون اتاق و تثبیت کیفیت رنگ بدنه در همه نواحی
- مصرف انرژی کمتر
- مناسب برای مصارف صنعتی و خطوط مونتاژ در تعمیرگاه‌های بزرگ
ویژگی های اتاق رنگ خودرو
کابین رنگ کوره‌ای ماشین یا همان اتاق رنگ خودرو طوری طراحی می‌شود که هیچگونه آلودگی از هوای بیرون به داخل آن راه پیدا نکند. فن‌های تعبیه‌شده در سقف هوای تازه را به داخل مکش می‌کنند. این هوا بعد از عبور از فیلترهای مخصوص، آلودگی خود را از دست می‌دهد و پاک وارد اتاق می‌شود.
یک یا چند فن نیز برای خروج هوا در کف اتاق در نظر گرفته شده که آن نیز دارای فیلتر است و ذرات رنگ موجود در اتاق را به خود جذب می‌کند تا هوای خروجی باعث آلودگی محیط نشود.
این فن‌ها از طریق کلیدهای نصب‌شده بیرون از اتاق روشن می‌شوند. همچنین کاربر می‌تواند دمای اتاق را با استفاده از هیترهای موجود به اندازه دلخواه تنظیم کند. به عنوان مثال هنگام پخت رنگ، دما روی ۶۰ و ۷۰ درجه تنظیم می‌شود تا رنگ نهایی کیفیت بالایی داشته باشد.
اتاق رنگ خودرو دارای یک کریدور مشخص است که نقاش ابتدا از طریق در ورودی وارد می‌شود، کاور مخصوص می‌پوشد، ماسک با فیلتر و عینک روی صورت می‌گذارد و سپس از در دیگر وارد اتاق رنگ می‌شود.
نحوه کار در اتاق رنگ خودرو
بعد از قرار دادن بدنه خودرو داخل اتاق رنگ، استادکار فن‌های اتاق را روشن می‌کند. این فن‌ها هوای تازه را تصفیه می‌کند و به داخل اتاق می‌مکند و هوای خروجی نیز از کف خارج می‌شود. دمای مورد نیاز داخل اتاق با توجه به دمای بیرون در این مرحله تنظیم می‌شود. استادکار از طریق کریدور بعد از پوشیدن کاور، ماسک و عینک مخصوص وارد اتاق می‌شود. سپس با استفاده از پیستوله الکترواستاتیک، رنگ رطوبت‌گیری‌شده را به طور یکنواخت روی بدنه می‌پاشد.
در این حین فن‌ها روشن شده‌اند و هوای فیلترشده از بالا وارد و هوای کثیف حاوی ذرات رنگ از پایین خارج می‌شود. بعد از پایان کار رنگ‌آمیزی، نوبت به پخت رنگ ماشین می‌رسد. استادکار با تکیه بر تجربه و مهارت خود تشخیص می‌دهد که رنگ خودرو باید به چه مدت و در چه دمایی پخته شود. این دما معمولا حدود ۶۰ تا ۷۰ درجه سانتیگراد است. بعد از پخته شدن رنگ، سطح کار آماده است و نیازی پولیش کاری و سمباده زدن نیز ندارد.
۱- نقاشی بدنه خودرو
نقاشی بدنه خودرو چند مرحله دارد. ابتدا باید زیرسازی کار انجام شود. در این مرحله کارهایی مثل تمیزکاری، بتونه‌کاری، سنباده زدن و یکدست کردن بدنه به طور کامل انجام می‌شود. سپس خودرو وارد اتاق رنگ با دمای حدود ۲۴ درجه خواهد شد. طبق مراحلی که پیش از این توضیح دادیم ابتدا رنگ آستر روی بدنه پاشیده می‌شود و بعد از خشک شدن آستر، نوبت به رنگ اصلی می‌رسد. بعد از پاشیدن رنگ اصلی، اتاق وارد فاز کوره‌ای خواهد شد تا رنگ کامل پخته و خشک شود.
۲- پخت رنگ یا خشک کردن
بعد از اینکه نقاشی بدنه به طور کامل انجام شد، اپراتور اتاق رنگ دمای مناسب و همچنین زمان مورد نیاز برای پخته شدن رنگ را با توجه به فاکتورهایی همچون انواع رنگ خودرو، نوع بدنه، ضخامت رنگ و مواردی از این دست انتخاب می‌کند و این پارامترها را از طریق پنل کنترل به دستگاه می‌دهد.
در این زمان خودرو برای مدت زمان معلوم در معرض دمای بین ۶۰ تا ۷۰ درجه قرار می‌گیرد و حدود ۱۰ درصد هوای تازه نیز همیشه در این حالت داخل اتاق جریان دارد تا پخت رنگ بهتر انجام شود.
تعویض رنگ خودرو در اتاق رنگ
تعویض کامل رنگ خودرو در اتاق رنگ، بهترین روش برای تغییر رنگ ماشین محسوب می‌شود و درنهایت رنگ یکدست‌تر، فاقد فرورفتگی‌ها و با مقاومت بالاتر، مشابه رنگ کارخانه‌ای به شما می‌دهد. بدین منظور و بعد از دریافت مجوزهای قانونی، ابتدا باید بدنه خودرو به طور کامل تمیز و از هر گونه آلودگی پاک شود.
سپس بدنه وارد اتاق رنگ خودرو شده و طبق مراحلی که پیش‌تر توضیح دادیم، رنگ جدید در دمای مشخص با استفاده از تفنگ پاشش رنگ الکترواستاتیک روی بدنه زده می‌شود. سپس در همان اتاق رنگ کوره‌ای فرایند پخت رنگ انجام خواهد شد.
استاندارد رنگ آمیزی اتاق رنگ
از جمله مهم‌ترین فاکتورها و استانداردهایی که باید برای رنگ‌آمیزی خودرو در اتاق رنگ قائل بود، این است که دما طی مرحله نقاشی در تمام نقاط یکسان و بین ۲۳ تا ۲۵ درجه باشد. در مرحله پخت رنگ نیز دمای کل نقاط اتاق باید روی حدود ۶۲ درجه تنظیم شود. البته بسته به نوع رنگ و بدنه، این دما معمولا بین ۶۰ تا ۷۰ درجه با تشخیص استادکار تنظیم می‌شود.
در پایان کار باید شاهد یک رنگ بدون فرورفتگی، یکدست، بدون موج، دارای شفافیت یکسان و ضخامت ثابت در تمامی قسمت‌ها به ویژه نواحی محدب و مقعر باشیم.
دمای هوای اتاق رنگ
دمای هوای اتاق رنگ خودرو یا کابین پخت رنگ خودرو در مرحله نقاشی حدود ۲۳ تا ۲۵ درجه است. برای مرحله پخت نیز بین ۶۰ تا ۷۰ درجه یا به طور متوسط ۶۲ درجه انتخاب می‌شود. این دما در تمام قسمت‌های اتاق یکسان است و در تمامی مراحل کار توسط سنسورهای دماسنج به طور دقیق مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
تجهیزات اتاق رنگ خودرو
اتاق رنگ دارای تجهیزات مختلفی است که به آنها اشاره کرده‌ایم:
- بورد یا پنل کنترل شامل کلیدهای روشن کردن فن‌ها و تنظیم دما و تنظیم زمان کار دستگاه
- فن‌های تهویه
- دستگاه تنفس فردی
- لوازم ایمنی
- فیلترهای تصفیه هوا
- دیوارپوش و کف‌پوش کاملا عایق
- درهای غلتکی
- پیستوله اسپری الکترواستاتیک
- کمپرسور و شلنگ هوا
- کانال خروجی هوا یا اگزوز
شاخصه انتخاب اتاق رنگ
یک اتاق رنگ خوب و استاندارد باید دارای فاکتورهای زیر باشد:
- توان عملکردی بالا
- توان مصرفی استاندارد
- ساخته‌شده از مواد اولیه مرغوب
- خدمات پس از فروش مناسب
- قابلیت نصب و راه‌اندازی سریع
- قیمت مقرون به‌صرفه و متناسب
- شرکت سازنده معتبر و کاربلد
- مقاومت و پایداری در بلند مدت
هزینه استفاده از اتاق رنگ
هزینه استفاده از اتاق رنگ خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد. مواردی مثل میزان رنگ مورد نیاز، نوع خودرو، نوع ناحیه مورد نقاشی، شهر یا محل کارگاه نقاشی، قیمت و کیفیت دستگاه، انصاف استادکار، قیمت و کیفیت رنگ مورداستفاده و عواملی از این دست در هزینه استفاده از اتاق رنگ تاثیرگذار است و باعث تفاوت در قیمت‌ها می‌شود.
نتیجه گیری
استفاده از اتاق رنگ خودرو و پخت کوره‌ای رنگ باعث می‌شود تا رنگی که روی بدنه می‌نشیند، کیفیت بسیار بالاتر، عاری از هرگونه ناخالصی، شفافیت بهتر و مقاومت بیشتری نسبت به عوامل فرساینده محیطی داشته باشد.
اتاق رنگ در حال حاضر یکی از بهترین روش‌ها برای ترمیم یا تعویض رنگ خودرو بیرون از کارخانه است و می‌تواند کیفیت رنگ بسیار بهتری نسبت به روش‌های سنتی ارائه دهد. بنابراین اگر بعد از صافکاری خودرو نیاز به رنگ‌آمیزی اساسی ماشین دارید، بهتر است که آن را به دست یک کارگاه دارای اتاق رنگ کوره‌ای بسپارید تا نتیجه بهتری به دست آورید. قیمت خودرو نیز با رنگ کوره‌ای نسبت به روش سنتی کمتر افت پیدا می‌کند.
سوالات متداول
اتاق رنگ چیست؟
اتاق رنگ خودرو یا همان کوره پخت رنگ خودرو یک اتاقک مکعبی شکل کاملا ایزوله با دیوارپوش و کفپوش‌های عایق است که هنگام نقاشی بدنه اتومبیل اجازه ورود ناخالصی به محیط کار را نمی‌دهد. لازم است اشاره کنیم که کوچک‌ترین ناخالصی در فرایند نقاشی اتومبیل می‌تواند روی کیفیت رنگ بدنه تاثیر بسیار منفی بگذارد و درنهایت رنگی نه چندان یک دست ارائه دهد. به همین منظور مهم‌ترین ویژگی اتاق رنگ فیلتراسیون کامل هوای ورودی و خروجی آن خواهد بود. درضمن هوای خروجی نیز به دلیل حفظ پاکیزگی و بهداشت محیط و همچنین حفاظت از محیط زیست، از ذرات شیمیایی رنگ تا حد امکان تصفیه می‌شود تا هوایی پاک وارد محیط شود.
این در حالی است که در فرایند نقاشی سنتی بدنه خودرو، هیچگونه فیلتری روی هوای خروجی و ورودی کارگاه وجود نداشته و رنگ بدنه در معرض انواع آلودگی‌ها قرار دارد. ضمن آنکه هوای کارگاه هنگام نقاشی یا بعد از آن مملو از ذرات رنگ می‌شود که این فرایند می‌تواند در آلودگی محیط زیست و سلامت افراد کارگاه تاثیر بسیار منفی داشته باشد.
اتاقک پاشش رنگ کوره‌ای دارای سنسورهای تشخیص دما، هیتر، فن‌های تهویه و رطوبت‌گیر رنگ است که ضمن رعایت کلیه نکات ایمنی در آنها، در نهایت رنگ باکیفیت‌تر روی بدنه خودرو اعمال می‌کند.
اتاق رنگ چه تاثیری در رنگ‌آمیزی یک دست خودرو دارد؟
اتاق رنگ خودرو به دلیل ایجاد یک محیط کاملا ایزوله، عاری از آلودگی و هم‌دما در تمامی نواحی اطراف بدنه، اجازه می‌دهد تا فرایند نقاشی به صورت یکدست و باکیفیت‌تر انجام شود. بدین ترتیب رنگی که روی بدنه خودرو زده شده و در دمای بین ۶۰ تا ۷۰ درجه پخته می‌شود، بسیار یکدست‌تر بوده فرورفتگی یا برآمدگی در آن دیده نمی‌شود و نیاز به پولیش و سمباده زدن مجزا ندارد.
علاوه بر این، مقاومت آن در برابر عواملی مثل نور خورشید، سنگریزه و گرد و غبار هم بالاتر از حالتی خواهد بود که ماشین در کارگاه سنتی بدون اتاق رنگ کوره‌ای نقاشی شده باشد.
نویسنده حسین باباپور
