خودرو اقتصادی چیست؟

«خودرو اقتصادی» اصطلاحی است که در همه کشورهای جهان برای اشاره به ماشین‌های ارزان و کم‌خرج به کار می‌رود و معمولا محصولی است که ابعاد و اندازه جمع و جوری دارد، اما لزوما همه خودروهای کامپکت، ارزان و کم‌هزینه و در کل اقتصادی نیستند. اصطلاح «خودرو اقتصادی» کلیدواژه‌ای است که مسئولان کشور و مدیران خودرویی در سخنرانی‌ها و صحبت‌هایشان به کار می‌برند و آنقدر اهمیت پیدا کرده که دو خودروساز بزرگ کشور، محصول آینده‌شان را با نام «خودرو اقتصادی مشترک ایران خودرو و سایپا» در نمایشگاه تحول صنعت خودرو معرفی کردند.

تعریف خودرو اقتصادی

تعریف ساده و یک خطی خودرو اقتصادی عبارت است از: ماشینی که ارزان و کم‌خرج باشد. از آنجایی که هر چه ابعاد و اندازه خودرو بزرگ‌تر و دارای امکانات به‌روزتری باشد، هزینه بیشتری صرف تولید آن خواهد شد، خودروهای اقتصادی معمولا ماشین‌های کوچک و جمع جوری هستند و بیشتر شامل هاچبک‌ها و سدان‌ها و در بعضی مواقع کراس‌اوورها می‌شوند.

منظور از ارزان و کم خرج بودن هم یعنی افرادی که حداقل دستمزد و حقوق را دریافت می‌کنند بتوانند با درآمد ۶ ماه خود، یک دستگاه خودرو اقتصادی خریداری کنند که هنگام استفاده ماشین خرج زیادی از نظر مصرف سوخت و هزینه تعمیر، روی دستشان نگذارد.

البته این ۶ ماهی که برای حداقل درآمد گفته شد، در کشورهای توسعه‌یافته است، وگرنه در ایران، یک دستگاه تیبا ۲۰۰ میلیون تومانی به اندازه حقوق ۳ سال یک کارگر با حداقل دستمزد است.

ویژگی های خودرو اقتصادی

هر خودرویی که دو ویژگی «قیمت ارزان» و «هزینه کم» را داشته باشد، خودرو اقتصادی محسوب می‌شود.

قیمت ارزان

مهم‌ترین ویژگی یک خودرو اقتصادی، قیمت ارزان آن است. به این معنی که یک شخص با حداقل حقوق بتواند در کمترین زمان ممکن، صاحب یک دستگاه خودرو شود.

هر چند مشخص کردن ارزان یا گران بودن خودرو به قدرت خرید و حداقل درآمد مردم بستگی دارد، اما در بیشتر کشورهای جهان اگر خودرویی با پرداخت ۶ ماه حداقل دستمزد قابل خریدار باشد، می‌توان گفت که خودرویی اقتصادی است که عموما کمتر از ۲۰ هزار دلار قیمت دارند.

اما در ایران قضیه فرق می‌کند. اگرچه حداقل دستمزد وزارت کار هر سال افزایش پیدا می‌کند، اما تورم مزمن و سیاست‌های اقتصادی دولت، موجب شده تا قدرت خرید مردم سال به سال کمتر شود. بدین ترتیب خرید ارزان‌ترین خودرو اقتصادی با قیمت ۲۰۰ میلیون تومان، به اندازه ۳ سال حداقل دستمزد است. از آنجایی که قرار است خودرو اقتصادی ایران خودرو و سایپا سال آینده با قیمت ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان وارد بازار شود، می‌توان ماشین‌هایی با قیمت کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان را، به عنوان خودروهای اقتصادی معرفی کرد.

هزینه کم

دومین ویژگی که برای خودروهای اقتصادی می‌توان برشمرد، هزینه کم آنها است. منظور از هزینه، خرج‌هایی است که بعد از خرید خودرو انجام می‌شود و مهم‌ترین آنها هزینه بنزین و هزینه تعمیر و نگهداری است.

بنابراین افرادی که به سمت خرید خودروهای اقتصادی می‌روند، به دنبال ماشینی می‌گردند که در هر ۱۰۰ کیلومتر بنزین کمتری بسوزاند. خودروهای اقتصادی معمولا موتورهای کم‌حجم و کوچکی (از ۱ تا ۱.۵ لیتر) دارند و مصرف سوخت ترکیبی آنها بین ۶ تا ۷ لیتر است.

تعمیر و نگهداری هزینه دیگری است که از جیب مالکان و صاحبان خرج می‌شود. از این رو، ماشینی را می‌توان جزو خودروهای اقتصادی حساب کرد که اول به تعمیر کمتری نیاز داشته باشد و دوم قطعات یدکی آن دارای قیمت کم و در دسترس باشد.

ابعاد جمع و جور

اگر به فهرست خودروهایی که کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان در ایران و کمتر از ۲۰ میلیون تومان در بازارهای جهانی نگاهی بیندازیم، بیشتر این لیست را ماشین‌های هاچبک و سدان و کراس اوور جمع و جور تشکیل می‌دهند. دلیل آن هم نیاز کمتر به مواد اولیه است که هزینه پایین‌تری برای خودروساز ایجاد می‌کند. البته هر چه فهرست امکانات خودرو کمتر باشد، بهای تمام‌شده نیز کاهش پیدا می‌کند و به همین خاطر بسیاری از خودروهای اقتصادی فاقد آپشن‌هایی مثل صندلی برقی، کروز کنترل، استارت دکمه‌ای و سانروف هستند.

خودرو اقتصادی وارداتی

واردات خودرو از سال ۱۳۹۷ ممنوع شده بود و مدل‌های ۲۰۱۸ محصولات کره‌ای، ژاپنی و اروپایی، آخرین خودروهای خارجی بودند که از گمرک گذشته و به بازار رسیدند. بعد از ۴ سال، دولت و مجلس تصمیم گرفتند تا واردات را دوباره از سر بگیرند، اما با شرایطی خاص. طبق آیین‌نامه جدید، فقط خودروهای کمتر از ۲۰ هزار دلار می‌توانند وارد بازار کشور شوند و باید استانداردهای ۸۵ گانه خودرو را رعایت کنند.

هر چند ماشین‌های کمتر از ۲۰ هزار دلار در بازارهای جهانی خودرو اقتصادی محسوب می‌شوند، اما برای واردات خودرو باید تعرفه گمرکی و مالیات را پرداخت و بدین ترتیب، قیمت یک اتومبیل وارداتی ۱۰ هزار دلاری به ۴۰۰ – ۵۰۰ میلیون تومان می‌رسد و دیگر نمی‌توان به آن «خودرو اقتصادی» گفت.

اگرچه در بازار هند و چین، بعضی از تولیدات خودروسازان با قیمت کمتر از ۱۰ هزار دلار عرضه می‌شود، اما به دلیل اینکه نمی‌توانند استاندارد ایران را دریافت کنند، امکان واردات را ندارند.

آینده خودرو اقتصادی

تورم بیماری مزمن اقتصاد ایران است و هر ساله شاهد گرانی کالاها و خدمات هستیم و خودرو نیز یکی از کالاهایی است که همیشه در حال گران شدن است. این وضعیت باعث شده تا افزایش حداقل درآمدها نیز تاثیری نداشته و قدرت خرید مردم همواره در حال کاهش باشد. بدین ترتیب ممکن است ماشینی که امروز در بازار با قیمت کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان و به عنوان خودرو اقتصادی به فروش می‌رسد، سال بعد گران‌تر شده و از دسترس خریداران خارج شود.

نویسنده: میلاد قزللو