ورود به دهه 1990 میلادی برای خودروسازان جهانی با یک مفهوم مشترک همراه بود، کوچک‌تر و اقتصادی‌تر شدن. این مفهوم از ابتدای دهه 1980 میلادی آغاز شد و با ورود به دهه 1990 میلادی به شکل فراگیر در صنعت خودرو جهانی جا افتاد. در آن دوران بر خلاف دهه 1970، میل مشتریان صنعت خودرو به خودروهای کوچک روزمره و اقتصادی و کم مصرف به شکل چشمگیری افزایش یافته بود و در نتیجه آن تقریبا تمامی خودروسازان جهان از جمله آمریکایی‌‌ها نیز تعداد قابل توجهی از خودروهای ساب کامپکت (بسیار کوچک) را روانه بازار جهانی کردند که البته بیشتر آن‌ها در راستای همکاری مستقیم با خودروسازان اقتصادی شرقی (مانند دوو، میتسوبیشی و مزدا) شکل گرفته بودند.
مزدا 2 نیز یکی از این گزینه‌های ساب کامپکت بود که از سوی شرکت ژاپنی مزدا در سال 1996 میلادی روانه بازار شد. این خودرو تاکنون در چهار نسل به تولید رسیده است که نسل چهارم آن از سال 2014 روانه خط تولید شد. نسل سوم این خودرو بین سال‌های 2007 تا 2014 بر خط تولید قرار داشت و تنها نسل مزدا 2 بود که از سوی گروه خودروسازی بهمن در ایران مونتاژ و به بازار کشور عرضه شد.
مزدا 2 شناسی
خودرو اقتصادی مزدا 2 از کلاس ساب کامپکت یا سوپرمینی از ابتدا با نام دمیو (Demio) روانه بازار جهانی شد. این نام بین المللی از نام لاتین میو (Meus) الهام گرفت که برای توصیف و نشان دادن علاقه شدید استفاده می‌شد.
نسل اول این خودرو با طراحی نه چندان دلچسب از سال 1996 تا 2002 سوار بر پلتفرم D مزدا بر خط تولید این شرکت قرار گرفت که از دیدگاه پلتفرم با خودرو فورد فییِستا (جد پدری خانواده پراید امروزی) و مزدا ریویو (Revue) مشترک بود. این خودرو همچنین با نام‌های دیگری چون مزدا 121 و مزدا مترو نیز به تولید رسید اما در گذر زمان و حفظ سیستم نامگذاری عددی مزدا، این خودرو بیشتر با نام مزدا 2 شناخته می‌شود، هرچند که نام دمیو تا سال 2019 در بسیاری از بازارهای جهانی مزدا همچنان مورد استفاده قرار گرفت.
چهار نسل با مزدا 2
نسل اول مزدا 2 با کد شناسایی DW به هیچ عنوان چهره جذابی نداشت اما جالب ترین نکته مربوط به آن، اشتراک گذاری پلتفرم خودرو با شرکت فورد آمریکا به منظور تولید نسخه فییِستا (Fiesta) و کیا پراید بود که در حقیقت جد پدری سایپا پراید و خانواده امروزی وابسته به آن به حساب می‌آید. این هاچبک نه چندان کوچک تلاش برای کاربردی بودن را حفظ کرد و از این رو با اینکه در گروه خودروهای هاچبک قرار می‌گرفت، ظاهری همانند MPV یا ون‌های کوچک داشت.
نسل دوم با کد شناسایی DY در سال 2002 تا 2007 روانه خط تولید مزدا شد. این مدل ضمن حفظ ساختار کلی نسل اول از طراحی نوینی بهره می‌برد که با زبان طراحی جدید مزدا همخوانی بیشتری داشت. طراحی نسل دوم الهام بخش طراحی نسل اول مزدا 3 (BK) بود که از سال 2006 به بازار جهانی معرفی شد و اتفاقا از سوی گروه خودروسازی بهمن نیز به تولید رسید.
چراغ‌های جلو و عقب نسل دوم مزدا 2 و جلوپنجره این خودرو تاثیر شگرفی در طراحی و تولید نسخه‌های جدید مزدا در آن دوران داشت و به نحوی معرف زبان طراحی مزدا در دهه 2000 است که در ضمن سادگی زیبایی قابل قبولی به همراه داشت و از سوی خریداران به خوبی مورد استقبال قرار گرفت.
نسل سوم شاید اولین نسل مزدا 3 بود که دستخوش تغییرات ظاهری عمده شد و حالا به یک هاچبک واقعی شباهت بیشتری پیدا کرده بود. این نسل که با کد فنی DE/DH شناخته می‌شود از سال 2007 تا 2014 بر خط تولید مزدا قرار گرفت. این نسل اولین سری از مزدا 2 بود که جز در نسخه پنج در هاچبک، در دو نسخه دیگر سه در هاچبک و چهار در سدان (DH) به تولید رسید. از دیدگاه پلتفرم، این خودرو با فورد فییِستا مدل 2008 (MK VI) مشترک بود.
با گسترش همکاری‌ها میان خودروسازان جهانی مخصوصا چینی‌ها، پلتفرم این نسل در اختیار شرکت خودروسازی هایما چین نیز قرار گرفت تا مدل هایما 2 با شباهت ظاهری و اسمی بسیار زیاد به مزدا 2 نیز به تولید برسد. البته ارتباط میان گروه خودروسازی بهمن و مزدا ژاپن نیز همواره بسیار خوب بوده است و به همین دلیل مزدا 2 نیز موفق شد در نسخه چهار در هاچبک به عنوان کوچک‌ترین و اقتصادی‌ترین نسخه مزدا به ایران راه یابد که استقبال قابل توجهی را در کشورمان تجربه کند.
نسل چهارم مزدا با کد فنی DJ/DL در سال 2014 با اعمال تغییرات فاحش در طراحی به بازار جهانی معرفی شد. این نسل نسخه سه در هاچبک را از سبد محصولات حذف و تنها به تولید دو نمونه چهار در هاچبک و چهار در سدان (DL) بسنده کرد. طراحی نسل چهارم از زبان طراحی نوین مزدا بهره گرفت و از این رو بر خلاف گذشته کمی از سادگی بیش از حد نمای خارجی و داخلی آن کاسته شد تا بتواند به عنوان سوپرمینی جذاب و هیجانی با رقبای روز خود رقابت کند. متاسفانه بروز تحریم‌های بسیار جدی بر گوشه و کنار صنایع ایران باعث شد نسخه نسل چهارم مزدا هرگز به بازار داخلی ایران راه نیابد.
مشخصات فنی مزدا 2، فقط اقتصادی
مزدا 2 برخلاف برخی رقبایش نظیر تویوتا یاریس یا فولکس واگن آپ (Up) یا شیراکو (Scirocco)، هرگز تلاشی برای حضور در بازار خودروهای هات‌هَچ (Hot Hatch/هاچ بک‌های اسپرت) نکرد. در نتیجه این خودرو تنها به عنوان یک هاچبک اقتصادی روزمره ایفای نقش کرد تا جای خالی یک محصول کوچک شهری اسپرت از سوی برند دوست داشتنی مزدا همیشه احساس شود.
در این راستا، تمامی نسل‌های مزدا 2 تنها به استفاده از پیشرانه‌های بسیار کوچک و کم مصرف بین 1.25 تا 1.5 لیتری استفاده کرد و هرگز حجم موتوری فراتر از 1.6 لیتر را به خود ندید. در نتیجه مزدا 2 را باید تنها به عنوان یک هاچبک درون شهری اقتصادی و کم مصرف برای استفاده‌های دائمی و روزمره تعریف کرد.
مزدا 2 در ایران
مزدا 2 با همکاری دیرینه و خوب میان گروه خودروسازی بهمن و مزدا ژاپن، یکی دیگر از محصولات این برند پرآوازه اقتصادی و با کیفیت ژاپنی بود که شانس حضور در بازار مونتاژی‌های ایران را یافت تا در کنار دو نسل از مزدا 3 (BK و BL) عرض اندام کند.
مزدا 2 مونتاژی گروه خودروسازی بهمن به دلیل مونتاژ داخل بودن از قیمت خودرو رقیب وارداتی چون کیا پیکانتو یا تویوتا یاریس برخوردار بود اما در عین حال در مقابل سایر رقبای کره‌ای این محصول نظیر هیوندای i10 و i20 مونتاژی، از دیدگاه آپشن‌های رفاهی به واقع حرفی برای گفتن نداشت.
نسخه مونتاژی مزدا 2 در ایران از پیشرانه چهار سیلندر خطی انژکتوری 1.5 لیتری 16 سوپاپ به قدرت 102 اسب بخار در دور 6000 و گشتاور 135 نیوتون.متر در دور 4000 به همراه گیربکس اتوماتیک چهار سرعت تیپ ترونیک (قابلیت انتخاب دستی دنده‌ها) بهره می‌گرفت. در نتیجه از دیدگاه توان و عملکرد با شتاب صفر تا 100 کیلومتر بر ساعت برابر با حدود 14 ثانیه و مصرف سوخت متوسط در حدود 6.5 لیتر در هر صد کیلومتر، تقریبا در حد و اندازه پژو 206 تیپ 6 هاچبک قرار داشت. برتری بارز مزدا 2 بر پژو 206 اصالت و اعتبار برند، کیفیت بسیار بالای قطعات، دوام فنی درخور توجه و “خارجی بودن” آن است که سالیان دراز است که این ویژگی‌ها در 206های ایرانیزه شده تولیدی ایکو (ایران خودرو) دیده نمی‌شود.
عملکرد مزدا 2
تنها ضعف اصلی این خودرو در بازار خرید و فروش خودرو ایران عدم تجهیز آن به آپشن‌هایی بود که خوشبختانه یا متاسفانه در رقبای کره‌ای آن در بازه قیمتی کمتر در اختیار مشتریان قرار داشت. در نتیجه جای تعجب ندارد که تیراژ فروش محصولات رقیب کره‌ای از مزدا 2 در ایران بیشتر باشد اما در عوض بازار خودرو دست دوم مزدا 2 به دلیل کیفیت و دوام بالاتر قطعات ژاپنی این خودرو، بازار مطمئن‌تر و ایمن‌تری از نظر پایداری و حفظ کیفیت فنی است.
نویسنده: شهاب انیسی
