نگاهی تازه به قیمت گذاری خودرو

بازار خودرو مانند بسیاری از بازارها همیشه با بحث قیمت و قیمت‌گذاری روبروست. شاید برای افرادی که اطلاع چندانی از وضعیت بازار ندارند این پرسش مطرح شود که قیمت چگونه در بازار خودرو تعیین می‌شود. برای روشن شدن مساله، باید قیمت‌گذاری را به دو بخش تقسیم‌بندی کرد. اولین مساله بحث قیمت‌گذاری خودروهای صفر و مساله دیگر خودروهای کارکرده بازار است.

خودروهای صفر

مساله خودروهای صفر درست همان چیزی است که وقتی از آن صحبت می‌شود، پای شورای رقابت در میان می‌آید. روال قیمت‌گذاری خودرو برای این خودروها به شیوه‌ای است که بخشی از آن در اختیار شورای رقابت و بخشی هم طبق معادله عرضه و تقاضا پیش می‌رود. شاید اینطور تصور شود که قیمت‌گذاری خودروهای صفر بر اساس آپشن و کارکرد خودروست. البته که نمی‌توان منکر آن شد اما واقعیت چیز دیگری است. در حقیقت خودروهای ساخت داخل آنقدر در بخش آپشن و امکانات با قیمت‌هایشان هم‌خوانی ندارند. یعنی اگر قرار باشد قیمت خودرو آن هم در بخش خودروهای داخلی واقعی شود، باید بسیار کمتر از وضعیت فعلی باشد.

اما نکته مهم زیانی است که بسیاری از خودروسازان با آن روبرو هستند. همین زیان انباشته خودروسازان باعث شده تا آنطور که باید قیمت محصولات‌شان واقعی نباشد. بسیاری از کارشناسان قیمت خودرو در ایران را دور از قیمت واقعی آن می‌دانند. این مساله را هم باید در نظر داشت که قیمت خودروهای صفر یا همان ماشین‌های کارخانه‌ای فراتر از توان و قدرت خرید مردم است ولی در همین شرایط هم آنچه که مدام از سوی این گروه اعلام می‌شود، مساله زیان‌های مکرر و نبود سود در وضعیت فعلی خودروسازی است.

قیمت گذاری خودروهای کارکرده

اما وضعیت خودروهای کارکرده به کلی با خودروهای صفر متفاوت است. خودروهای کارکرده بسته به عمر و سلامت ماشین، با قیمت‌های متفاوتی عرضه می‌شوند. در سال‌های اخیر هم پلتفرم‌های متفاوتی به صورت آنلاین کارشان را در زمینه قیمت‌گذاری و فروش خودرو کارکرده آغاز کرده‌اند که می‌تواند راهی تازه برای حوزه قیمت‌گذاری و خرید و فروش ماشین باشد.

اما از نکات مهمی که در نحوه قیمت‌گذاری خودروهای کارکرده نقش دارد می‌توان به میزان استفاده از آن و سلامت کلی خودرو اشاره کرد. چه بسیار خودروهایی که با وجود سن کم، به دلیل تجربه تصادف یا کم شدن سلامت‌شان با قیمت کمتری به فروش رسیده‌اند. این مساله را هم باید در نظر داشت که وضعیت فعلی بازار خودرو در داخل عاملی است که نباید آن را دست کم گرفت. یعنی به میزان رونق خط تولید خودرو، به قیمت ماشین دست دوم هم اضافه می‌شود.

البته شاید استثنای این مساله، پراید باشد که با وجود اینکه اعلام شد خط تولید آن متوقف شده، هنوز هم خبرهای مختلفی از افزایش قیمت آن به گوش می‌رسد. مساله مدت زمان باقیمانده از بیمه ماشین، از عوامل دیگری است که می‌تواند قیمت را بالا یا پایین ببرد. در کل این مساله را در نظر داشته باشید که روال مشخص و ثابتی برای قیمت‌گذاری خودروهای دست دوم یا کارکرده نمی‌توان مشخص کرد. همه چیز بستگی به شرایط بازار، مسائل سیاسی تاثیرگذار در این بازار و قیمت مورد نظر فروشنده دارد.

انتقادها به شیوه قیمت گذاری خودرو

یکی از مسائلی که وقتی صحبت از قیمت‌گذاری خودرو می‌شود به ذهن می‌رسد، مساله شیوه قیمت‌گذاری و مقایسه آن با کشورهای دیگر است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که شیوه قیمت‌گذاری در ایران غلط و به اشتباه‌ترین شکل ممکن در حال انجام است. سیاستگذاران در دوره‌ای تلاش کردند با به میان آوردن پای شورای رقابت، این مساله را تا حدی حل کنند اما گویا چندان موفق نبوده‌اند چرا که شیوه فعلی قیمت‌گذاری خودرو اگر نگوییم از چند سال قبل بدتر شده، قطعا بهتر هم نشده است.

البته پیشنهادی که از سال‌های قبل مطرح و در سال گذشته بیشتر از قبل جدی گرفته شد، مساله ورود خودرو به بورس کالاست. نمایندگان مجلس معتقدند که خودرو در صورت ورود به بورس، با قیمت‌گذاری شفاف٬‌تری همراه خواهد شد. این طرح هم مانند دیگر طرح‌های رها شده در بازار خودرو، آنطور که باید مورد وفاق قرار نگرفت و هنوز هم بحث بر سر آن بالا گرفته است.

در مجموع آنچه که مشخص است، با وجود روال فعلی قیمت‌گذاری خودرو، سیاستگذاران تلاش می‌کنند شیوه‌های تازه‌تری را برای قیمت‌گذاری خودرو در پیش بگیرند اما به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه به فکر تازه کردن سیاست‌های خود باشند، در فکر رسیدن به قیمت‌های متفاوت‌تر هستند. هرچند که اسم این قیمت‌های متفاوت را قیمت واقعی می‌گذارند اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این قیمت‌ها کاملا از توان و قدرت خرید مصرف‌کننده فاصله دارد.

نویسنده: سپیده اشرفی