فهرست مطالب
با انجام معاملات در نخستین هفته آذر، جدول تازه قیمت خودروها در بازار آزاد نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از محصولات داخلی رسما با قیمت یک میلیارد تا یک و نیم میلیارد خرید و فروش می‌شوند.. در این جدول، نام خودروهایی چون پژو ۲۰۷ اتوماتیک، تارا اتوماتیک، دناپلاس توربوشارژ، شاهین G، ساینا S و مدل‌های مختلف کوییک دیده می‌شود. ارزان‌ترین خودروها نیز در بازه هفتصد میلیون تومان قرار گرفته‌اند؛ اعدادی که برای بسیاری از خانوارهای طبقه متوسط دیگر دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد.
سه عامل اصلی جهش قیمت خودرو
سه عامل اصلی در جهش اخیر قیمت‌ها پررنگ‌تر از بقیه است. نخست، نوسانات شدید نرخ ارز است که بلافاصله روی هزینه قطعات و انتظارات تورمی جامعه اثر می‌گذارد. دوم، کاهش عرضه از سوی خودروسازان و تاخیر در تحویل تعهدات که باعث کمبود مقطعی در بازار می‌شود. عامل سوم نیز بلاتکلیفی در سیاست‌های قیمت‌گذاری است؛ هر بار که صحبت از افزایش رسمی قیمت کارخانه‌ای به میان می‌آید، بازار آزاد پیش‌دستانه واکنش نشان می‌دهد و قیمت‌ها را یک پله بالاتر می‌برد.
| خودرو | قیمت (تومان) |
| ساینا S | ۶۷۴،۰۰۰،۰۰۰ |
| کوییک S | ۶۸۴،۰۰۰،۰۰۰ |
| اطلس G | ۸۱۵،۰۰۰،۰۰۰ |
| رانا پلاس | ۹۲۵،۰۰۰،۰۰۰ |
| سهند E اتوماتیک | ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ |
| سورن پلاس EF7 دوگانه‌سوز | ۱،۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰ |
| پژو ۲۰۷ اتوماتیک پانوراما | ۱،۴۱۰،۰۰۰،۰۰۰ |
| دنا پلاس توربو اتوماتیک | ۱،۴۲۵،۰۰۰،۰۰۰ |
| تارا V4 اتوماتیک | ۱،۴۳۰،۰۰۰،۰۰۰ |
| شاهین پلاس | ۱،۵۳۸،۰۰۰،۰۰۰ |
غلبه تقاضای سرمایه‌ای بر مصرفی
فاصله قابل‌توجه بین قیمت کارخانه و بازار، دوباره پای سفته‌بازان را به این بازار باز کرده است. بسیاری از خریداران نه برای استفاده شخصی، بلکه با انگیزه حفظ ارزش پول و کسب سود کوتاه‌مدت وارد میدان شده‌اند. همین موضوع باعث شده خانوارهایی که واقعا نیاز مصرفی دارند، در رقابت با این تقاضای سرمایه‌ای عقب بمانند. طی روزهای اخیر با تغییر قیمت‌ها، تعداد تماس‌ها برای خرید خودرو به‌طور محسوسی افزایش یافته است.
پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی گرانی خودرو
افزایش افسارگسیخته قیمت خودرو تنها یک مسئله اقتصادی نیست، بلکه آثار اجتماعی و زیست‌محیطی نیز به همراه دارد. در شرایطی که سطح دستمزدها رشدی متناسب با قیمت‌ها نداشته، نوسازی خودروی فرسوده برای بسیاری از خانوارها ناممکن شده است. نتیجه این وضعیت، بالا رفتن سن ناوگان سواری، تشدید آلودگی هوا و کاهش ایمنی جاده‌هاست؛ چرا که مالکان خودروهای قدیمی ناچارند با همان وسیله پرمصرف و کم‌امنیت به رانندگی ادامه دهند.
راهکارهای پیشنهادی
مهار این روند تنها با صدور بخشنامه و ممنوعیت خرید و فروش امکان‌پذیر نیست. افزایش شفاف و پایدار عرضه، اصلاح سازوکار فروش کارخانه‌ای و کاهش رانت قرعه‌کشی‌ها، مهم‌ترین گام‌های کوتاه‌مدت است. در میان‌مدت نیز ثبات نسبی در سیاست‌های ارزی، تسهیل واردات هدفمند و ارتقای فناوری تولید داخلی می‌تواند فشار را از روی بازار بردارد. تا زمانی که فاصله قیمت کارخانه و بازار باقی بماند و تصمیم‌های ناگهانی بر این صنعت حاکم باشد، هر جدول جدید قیمت می‌تواند رکوردی تازه از «میلیاردی شدن» خودروهای داخلی ثبت کند؛ رکوردی که بیش از همه، فشار آن بر دوش مردم عادی سنگینی می‌کند.
نویسنده: میلاد قزللو
