فهرست مطالب
وزارت صمت در تازه‌ترین گزارش خود از آمار تولید خودروهای سواری در مردادماه ۱۴۰۴، تصویری روشن از وضعیت خطوط تولید خودروسازان کشور ارائه داده است. این آمار نه‌تنها نشان می‌دهد کدام شرکت‌ها توانسته‌اند تیراژ خود را بالا ببرند، بلکه از تغییرات جدی در سهم تولید هر خودروساز نسبت به ابتدای سال پرده برمی‌دارد. باید یادآور شد که این آمار صرفا به تولید مربوط است و لزوما بیانگر میزان فروش یا سهم واقعی از بازار تجاری خودرو نیست.
ایران‌خودرو؛ تولید بیش از نیمی از خودروهای سواری کشور
بزرگ‌ترین خودروساز ایران در مردادماه توانسته رکورد قابل توجهی در تیراژ تولید ثبت کند. ایران‌خودرو سهم خود را از حدود ۵۱ درصد در فروردین به نزدیک ۵۷ درصد در مردادماه رسانده است. به زبان ساده، بیش از نیمی از خودروهای سواری تولیدشده در کشور در این ماه متعلق به ایران‌خودرو بوده است.
این رشد را می‌توان نتیجه چند عامل دانست:
- عرضه گسترده مدل‌های پرتقاضا مانند تارا، دنا و پژو ۲۰۷
- بهبود نسبی وضعیت قطعات و زنجیره تأمین
- تمرکز بر خودروهای اقتصادی که بخش عمده‌ای از مشتریان به دنبال آن هستند
این روند نشان می‌دهد ایران خودرو توانسته بعد از خصوصی‌سازی، بخش بزرگی از ظرفیت تولید خود را بالفعل کند و همچنان با اختلاف زیاد در صدر باقی بماند.
سایپا؛ عقب‌نشینی در تیراژ
بر خلاف ایران خودرو، سایپا در ماه‌های اخیر با کاهش سهم از تولید روبه‌رو شده است. این شرکت در فروردین ۲۷.۶ درصد از کل تولید را در اختیار داشت، اما در مرداد به ۲۳.۴ درصد رسید. افت چهاردرصدی نشان‌دهنده آن است که سایپا نتوانسته هم‌پای رقیب اصلی خود حرکت کند.
تمرکز بیش از حد بر مدل‌های قدیمی مثل تیبا و کوییک، تاخیر در عرضه خودروهای جدید و کمبود تنوع محصول، از جمله عواملی است که کارشناسان برای کاهش سهم تولید سایپا برمی‌شمارند. هرچند این شرکت همچنان دومین خودروساز بزرگ کشور است، اما ادامه این روند می‌تواند فاصله آن را با ایران‌خودرو بیشتر کند.
مدیران خودرو؛ سقوط تولید در کمتر از پنج ماه
یکی از شوکه‌کننده‌ترین تغییرات مربوط به مدیران‌خودرو است. این شرکت که با محصولات متنوع چینی شناخته می‌شود، در فروردین سهمی ۱۰.۵ درصدی از تولید داشت. اما در مردادماه این رقم به تنها ۴.۸ درصد رسید. کاهش بیش از نصف در کمتر از پنج ماه نشانه‌ای جدی از مشکلات تولید است.
علت این افت را می‌توان در چند عامل جست‌وجو کرد:
- افزایش قیمت تمام‌شده و کاهش قدرت خرید مشتریان
- مشکلات احتمالی در واردات قطعات
- رقابت فزاینده سایر برندهای چینی و داخلی
- نگرانی مشتریان نسبت به خدمات پس از فروش
این کاهش شدید اگر ادامه یابد، می‌تواند جایگاه مدیران‌خودرو را در جمع پنج خودروساز اصلی کشور به خطر بیندازد.
گروه بهمن؛ رشد ملایم در شرایط سخت
در حالی‌که برخی خودروسازان افت داشتند، گروه بهمن توانسته با افزایش ملایم تولید، سهمی حدود ۴ درصد در مردادماه به دست بیاورد. هرچند این رقم در مقایسه با غول‌های خودروسازی کشور کوچک به نظر می‌رسد، اما برای شرکتی که در رقابت با برندهای بزرگ قرار دارد، حفظ و حتی افزایش تدریجی سهم تولید یک موفقیت محسوب می‌شود.
تمرکز بهمن بر کراس‌اوورها و خودروهای نیمه‌لوکس باعث شده مشتریان خاصی به سراغ این برند بیایند. همین استراتژی اگر ادامه پیدا کند، می‌تواند موقعیت این شرکت را در میان خودروسازان خصوصی تثبیت کند.
کرمان موتور؛ درجا زدن در سهم ۵ درصدی
کرمان موتور نیز در آمار مردادماه تقریبا بدون تغییر باقی مانده و حدود ۵ درصد از کل تولید سواری کشور را در اختیار دارد. این ثبات نشان می‌دهد شرکت توانسته مشتریان وفادار خود را حفظ کند، اما نبود رشد قابل توجه بیانگر محدودیت‌هایی در ظرفیت تولید و تنوع محصولات است. اگر کرمان موتور به دنبال افزایش سهم باشد، نیازمند عرضه مدل‌های جدیدتر و متنوع‌تر خواهد بود.
نتیجه گیری: تولید در دستان دو غول اصلی
آمار مردادماه وزارت صمت نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد کل تولید خودروهای سواری کشور توسط تنها دو شرکت ایران خودرو و سایپا انجام می‌شود. ایران‌خودرو با رشد قابل توجه صدرنشین مطلق است و سایپا با کاهش سهم، جایگاه دوم را حفظ کرده اما فاصله‌اش در حال افزایش است.
خودروسازان خصوصی مانند مدیران خودرو، بهمن و کرمان موتور اگرچه نقش مهمی در تنوع‌بخشی به بازار دارند، اما سهم محدودی از تولید را به خود اختصاص داده‌اند. افت شدید مدیران خودرو بیش از همه چشمگیر است و می‌تواند آینده این شرکت را با ابهام روبه‌رو کند.
به طور کلی، تمرکز بالای تولید روی دو شرکت اصلی اگرچه نشانه‌ای از توان بالای آن‌ها در مدیریت ظرفیت کارخانه‌هاست، اما در عین حال هشداری درباره کاهش رقابت و محدودیت انتخاب مشتریان نیز محسوب می‌شود.
با توجه به شرایط اقتصادی کشور می‌توان گفت که نباید انتظار رشد چشمگیر در تولید خودروسازان مونتاژی را در بازار داشته باشید، چرا که امکانات کافی را برای این کار ندارند و همه محصولاتشان را نیز خودروهای گران‌قیمت تشکیل می‌دهند. تنها راه برای رشد زیاد آمار تولید این شرکت‌ها در بهبود وضعیت اقتصادی کشور و در نتیجه ورود سرمایه‌های خارجی است.
نویسنده: میلاد قزللو
