اعلام افزایش قیمت سایپا و پارس خودرو

شورای رقابت اخیراً تصمیمی گرفته که می‌تواند بازار خودرو ایران را وارد مرحله‌ای تازه کند. بر اساس دستورالعملی که این شورا به خودروسازان ابلاغ کرده، از این پس تعیین قیمت خودرو دیگر مستقیما به دست دولت نیست و اختیار آن به خودروسازان سپرده می‌شود. البته این موضوع به معنای آزادی کامل نیست؛ چون سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان موظف است محاسبات قیمتی را بررسی کند تا جلوی هرگونه سوءاستفاده احتمالی گرفته شود.

پایان یک دوران

سال‌هاست که قیمت‌گذاری دستوری یکی از بحث‌برانگیزترین سیاست‌های دولت در حوزه خودرو بوده است. دولت با این روش تلاش می‌کرد قیمت‌ها را کنترل کند، اما نتیجه دقیقا برعکس شد. فاصله زیادی بین قیمت کارخانه و بازار آزاد شکل گرفت. واسطه‌ها از این شکاف سودهای هنگفت بردند و مصرف‌کننده واقعی یا در صف‌های طولانی خرید خودرو ماند یا مجبور شد در بازار آزاد چند ده میلیون تومان بیشتر هزینه کند. همین موضوع باعث شد نه مردم راضی باشند و نه خودروسازان که هر روز زیان بیشتری روی دستشان می‌ماند.

حالا با تصمیم شورای رقابت، این روند تغییر می‌کند. خودروسازان می‌توانند قیمت خودرو را بر اساس هزینه واقعی تولید، کیفیت محصول و مقایسه با خودروهای خارجی تعیین کنند. به‌ظاهر این خبر می‌تواند نقطه پایانی بر سال‌ها سردرگمی باشد، اما نگرانی‌هایی هم به همراه دارد.

افزایش قیمت سایپا و پارس خودرو به زودی

دو خودروساز بزرگ کشور خیلی زود به این مصوبه واکنش نشان دادند. سایپا اعلام کرده که به‌زودی لیست قیمت‌های جدید محصولاتش را منتشر می‌کند. پارس‌خودرو هم خبر مشابهی داده و گفته قیمت خودروهای این شرکت هم بر اساس دستورالعمل تازه به‌روزرسانی خواهد شد. به این ترتیب، هر دو شرکت اولین گام‌های عملی برای اجرای این سیاست را برداشته‌اند و همه چشم‌ها به آنها دوخته شده تا ببینیم قیمت‌های جدید چه تغییری خواهد کرد.

قیمت محصولات سایپا و پارس خودرو چقدر گران خواهد شد؟

برای افزایش قیمت محصولات سایپا و پارس خودرو با توجه به شرایط پیچیده بازار نمی‌توان اعداد دقیقی را مشخص کرد، چرا که هر عددی که اعلام شود می‌تواند حرف و حدیث‌هایی را به دنبال داشته باشد. بنابراین این دو شرکت باید درصدی را اعلام کنند که نه با مخالفت مردم روبرو شود، نه دولت به آن ایراد بگیرد و نه خود خودروساز رضایت نداشته باشد.

پیش از اعلام بخشنامه جدید، حداکثر میزان افزایش قیمت برای خودروسازها ۱۵ درصد اعلام شده بود.

برای میزان افزایش‌های جدید می‌توان سه وضعیت را در نظر گرفت.

نکته قابل توجه اینجاست که طبق گفته‌های عادل پیرمحمدی، مدیرعامل ایران خودرو، حدود ۴۰ درصد از قیمت خودرو تحت عناوین مختلف به دولت تعلق می‌گیرد.

اگر حالت میانه را با حدود ۲۵ درصد افزایش در نظر بگیریم، قیمت ساینا و کوییک به حدود ۵۹۰ میلیون تومان، قیمت اطلس به حدود ۷۲۰ میلیون تومان، قیمت شاهین دنده‌ای به ۸۴۰ میلیون تومان خواهد رسید.

پیامدهای احتمالی

اما سوال اصلی این است: این تغییر چه اثری بر بازار و خریداران خواهد گذاشت؟

افزایش قیمت خودروها قطعی است. چون وقتی مبنا هزینه واقعی تولید باشد، با توجه به نرخ ارز، هزینه واردات قطعات و تورم، طبیعی است که قیمت‌ها بالاتر برود.

سایپا و پارس خودرو که طبق آمار منتشرشده زیان انباشته سنگینی داشتند. حالا بخشی از این مشکلات می‌تواند جبران شود.

احتمال بهبود کیفیت وجود دارد. شورای رقابت شاخصی به نام «رقابت‌پذیری» تعریف کرده که کیفیت و ایمنی خودرو را با نمونه‌های خارجی می‌سنجد. اگر محصولی نمره پایینی بگیرد، از حمایت‌های قیمتی محروم می‌شود. این موضوع می‌تواند خودروسازان را به سمت بهبود کیفیت سوق دهد.

مصرف‌کنندگان نگرانند. با وجود همه این وعده‌ها، خیلی‌ها بیم آن را دارند که این تصمیم فقط به گرانی بیشتر خودرو منجر شود، آن هم در بازاری که عملا در انحصار چند شرکت محدود است و رقابت واقعی چندانی ندارد.

نتیجه گیری

تصمیم جدید شورای رقابت بدون شک یکی از مهم‌ترین تحولات صنعت خودرو در سال‌های اخیر است. از این پس، خودروسازان تعیین‌کننده قیمت هستند، اما در عین حال زیر ذره‌بین سازمان حمایت هم قرار دارند. حالا باید دید سایپا و پارس خودرو چگونه از این فرصت استفاده می‌کنند: آیا به سمت شفافیت و ارتقای کیفیت می‌روند یا تنها به افزایش قیمت بسنده می‌کنند.

مردم اما یک سوال ساده دارند: «آیا ما می‌توانیم ماشین بخریم یا نه؟» اگر این تغییر باعث شود فاصله بین قیمت کارخانه و بازار کمتر شود و خرید خودرو برای مصرف‌کننده واقعی آسان‌تر شود، قطعا می‌توان آن را مثبت دانست. اما اگر فقط قیمت‌ها بالا برود و کیفیت تغییر نکند، نتیجه چیزی جز فشار بیشتر بر خریداران نخواهد بود.

نویسنده: میلاد قزللو