روغن موتورها دارای انواع مختلفی هستند که با وجود شباهت‌های زیادی که به هم دارند، اما تفاوت‌های ساختاری آنها باعث می‌شود تا مجبور باشیم در انتخاب روغن موتور برای خودرو دقت زیادی کنیم. بهترین روغن موتور برای ماشین، همان روغنی است که خودروساز در دفترچه راهنمای خودرو توصیه کرده است. امروزه با توجه به وجود روغن‌های متنوع و از طرفی روغن موتور بی‌کیفیت و تقلبی در سطح بازار، نیاز است تا اطلاعات کاملی از یک روغن موتور خوب و مناسب برای خودرو داشته باشیم.
روغن موتور چیست؟
تمام سیستم‌های مکانیکی از ساده‌ترین‌ها تا پیچیده‌ترین‌ها، نیاز به روانکاری دارند تا اجزای فلزی که در ارتباط باهم در حال کار هستند، دچار سایش نشده و از تنظیم خارج نشوند. موتور خودرو به عنوان قسمتی که قطعات مکانیکی زیادی در فاصله بسیار اندک باهم در حال کار هستند، نیاز اساسی به یک روند روغن‌کاری دقیق و منظم دارد. روغن موتور وظیفه دارد تمام قطعات را دائم روانکاری و روغن‌کاری کند تا از سایش آنها جلوگیری شود. روغن موتور در تمام خودروهای درون‌سوز، از موتورهای دیزلی تا بنزینی و دو زمانه و چهارزمانه، وجود دارد و باید گفت که هیچ موتور درون‌سوزی بدون روغن نمی‌تواند کار کند. روغن موتور همچنین در انتقال گرمای موتور به هوای آزاد بیرون نیز دخالت دارد و از زنگ‌زدن و جذب رطوبت توسط قطعات داخلی موتور نیز جلوگیری می‌کند. همچنین این روغن، جداره‌های سیلندر را از دوده‌ها پاک می‌کند تا از تشکیل رسوب جلوگیری شود.
اهمیت روغن موتور
بسیاری از موتورهای درون‌سوز به‌صورت هوا خنک ساخته می‌شوند. این کار در قدیم برای موتور خودروها نیز رایج بود؛ اما با توجه به رویه بالابردن بازدهی موتورها و به دنبال آن افزایش دمای تولیدی، مهندسان مجبور به استفاده از آب و سیستم خنک‌کاری برای پیشرانه‌ها شدند. اما هنوز هم موتورهای هواخنک برای موتورسیکلت‌ها به وفور ساخته می‌شود و حتی می‌توان گفت که به نوعی محبوب‌تر از پیشرانه‌های آب‌خنک هستند.
اما هیچ موتوری بدون روغن، عمر بالاتر از یک ساعت نخواهد داشت. یعنی می‌توان گفت اصلی‌ترین سیال در خودرو، روغن موتور است. چرا که روغن تمام قطعات متحرک پیشرانه را درگیر خود دارد و در صورتی که برای مدتی این روانکاری توسط روغن به درستی انجام نشود، موتور دچار مشکلات اساسی می‌کند و به‌سرعت قفل می‌کند.
به همین نسبت هم می‌توان دید که هزینه و مشکلات تعمیر یک موتور داغ‌کرده و جوش‌آورده، بسیار کمتر از موتوری است که بدون روغن کار کرده است. چرا که نبود روغن یا روانکاری نادرست موتور، تمام قسمت‌های پیشرانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از میل‌لنگ و یاتاقان و پیستون‌ها تا قطعات متحرک موجود در سرسیلندر. به همین خاطر سرویس دوره‌ای و انتخاب بهترین روغن موتور برای ماشین، اهمیت بسیار زیادی دارد.
اما روغن موتور فقط برای روانکاری پیشرانه نیست و وظایف ثانویه دیگری نیز بر عهده دارد. روغن موتور، گرمای پیشرانه را به کارتر منتقل می‌کند تا در جایی که آزادانه با هوای بیرون در ارتباط است، انتقال گرما رخ دهد و گرمای موتور را دفع کند. همچنین روغن موتور از زنگ‌زدن و اکسیدشدن مجاری روانکاری و قطعات داخل موتور نیز جلوگیری می‌کند. ضمن اینکه روغن موتور، دوده‌های محفظه احتراق را جمع و به پایین کارتر منتقل می‌کند تا جداره‌های سیلندر، همیشه تمیز باقی بمانند.
انتخاب یک روغن موتور مناسب حتی می‌تواند در کاهش مصرف سوخت نیز موثر باشد. چرا که این روغن هم باید به خوبی به جداره‌ها و قطعات متحرک موتور بچسبد و هم چسبندگی در حدی نباشد که باعث افزایش اصطکاک بین قطعات شود. موتوری که به خوبی روغن‌کاری شده و سالم است، در زمان فروش ماشین نیز به عنوان یک برگ برنده محسوب می‌شود.
ویژگی های بهترین روغن موتور
بهترین روغن موتور، مناسب‌ترین و سازگارترین روغن با پیشرانه است. به این معنی که هم کیفیت خوبی داشته باشد و هم نوع آن از نظر مینرال یا سنتتیک بودن با موتور خودرو همخوانی داشته و وضعیت آن از نظر مقاومت در برابر حرارت و پایداری در اکسیداسیون نیز خوب باشد. روغن موتور حتی در مصرف سوخت نیز موثر است و امتیاز استفاده از روغن موتور خوب در پیشرانه خودرو، در زمان تعمیر اساسی و فروش خودرو، خود را نشان می‌دهد.
پایداری حرارتی
روغن موتور گرمای بسیار زیادی جذب می‌کند و همین قضیه باعث می‌شود تا به‌شدت استعداد بخارشدن داشته باشد. در واقع، بخارشدن مقداری از روغن طبیعی است؛ اما اگر میزان بخارشدن بیش از حد باشد، می‌توان گفت یا روغن با موتور سازگار نیست یا کیفیت خوبی ندارد. همچنین روغن موتور باید به دمای زیاد موتور، مقاومت داشته باشد تا خواص فیزیکی و شیمیایی آن در اثر دریافت گرمای موتور، تغییر نکند و روانکاری را به خوبی انجام دهد.
ویسکوزیته
ویسکوزیته یکی از خصوصیات فیزیکی روغن موتور است. ویسکوزیته یا همان گرانروی به شدت جاری‌شدن و روان بودن روغن‌موتور اشاره دارد. این ویژگی باید با نوع طراحی موتور کاملا سازگار باشد تا بتواند به خوبی وظیفه روانکاری را در تمام قطعات موتور به خوبی انجام دهد.
پایداری اکسیداسیونی
روغن موتور در حین کار، گرمای زیادی جذب می‌کند که با وجود اکسیژن موجود در هوا، احتمال و امکان اکسیداسیون آن را بالا می‌برد. اکسیداسیون به ترکیب شیمیایی بین روغن و اکسیژن گفته می‌شود که باعث تغییر در ماهیت و خواص شیمیایی و فیزیکی روغن می‌شود. این اتفاق تا حد کمی در روغن موتور رخ می‌دهد که قابل‌قبول است. اما اگر اکسیداسیون از حد مشخصی بیشتر شود، باعث بروز مشکلاتی در روند روانکاری موتور خواهد شد.
عوامل موثر بر انتخاب بهترین روغن موتور
همان‌طور که می‌دانیم، روغن موتور در انواع مختلفی از نظر گرید و ویسکوزیته، نوع روغن، استاندارد کیفی و… تولید می‌شود. انتخاب روغن موتور مناسب برای خودرو در سرویس‌های دوره‌ای، اهمیت زیادی در سلامت موتور در سال‌های استفاده از خودرو دارد. بهترین روغن برای پیشرانه را می‌توان با مراجعه به دفترچه سرویس‌های دوره‌ای و تعمیر و نگهداری خودرو پیدا کرد. ضمن اینکه با دانستن یک سری ویژگی روغن‌ها و مشاوره با یک کارشناس، انتخاب بهترین روغن موتور کار سختی نیست.
بررسی استانداردهای روغن موتور
دو روش برای استانداردسازی و درجه‌بندی روغن‌ها بر اساس استاندار کیفی وجود دارد که یکی از آنها، روغن را بر اساس استاندارد API دسته‌بندی می‌کند و در روش دوم، روغن بر اساس استاندارد ACEA دسته‌بندی می‌شود. با فهمیدن این دسته‌بندی می‌توان استاندارد روغن‌ها را باهم مقایسه کرد و معادل این استانداردها را به دست آورد.
استاندارد API
یکی از رایج‌ترین استانداردهای روغن با نشان API شناخته می‌شود که توسط موسسه انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute) تنظیم شده است. نماد API مخفف نام همین موسسه است که روغن‌ها را با دو حرف از نظر کیفی دسته‌بندی می‌کند. حرف اول S است و این دسته‌بندی از حرف A تا P در حال حاضر انجام شده است و هرچه روغن باکیفیت‌تری تولید شود، از حرف‌های بعدی نیز استفاده خواهد شد. برای مثال یک روغن با استاندارد کیفی SG از یک روغن با استاندارد SN، کیفیت پایین‌تری خواهد داشت و برای خودروهای جدید، مناسب نخواهد بود.
باید در نظر داشت که برای هر خودرو حتما از روغن با استاندارد کیفی متناسب با آن استفاده کرد. البته استفاده از روغن موتور با کیفیت بالاتر برای یک خودرو قدیمی که با استانداردهای پایین‌تری سازگار است، ضرری ندارد و حتی می‌تواند به خاطر داشتن کیفیت بالاتر، مفید نیز باشد. اما باید در نظر گرفت که روغن‌های باکیفیت، قیمت بیشتری نیز دارند.
این موسسه همچنین روغن موتور مناسب برای خودروهای دیزلی را نیز با حرف C دسته‌بندی کرده است که از A برای خودروهای قدیمی شروع شده و امروزه به J رسیده است. با توجه به اینکه امکان استفاده از روغن موتور دیزلی برای خودروهای بنزینی نیز وجود دارد، با مراجعه به جدول این استاندارد می‌توان معادل روغن موتورهای بنزینی و دیزلی را پیدا کرد.
استاندارد ACEA
این استاندارد توسط انجمن خودروسازان اروپا (European Automobile Manufacturers Association) تنظیم شده است. این استاندارد، خودروها را با حروف A تا E و اعداد یک تا ۸ درجه‌بندی می‌کند که به‌تازگی از عدد ۹ هم برای خودروهایی که پیشرانه‌های با عملکرد بالا دارند، استفاده شده است. در این میان، حرف A بیانگر خودروهای بنزینی است و از حرف B برای خودروهای دیزلی سبک استفاده می‌شود. حرف C برای خودروهای بنزینی و دیزلی سازگار با مبدل کاتالیست و حرف E برای خودروهای دیزلی سنگین است. از اعداد گفته‌شده نیز در کنار این حروف استفاده می‌شود تا کیفیت آنها را بیان کند.
توجه به ویسکوزیته روغن موتور
یکی دیگر از موارد بسیار مهم در دسته‌بندی روغن‌ها، ویسکوزیته آن است که با نماد SAE نشان داده می‌شود. ویسکوزیته یا گرانروی، عامل تعیین‌کننده روانی روغن در زمان جاری‌شدن است که در اصطلاح عمومی و باور مردمی به آن غلظت نیز می‌گوییم.
در واقع، روغنی که گرانروی بالاتری دارد و با عدد بالاتری نشان داده می‌شود، مقاومت بیشتری به جاری‌شدن دارد و اصطلاحا غلیظ‌تر یا سفت‌تر است. هرچه عدد گرانروی کمتر باشد، روغن راحت‌تر جاری می‌شود. گرانروی یا همان ویسکوزیته روغن را با عدد صفر برای روان‌ترین روغن‌ها و عدد ۶۰ برای سفت‌ترین روغن‌ها نشان می‌دهیم.
فراموش نکنیم که ویسکوزیته بالاتر از حد استاندارد، به معنی فشار آمدن به تمام قطعات موتور، خصوصا اویل پمپ است و می‌تواند مانعی برای کاهش مصرف سوخت نیز باشد. همچنین ویسکوزیته پایین‌تر از حد استاندارد نیز ممکن است منجر به عدم روانکاری دقیق قطعات و ایجاد خط و خش و خرابی در آنها شود.
سینگل گرید
روغن موتورهای تک درجه یا سینگل گرید فقط یک گرانروی دارند و در هر حالتی، همان ویسکوزیته را دارند. این روغن‌ها از گرید ۱۰ تا ۶۰ در بازار حضور دارند و معمولا برای پیشرانه‌های قدیمی یا موتورهای دوزمانه از آنها استفاده می‌شود. همان‌طور که گفته شد، این روغن‌ها چه در حالت سرد و چه گرم و در حین کار، همان ویسکوزیته اولیه خود را حفظ می‌کنند و تغییرات بسیار کمی دارند. هرچه گرید روغن بالاتر باشد، روغن سفت‌تر است و هرچه گرید روغن پایین‌تر باشد، روغن راحت‌تر جاری می‌شود. برای مثال، روغن ۱۰ از روغن ۵۰، روان‌تر است.
مولتی گرید
روغن‌های مالتی گرید یا چهارفصل، امروزه به عنوان اصلی‌ترین روغن مورد استفاده در خودروهای امروزی شناخته می‌شود. این روغن‌ها در حالت سرد و حالت گرم، ویسکوزیته مشخصی دارند که باعث می‌شود همیشه روانکاری خوب و دقیقی در موتور صورت بگیرد. برای معرفی این روغن‌ها از دو عدد که بین آنها حرف W قرار دارد، استفاده می‌شود. حرف W ابتدای کلمه Winter به معنای زمستان است و به این نکته اشاره دارد که درجه‌بندی روغن‌های مالتی گرید در هوای سرد زمستان انجام شده است.
معمولا روغن‌های چهارفصل، از گرید صفر تا ۶۰ برای خودروها درجه‌بندی می‌شوند. وقتی گفته می‌شود که روغنی، ویسکوزیته 10w30 دارد، یعنی که گرانروی روغن در حالت استارت اولیه موتور، برابر صفر است و بعد از مدتی از کارکرد موتور و رسیدن به دمای نرمال کاری پیشرانه، گرانروی به ۳۰ می‌رسد. هرچه عدد اول، کمتر باشد به معنی روان‌تر بودن روغن است و برای استفاده در مکان‌های سرد مناسب است تا از ابتدا بتواند به‌راحتی در همه جای موتور جاری شود.
البته که طراحی پیشرانه‌ها بیانگر استفاده از نوع روغن است. برای مثال ممکن است برای خودرویی که حتی در هوای بسیار گرم هم استفاده می‌شود، سازنده توصیه به استفاده از روغن با گرید پایین داشته باشد. معمولا می‌توان بسته به منطقه آب‌وهوایی که در آن هستیم و با مشورت کارشناس، تا یک پله از روغن با گرانروی بالاتر یا پایین‌تر نسبت به توصیه خودروساز، استفاده کرد.
انتخاب نوع روغن موتور
روغن موتورها را بر اساس نوع آنها به سه دسته مینرال، نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک دسته‌بندی می‌کنند که هر کدام از آنها برای نوع خاصی از پیشرانه‌ها سفارش و توصیه می‌شود. ارزان‌ترین نوع روغن‌ها که ساده‌ترین آنهاست، مینرال است که قیمت کمتری دارد و برای خودروهای قدیمی‌تر مناسب است. گران‌ترین نوع روغن، تمام سنتتیک است که برای خودروهایی که پیشرانه‌های مدرن با بازده بالا دارند، مناسب است و روغن‌های نیمه سنتتیک هم در بین روغن مینرال و تمام سنتتیک است که برای اکثر خودروهای امروزی مناسب خواهد بود.
روغن موتور معمولی
روغن معمولی یا مینرال یا معدنی، ساده‌ترین نوع روغن است که از پالایش نفت خام به دست می‌آید. روغن موتور مینرال می‌تواند به‌صورت تک درجه مثل روغن‌های ۱۰ و ۵۰ یا چند درجه مثل روغن 10w40 یا 20w50 نیز باشد. این روغن، افزودنی‌های خاصی ندارد و برای طیف زیادی از پیشرانه‌ها قابل استفاده است.
روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن‌موتورهای نیمه سنتتیک از روغن‌های مینرال به دست می‌آید که با یک سری افزودنی‌های دیگر ترکیب می‌شود. این افزودنی‌ها برای افزایش پایداری روغن در تمام شرایط و روانکاری بهتر هستند تا عملکرد روغن را بهبود دهند. از این روغن موتور معمولا برای موتورهای جدیدتر مثل بسیاری از موتورهای ۴ سوپاپ (منظور تعداد سوپاپ‌ها در هر سیلندر است) استفاده می‌شود.
روغن موتور تمام سنتتیک
روغن موتور تمام سنتتیک، بهترین نوع روغن است که قیمت بیشتری از دو نوع دیگر دارد. روغن‌های تمام سنتتیک به‌صورت کاملا ساختنی هستند و از ترکیبات شیمیایی ساخته می‌شوند. این روغن‌ها افزودنی‌های خاصی دارند تا خواص و ویژگی‌های آنها مثل جاری‌شدن در مجاری موتور، ضدخورندگی، چسبندگی بهتر در حین روانکاری، کاهش میزان تبخیر روغن، افزایش عمر روغن در آنها بیشتر باشد.
تعیین رتبه بندی دیزلی یا بنزینی روغن موتور
روغن موتور به دو دسته روغن موتور مناسب برای خودروهای بنزینی و دیزلی دسته‌بندی می‌شود. در واقع تفاوت چندانی بین این دو نوع روغن نیست. اما روغن موتورهای دیزلی به دلیل شرایط خاص کاری موتورهای دیزلی، دارای قدرت تحمل حرارت بالاتری هستند و یک سری افزودنی‌های خاص دارند که مناسب کار در موتورهای گازوییل‌سوز هستند. بعضی از روغن موتورها نیز قابلیت استفاده در هر دو نوع موتور بنزینی و دیزلی را دارند که از روی نوشته‌های ظرف آنها می‌توان فهمید. روی ظرف این روغن‌ها هم استاندارد API برای موتورهای بنزینی نوشته شده است و هم برای موتورهای دیزلی.
چک کردن تاییدیه ها
شرکت‌های سازنده روغن موتور به دنبال دریافت تاییدیه از شرکت‌های خودروسازی هستند تا نشان دهند روغن آنها با محصولات آن خودروساز سازگاری دارد و تایید شده است. وجود این تاییدیه‌ها روی بسته‌بندی روغن موتور، نشانه‌ای از کیفیت تاییدشده روغن است.
نظر خریدار برای انتخاب بهترین روغن موتور
خودروسازان به خاطر همکاری‌های تجاری و اقتصادی که با روغن‌سازان مختلف دارند، توصیه به استفاده از یک برند و نام مخصوص برای خودروهایشان می‌کنند. این در صورتی است که این توصیه و سفارش فقط به دلیل روابط تجاری و تبلیغاتی است. بنابراین می‌توان از برند و نامی که به آن اعتماد داریم و کیفیت آن به ما ثابت شده است، استفاده کرد. ضمن اینکه باید همیشه روغن را از منابع و فروشنده‌های معتبر آن خریداری کنیم تا در دام روغن‌های تقلبی و بی‌کیفیت نیفتیم.
بررسی قیمت روغن موتور
مواردی باعث افزایش قیمت روغن موتور می‌شوند که یکی از مهم‌ترین آنها، نام و برند روغن است. این در حالی است که بسیاری از روغن‌های خارجی موجود در بازار ایران به‌صورت تحت امتیاز و در پالایشگاه‌های داخلی تولید می‌شوند. کیفیت، گرید، نوع، برند و… از عوامل تاثیرگذار در قیمت روغن موتور است که در هنگام خرید باید با توجه به این موارد و انتخاب بهترین روغن موتور برای ماشین ، مناسب‌ترین نوع را با قیمت مناسب خریداری کرد.
نحوه تشخیص روغن موتور باکیفیت
در زمان تعویض روغن موتور یا سرویس دوره ای خودرو، باید دقت کرد که با وجود روغن‌های تقلبی در بازار، روغن اصلی و باکیفیت را خریداری کنیم. با توجه به برخی از نشانه‌های موجود می‌توان تا حدود زیادی مطمئن شد که روغن‌موتور خریداری‌شده، اصلی و باکیفیت است. روغن موتور باکیفیت می‌تواند در کاهش مصرف سوخت نیز کمک‌کننده باشد. همچنین تمام نتایج استفاده از روغن موتور باکیفیت را در سلامت موتور و در مواقعی مثل تعمیرات اساسی یا فروش خودرو می‌توان دید.
بررسی بسته بندی و توجه به برچسب مشخصات
هرچند امروزه روغن‌های تقلبی هم در بسته‌بندی‌های بسیار شبیه به نوع اصلی عرضه می‌شوند؛ اما بازهم می‌توان تا حدودی با نگاه دقیق به نوع بسته‌بندی و مشخصات نوشته‌شده روی قوطی روغن، هم به اصالت آن پی برد و بررسی کرد که روغن مدنظر آیا مناسب برای موتور خودرو است یا خیر. روغن‌های غیراصلی در ظرف‌های بی‌کیفیت تولید می‌شوند و نوع بسته‌بندی و حتی وجود غلط‌های املایی در برچسب روی ظرف، نبود شماره سریال، تاریخ تولید و… نشانه‌هایی از اصل نبودن روغن موتور است.
توجه به قیمت روغن موتور
گاهی مواقع، روغن‌های تقلبی برای ترغیب بیشتر خریداران، با قیمت‌هایی کمتر از نمونه‌های اصلی فروخته می‌شوند. همین نشانه یکی از راه‌های بسیار خوب برای شناخت روغن موتور اصلی و تقلبی است.
بررسی رنگ، بو و شفافیت
روغن موتور در زمان تعویض، کمی بوی دود می‌دهد. استشمام بوی دیگری به غیر از بوی دود به معنی وجود روغن نامرغوب درون موتور خودرو است. همچنین روغن جدیدی که تهیه شده است، نه باید بسیار شفاف باشد و نه بسیار تیره و پررنگ. در زمان تعویض روغن نیز به نحوه خروج روغن توجه کنیم. وجود لجن زیاد در کارتر خودرو نیز نشان می‌دهد که روغن مورداستفاده چندان مرغوب و سازگار با موتور خودرو نبوده است.
فروشگاه محل خرید
روغن موتور یکی از موارد بسیار حساس در سلامت خودرو است. به همین دلیل در زمان تعویض روغن موتور، روغن را از یک فروشگاه معتبر و نمایندگی‌های فروش خریداری کنید تا از کیفیت و اصل بودن آن، مطمئن باشید.
ترکیبات روغن موتور مناسب
روغن موتور مناسب از مواد پایه باکیفیت به همراه افزودنی‌های مفید که کارکرد روغن را افزایش می‌دهند، ساخته می‌شود. این افزودنی‌ها بر اساس نوع روغن و قیمت و تکنولوژی ساخت، در روغن‌های مختلف، متفاوت است.
- افزودنی کاهش‌دهنده نقطه ریزش: منظور از نقطه ریزش، دمایی است که روغن از حالت سیال به سمت جامد شدن در اثر کاهش دما، حرکت می‌کند. این افزودنی‌ها باعث می‌شوند تا روغن همچنان در دماهای پایین، سیال باقی بماند و به‌راحتی در مسیرهای مختلف موتور و در بین اجزا، جاری شود و روانکاری را انجام دهد.
- بهبوددهنده ویسکوزیته: این افزودنی مانع می‌شود که روغن در دماهای بالا، ویسکوزیته خود را از دست بدهد.
- مواد شوینده: از وظایف روغن موتور، تمیزکردن جداره‌های سیلندر از آلودگی‌های حاصل از احتراق و دوده نیز هست. مواد شوینده، جداره‌های سیلندر را از دوده‌ها پاک می‌کنند تا از تشکیل رسوب جلوگیری شود.
- افزودنی ضدسایش: افزودنی‌های ضدسایش باعث می‌شوند تا یک لایه مقاوم در بین قطعاتی که در تماس با هم هستند، ایجاد شود. این لایه چسبندگی خوبی به سطوح فلزی دارد و از خورده شدن یک سطح در اثر تماس با سطح دیگر جلوگیری می‌کند.
- افزودنی ضدخورندگی: همان‌طور که گفته شد، یکی از وظایف روغن‌موتور خوب، خاصیت ضدخورندگی و ضدزنگ زدن آن است.
- اصلاح‌کننده اصطکاک: کاهش اصطکاک باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود. البته این کاهش اصطکاک نباید در حدی باشد که از چسبیدن روغن روی سطح فلزی قطعات، کم شود. اصلاح‌کننده‌های اصطکاک وظیفه تنظیم این میزان چسبندگی را دارند.
- افزودنی ضد اکسیداسیون: روغن در دمای بالا، علاقه بیشتری به ترکیب با اکسیژن دارد. در صورت ترکیب روغن با اکسیژن، خواص کاری روغن دچار تحول می‌شود و نمی‌تواند عمل روانکاری را در مسیرهای باریک مثل محل یاتاقان‌ها به خوبی انجام دهد. ضمن اینکه اکسیدشدن روغن باعث ایجاد مواد اسیدی و لجن نیز می‌شود.
- افزودنی‌های کف‌زدا: کف کردن یا فوم شدن روغن باعث می‌شود تا پمپاژ آن نیز به مشکل بخورد. در نتیجه در روانکاری، خلل ایراد می‌شود. مواد کف‌زدا از ایجاد کف یا فوم شدن روغن جلوگیری می‌کنند و در صورت تولید کف در اثر حرکت میل‌لنگ و ورود هوا به داخل روغن، به سرعت کف را از بین می‌برد.
- افزودنی پخش‌کننده: این افزودنی باعث می‌شود تا دوده‌های جذب‌شده توسط روغن موتور، از نزدیکی و چسبیدن به هم دور شوند و در نتیجه احتمال تشکیل رسوب کمتر شود.
- افزودنی‌های ترمیم‌کننده: روغن‌های با خاصیت ترمیم‌کنندگی، قیمت بالایی دارند، اما می‌توانند خط و خش‌های ریز موجود در جداره سیلندرها را ترمیم کنند و روغن‌سوزی‌های خفیف را از بین ببرند.
بهترین روغن موتورهای بازار ایران
می‌توان گفت که بازار روغن موتور در کشورمان دارای برندها و نام‌های مختلفی است که از بین آنها، چندین نام شناخته‌شده و قدیمی، سهم بسیار بیشتری از دیگران دارند. در این بین، برخی از این نام‌ها از محصولات داخلی و بعضی دیگر نیز، مارک‌های شناخته‌شده و قدیمی خارجی در این بازار هستند.
بهترین برندهای روغن موتور خارجی
توتال
توتال یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین برندهای خارجی روغن در کشورمان است که در دهه ۸۰ شمسی و با حضور خودروهای ساخت پژو در کشورمان، به شهرت رسید. کیفیت محصولات این شرکت، ثابت شده است و محصولاتی از آن نیز در کشورمان ساخته می‌شود. توتال یک شرکت فرانسوی است.
کاسترول
کاسترول از برندهای قدیمی خارجی روغن موتور در بازار است که این روزها در کشورمان نیز تولید می‌شود. کیفیت این روغن موتور حتی در نوع تولیدی در کشورمان هم تاییدشده و بالاست. کاسترول یک برند انگلیسی است.
لیکومولی
روغن موتور لیکومولی آلمان نیز از روغن‌های شناخته‌شده در بازار ایران است. این روغن موتور نیز از دهه ۸۰ شمسی در بازار کشورمان حاضر شد و به سبب کیفیت خوب و قیمت مناسب نسبت به رقبا، به سرعت جای خود را در بازار ایران پیدا کرد.
اِلف
روغن موتور فرانسوی اِلف در کشورمان با ورود رنو لوگان شناخته شد. این روغن نیز، نمونه‌های تولیدشده در داخل دارد.
ادینول
ادینول از گران‌ترین روغن موتورهای خارجی بازار محسوب می‌شود که ساخت کشور آلمان است و کیفیت بسیار بالای آن، اثبات شده است. باید در نظر داشت که نسخه‌های تقلبی از این روغن موتور نیز در بازار وجود دارد.
بهترین برندهای روغن موتور داخلی
بهران
بهران از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های سازنده روانکار در کشورمان است که کیفیت محصولات آن، اثبات شده است. این روغن موتور، سازگاری بالایی با خودروهای تولید داخل دارد.
ایرانول
می‌توان گفت از اولین شرکت‌های سازنده روغن‌موتور و روانکار در ایران است که تنوع محصول بالایی دارد و کیفیت آن نیز در رده بهترین سازندگان داخلی روغن موتور است.
اسپیدی
اسپیدی از روغن‌موتورهای شناخته‌شده در بازار ایران است که تنوع بسیار زیادی دارد و برای اکثر نیازها می‌توان آن را انتخاب کرد. این روغن موتور، محصول شرکت نفت سپاهان است و قیمت مناسب آن از ویژگی‌های آن به حساب می‌آید.
پترونول
پترونول از روغن موتورهای نسبتا جدید بازار است که محصول شرکت آذرروان‌ساز است و امروزه طیف بسیار گسترده و کاملی از انواع روغن موتور، روانکارهای صنعتی و خودرویی و دیگر سیالات مورد نیاز ماشین را تولید می‌کند.
کاسپین
کاسپین نیز از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌هایی است که سیالات مورد نیاز موتور ماشین را از ضدیخ و روغن تا واسکازین و گریس تولید می‌کند. محصولات این شرکت، سازگاری بالایی با خودروهای تولید داخل دارد.
پارس
از قدیمی‌ترین سازندگان روانکار و سیالات خودرو در کشورمان است که امروزه روغن موتور معروف این شرکت، روغن فلومکس است که در انواع گوناگونی از نظر کیفیت، ساخته و عرضه می‌شود تا خریدار بتواند بر اساس نیاز خود، محصول مدنظرش را خریداری کند.
بهترین روغن موتور برای دنا
بهترین روغن موتور برای دنا در تمام مدل‌هایش یعنی معمولی، دنا پلاس و پلاس توربو، روغن با گرید 10w40 و کیفیت حداقل SL است.
بهترین روغن موتور برای تیبا
بهترین روغن موتور برای تیبا با موتور ۱.۵ لیتری M15 از نوع مالتی گرید با ویسکوزیته 10w40 یا برای مناطق گرمسیر با ویسکوزیته 15w40 و حداقل کیفیت SL است.
بهترین روغن موتور برای ساینا
بهترین روغن موتور برای ساینا با موتور ۱.۵ لیتری M15 از نوع مالتی گرید با ویسکوزیته 10w40 یا برای مناطق گرمسیر با ویسکوزیته 15w40 و حداقل کیفیت SL است.
بهترین روغن موتور برای پراید
بهترین روغن موتور برای پراید با موتور ۱.۳ لیتری از نوع مالتی گرید با ویسکوزیته 10w40 با کیفیت SL برای مناطق سردسیر یا برای مناطق گرمسیر با ویسکوزیته 20w50 با حداقل کیفیت SL است.
بهترین روغن موتور برای کوییک
بهترین روغن موتور برای کوییک با موتور ۱.۵ لیتری M15 از نوع مالتی گرید با ویسکوزیته 10w40 یا برای مناطق گرمسیر با ویسکوزیته 15w40 و حداقل کیفیت SL است.
بهترین روغن موتور برای سمند
طبق سفارش کمپانی ایران خودرو، بهترین روغن موتور برای سمند معمولی و سمند LX با پیشرانه XU7 از نوع مالتی گرید 20w50 با کیفیت حداقل SJ و برای مناطق سردسیر، روغن با گرید 10w40 با حداقل کیفیت SL است. همچنین بهترین روغن موتور برای سمند با موتور EF7 از نوع مالتی گرید 10w40 با حداقل کیفیت SL سفارش شده است.
بهترین روغن موتور برای پژو ۲۰۶
طبق سفارش کمپانی ایران خودرو، بهترین روغن‌موتور برای پژو ۲۰۶ تیپ یک و ۲ و ۳ با پیشرانه ۱.۴ لیتری TU3 از نوع مالتی گرید 20w50 با کیفیت حداقل SM و برای مناطق سردسیر، روغن با گرید 10w40 با حداقل کیفیت SL است.
همچنین بهترین روغن‌موتور برای پژو ۲۰۶ تیپ ۴، ۵ و ۶ با پیشرانه ۱.۶ لیتری TU5 از نوع مالتی گرید 20w50 با کیفیت حداقل SM و برای مناطق سردسیر، روغن با گرید 10w40 با حداقل کیفیت SL است.
بهترین روغن موتور برای پژو ۴۰۵
طبق سفارش کمپانی ایران خودرو، بهترین روغن موتور برای پژو ۴۰۵ و پژو پارس با پیشرانه XU7 از نوع مالتی گرید 20w50 با کیفیت حداقل SJ و برای مناطق سردسیر، روغن با گرید 10w40 با حداقل کیفیت SL است.
روغن موتور 10w40
امروزه یکی از رایج‌ترین و پراستفاده‌ترین روغن موتورهای بازار کشورمان، روغن موتور با گرید 10w40 است که در خودروهای ۴ سوپاپ استفاده می‌شود. در این روغن که به آن مالتی گرید یا چهارفصل گفته می‌شود، عدد ۱۰ به معنی گرانروی و ویسکوزیته روغن در حالت طبیعی و دمای هوا است. این روغن با توجه به گرانروی ۱۰، می‌تواند به خوبی در مجاری موتور جاری شود و روانکاری را در زمان استارت اولیه پیشرانه یا همان استارت سرد به خوبی انجام دهد. با گرم شدن موتور و بالا رفتن دمای آن، گرانروی روغن به ۴۰ می‌رسد.
نتیجه گیری
کیفیت روغن و سلامت روانکاری موتور، اهمیت بسیار زیادی در سلامت موتور خودرو دارد که ساده‌ترین نتیجه آن در کاهش هزینه‌های تعمیرات و فروش خودرو است. از این‌رو می‌توان گفت بهتر است در زمان تعویض روغن و سرویس‌های دوره‌ای، بهترین و مناسب‌ترین روغنی را که با پیشرانه خودرو سازگار است، انتخاب کنیم تا بهترین عملکرد را از نظر هزینه و کار انجام‌شده به دست آوریم.
سوال های متداول
آیا روغن موتورهای خارجی کیفیت بالاتری دارند؟
روغن موتورهای اصلی خارجی، در بعضی موارد کیفیت بالاتری از نمونه‌های داخلی دارند. اما روغن‌های خارجی که در داخل کشور تولید می‌شوند، چندان فرقی با انواع باکیفیت داخلی ندارند.
آیا می‌توان در یک خودرو قدیمی از روغن‌های جدید استفاده کرد؟
موتور خودرو قدیمی، سازگاری کاملی با روغن‌های با کیفیت پایین‌تر دارد و استفاده از روغن موتورهای جدید، به آن آسیبی نمی‌زند و حتی می‌تواند مفید نیز باشد. اما باید در نظر داشت که قیمت روغن تمام سنتتیک حداقل دو برابر قیمت روغن مینرال است. به همین دلیل بهتر است تا از روغن موتور مینرال با کیفیت بالاتر به جای روغن‌های تمام سنتتیک یا نیمه سنتتیک استفاده کرد.
آیا می‌توان از روغن با ویسکوزیته متفاوت از توصیه کمپانی استفاده کرد؟
اکثر شرکت‌های خودروسازی در دفترچه سرویس دوره‌ای خودرو، دو یا سه ویسکوزیته مختلف برای موتور خودرو توصیه می‌کنند که بسته به محل جغرافیایی و استفاده از خودرو است. به این معنی که در هوای بسیار سرد می‌توان از روغن با ویسکوزیته پایین‌تری استفاده کرد یا اگر در شهر بسیار گرمی زندگی می‌کنیم از روغن با ویسکوزیته بالاتر استفاده کنیم. بهتر است قبل از تغییر ویسکوزیته با یک کارشناس خبره نیز مشورت کرد.
نویسنده: علیرضا داودی
سایت عالی
دست مریزاد
عالی
توضیحات کافی و مفید بود خدا قوت