فهرست مطالب
اگر قصد خرید خودروی برقی دارید یا اخیرا آن را تهیه کرده‌اید، آشنایی با نحوه نگهداری از این نوع خودروها اهمیت زیادی دارد. خودروهای برقی به دلیل کاهش قطعات مکانیکی، به مراقبت کمتری نیاز دارند و معمولا در بلندمدت گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر به شمار می‌آیند، اما این بدان معنا نیست که اصلا نیازی به نگهداری ندارند.
ممکن است سوالاتی درباره نگهداری خودروهای برقی داشته باشید؛ برای مثال آیا خودروهای برقی نیاز به تعویض روغن یا آب رادیاتور دارند؟ آیا مانند خودروهای بنزینی از روغن ترمز استفاده می‌کنند؟ یا اینکه آیا به تایرهای خاصی نیاز دارند؟ نگهداری از خودروی برقی کمی با خودروهای درون‌سوز متفاوت است، اما درک آن آسان است. از بررسی وضعیت باتری گرفته تا انتخاب لاستیک مناسب، این مطلب به شما کمک می‌کند تا با اصول نگهداری خودروهای برقی آشنا شوید و هنگام فروش ماشین، افت قیمت خودرو کمتری را تجربه کنید.
هزینه نگهداری خودروهای برقی
هزینه نگهداری یک خودروی برقی معمولا از خودروهای بنزینی یا دیزلی ارزان‌تر است. هرچند قیمت اولیه خرید ماشین برقی ممکن است بالاتر باشد، اما در طول عمر مفید خودرو، صرفه‌جویی چشمگیری در هزینه‌ها خواهید داشت، زیرا دیگر نیازی به مراجعه به پمپ بنزین نخواهید داشت و خودروهای برقی قطعات متحرک کمتری دارند.
با وجود قیمت خرید بالاتر، هزینه‌های پایین نگهداری باعث می‌شود خودروهای برقی در طول زمان اقتصادی‌تر باشند، چون دیگر لازم نیست نگران هزینه‌های بالای تعمیر موتور، تعویض روغن یا فیلتر هوای موتور باشید. با این حال، برخی موارد وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.
نکات نگهداری خودروهای برقی
خودروهای برقی نظیر هر وسیله دیگری نیاز به مراقبت و نگهداری دارند که در ادامه چندین نکته مهم پیرامون نگهداری از خودروهای برقی به اطلاع شما می‌رسانیم.
نگهداری از باتری خودروهای برقی
باتری مهم‌ترین و گران‌ترین بخش ماشین های برقی است. هرچند نیاز به مراقبت زیاد ندارد، اما رعایت چند نکته به افزایش عمر آن کمک می‌کند. باتری را همیشه بین ۲۰ تا ۸۰ درصد شارژ نگه دارید و از رانندگی در دماهای بسیار بالا یا پایین (کمتر از منفی ۲۵ درجه یا بیشتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد) پرهیز کنید. جهت اطلاع باید بدانید بیشتر باتری‌های استاندارد خودروهای برقی دارای گارانتی ۸ ساله یا ۱۶۰ هزار کیلومتری هستند.
بررسی لاستیک‌ها
صرف‌نظر از نوع خودرو، بررسی منظم لاستیک‌های ماشین ضروری است. هر ۶ ماه یا هر ۱۰ تا ۱۳ هزار کیلومتر لاستیک‌ها را جابه‌جا و میزان کنید. همچنین بهتر است ماهی یک‌بار و پیش از سفرهای طولانی، فشار باد لاستیک‌ها را بررسی کنید.
به‌دلیل وزن زیاد باتری و گشتاور لحظه‌ای خودروهای برقی، لاستیک‌های این گونه ماشین‌ها سریع‌تر از خودروهای بنزینی فرسوده می‌شوند و باید همیشه حواستان به میزان سلامت تایرهای خودروهای برقی باشد. هنگام سرویس خودرو، به تعمیرگاه‌های دارای مجوز که با نگهداری خودروهای برقی آشنایی دارند مراجعه کنید و از آنها بخواهید که علاوه بر سایر موارد میزان سلامت لاستیک‌ها را نیز بررسی کنند.
سرویس سیستم ترمز
اکثر خودروهای برقی از سیستم بازیافت نیروی ترمز استفاده می‌کنند که موجب کاهش چشمگیر مصرف لنت و دیسک می‌شود. بااین‌حال، بررسی سلامت ترمزها برای اطمینان از ایمنی رانندگی ضروری است.
به طور خلاصه سیستم ترمز احیا کننده بدین صورت عمل می‌کند که در صورت برداشتن پا از روی پدال گاز، بخش گردان و متحرک موتور الکتریکی در اثر حرکت چرخ‌ها روی زمین به گردش در می‌آید و ضمن شارژ باتری موجب کاهش سرعت خودرو می‌شود؛ چرا که اگر روتور یک موتور برقی را به گردش در بیاورید، تولید برق می‌کند و اگر به آن برق بدهید به گردش در می‌آید و نیروی آن به چرخ‌ها منتقل می‌شود تا خودرو به جلو حرکت کند.
بر اساس این اصل می‌توان هنگام برداشتن پا از روی پدال گاز هم شارژ باتری را تا حدودی تامین کرد و هم به دلیل اصطکاک به وجود آمده، سرعت خودرو را پایین آورد. روغن ترمز را هر دو سال یک‌بار تعویض کنید، زیرا معمولاً رطوبت با وغن ترمز ترکیب می‌شود و کیفیت و کارایی آن را پایین‌تر می‌آورد. پس اگر پدال ترمز نرم‌تر از حالت عادی شد، احتمالاً زمان تعویض مایع ترمز فرا رسیده است.
تعویض مایع خنک‌کننده باتری
خودروهای برقی دارای سیستم مدیریت حرارتی مایع هستند تا دمای قطعات در محدوده مناسب باقی بماند. عملکرد صحیح این سیستم مانع از یخ‌زدگی یا داغ شدن بیش از حد باتری می‌شود.
بر اساس دفترچه راهنما، بررسی و تعویض دوره‌ای مایع خنک‌کننده یکی از مهم‌ترین اقدامات برای نگهداری خودرو برقی و افزایش عمر خودرو است. این کار معمولا هر ۵ سال یک‌بار انجام می‌شود.
بررسی مایع شیشه‌شوی
هرچند خودروهای برقی به روغن نیازی ندارند، اما مایعات دیگری برای عملکرد مناسب آنها اهمیت دارد. مایع شیشه‌شوی همانند خودروهای درون‌سوز ضروری است، زیرا به تمیز ماندن شیشه جلو کمک می‌کند.
برای جلوگیری از یخ‌زدگی در زمستان، از ترکیب‌های مخصوص فصل سرد استفاده کرده و سطح مایع را هر دو ماه یک‌بار بررسی کنید.
شست‌وشوی زیر خودرو
تمیز کردن زیر بدنه خودرو اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما بسیار مهم است، به‌ویژه در مناطقی که زمستان‌های طولانی دارند. مواد شیمیایی جاده‌ها می‌توانند باعث زنگ‌زدگی بخش زیرین خودرو شوند.
برای نگهداری خودروهای برقی، شست‌وشوی زیر خودرو دست‌کم سالی یک‌بار توصیه می‌شود، اما بهتر است دوبار در سال انجام شود تا از خوردگی ناشی از نمک و رطوبت جلوگیری شود.
نکات نگهداری از باتری خودروهای برقی
یکی از مشکلات احتمالی خودروهای برقی، افت عملکرد باتری است. برای جلوگیری از این موضوع، باتری را همیشه بین ۲۰ تا ۸۰ درصد شارژ نگه دارید. البته در سفرهای طولانی می‌توانید آن را به‌طور کامل شارژ کنید.
توصیه می‌شود از شارژ سریع سطح ۳ به‌طور مداوم استفاده نکنید، زیرا جریان بالای برق در مدت کوتاه باعث کاهش عمر باتری می‌شود.
باتری خودروهای برقی معمولا دارای گارانتی بلندمدت هستند، اما در صورت خرابی پس از پایان گارانتی باید تعویض شوند. هرچند هزینه تعویض باتری بالاست، اما در مجموع نگهداری از خودروی برقی در بلندمدت اقتصادی‌تر خواهد بود.
آزمایشگاه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر آمریکا پیش‌بینی می‌کند که طول عمر باتری خودروهای برقی امروزی در شرایط آب‌و‌هوایی معتدل بین ۱۲ تا ۱۵ سال باشد. این عدد در محیط‌های بسیار گرم یا سرد به حدود ۸ تا ۱۲ سال کاهش می‌یابد.
باتری خودروهای برقی در طول عمر خود تقریباً به هیچ نوع نگهداری خاصی نیاز ندارد. با این حال، رانندگان می‌توانند با رعایت چند نکته ساده به شرح زیر عمر مفید باتری را افزایش دهند.
- دوری از دماهای بسیار بالا یا پایین: دمای بسیار بالا یا پایین دشمن اصلی باتری‌هاست. خودروسازان این مسئله را در طراحی خودروهای برقی در نظر می‌گیرند و آنها را به سیستم‌های خنک‌کننده و گرم‌کننده کمکی مجهز می‌کنند تا دمای باتری در محدوده مناسب باقی بماند.
- استفاده مداوم از شارژر سریع توصیه نمی‌شود: اگرچه شارژرهای سریع در زمان صرفه‌جویی می‌کنند، اما۰ همان طور که اشاره شد، استفاده مداوم از آنها باعث کاهش سریع‌تر عمر باتری می‌شود. هرچند میزان دقیق این تأثیر هنوز به طور قطعی مشخص نیست، اما بهتر است شارژ سریع فقط در سفرها یا مواقع ضروری استفاده شود. همچنین، هزینه شارژ سریع حدود سه تا چهار برابر بیشتر از شارژ خانگی است و در برخی موارد، هزینه شارژ سریع یک خودروی برقی می‌تواند تقریباً به اندازه سوخت‌گیری یک خودروی بنزینی یا بیشتر باشد.
- از شارژ کامل یا تخلیه کامل باتری خودداری کنید: باتری‌ها زمانی که به‌طور کامل شارژ یا تخلیه شوند، سریع‌تر دچار افت عملکرد می‌شوند. بسیاری از خودروسازان به همین دلیل، امکان شارژ کامل را محدود کرده‌اند و توصیه می‌کنند خودرو فقط تا حدود ۸۵ الی ۹۰ درصد شارژ شود تا عمر باتری افزایش یابد.
نکات نگهداری لاستیک خودروهای برقی
ممکن است این پرسش برای شما پیش بیاید که آیا خودروهای برقی به لاستیک‌های خاصی نیاز دارند؟ جواب مثبت است. لاستیک‌های مخصوص خودروهای برقی برای تحمل وزن باتری و کاهش مقاومت غلتشی طراحی شده‌اند. هرچند قیمت بیشتری دارند، اما به بهبود کارایی خودرو کمک می‌کنند.
به‌دلیل وزن ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر خودروهای برقی نسبت به مدل‌های احتراقی و گشتاور لحظه‌ای آنها، لاستیک‌ها سریع‌تر فرسوده می‌شوند. برای خرید لاستیک جدید بهتر است به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کنید تا از بهترین مدل لاستیک را به شما ارائه دهند. جهت اطلاع بهتر است اشاره کنیم که برخی برندهای محبوب لاستیک برای خودروهای برقی در بازار جهانی شامل موارد زیر می‌شود:
- میشلن Primacy MXM4
- کانتیننتال PureContact LS
- بریجستون Ecopia EP422 Plus
- پیرلی Winter Ice Zero FR
نتیجه گیری
به‌طور کلی، خودروهای برقی نسبت به مدل‌های مجهز به موتور درون‌سوز به نگهداری کمتری نیاز دارند، اما همچنان ماشین‌هایی پیچیده بوده که نیازمند سرویس و مراقبت منظم هستند.
موتورهای برقی از قطعات متحرک بسیار کمتری نسبت به موتورهای احتراق داخلی تشکیل شده‌اند. این موضوع به آن معناست که خودروهای برقی معمولا نیاز کمتری به تعمیر و نگهداری دارند (و در نتیجه هزینه نگهداری آنها کمتر است). با این حال، یادتان باشد که در بحث نگهداری خودروهای برقی نیز این ماشین‌ها به سرویس دوره‌ای نیاز دارند.
تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی حرارت تولید می‌کند، بنابراین همانند خودروهای بنزینی، خودروهای برقی نیز باید سامانه انتقال نیرو را خنک نگه دارند تا عملکرد آنها پایدار بماند. برخی خودروهای برقی از هوا برای خنک‌سازی استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر به مایع خنک‌کننده یا گاز مبرد مجهز هستند، در نتیجه سیستم خنک کننده آنها باید مورد بررسی دوره‌ای قرار گیرد. ضمنا هم خودروهای برقی و هم خودروهای بنزینی از مایع ترمز برای عملکرد سیستم ترمز استفاده می‌کنند، بنابراین تعویض دوره‌ای آن ضروری است.
در مورد لنت‌ها نیز باید گفت که در خودروهای برقی، لنت و دیسک ترمز به‌دلیل استفاده از سیستم بازیابی انرژی (ترمز احیاکننده) دیرتر فرسوده می‌شوند. در این سیستم، موتور هنگام کاهش سرعت، بخشی از انرژی جنبشی خودرو را بازیابی کرده و به باتری بازمی‌گرداند. از آنجا که ترمز مکانیکی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، عمر لنت و دیسک افزایش می‌یابد.
با این حال، چون ترمزها در خودروهای برقی کمتر به کار گرفته می‌شوند، در برخی مناطق لازم است قطعات سیستم ترمز هر سال یک‌بار روان‌کاری شوند. تعویض تایر در خودروهای برقی همچنان ضروری است و حتی ممکن است زودتر از خودروهای بنزینی لازم شود. علت اصلی آن وزن بالای باتری‌هاست که باعث افزایش فشار روی تایر می‌شود.
گفتنی است از آنجا که خودروهای هیبریدی و هیبریدی قابل شارژ دارای موتور بنزینی نیز هستند، برنامه نگهداری آنها بیشتر شبیه خودروهای بنزینی است تا تمام‌برقی‌ها. با این حال، وجود موتور برقی در این خودروها موجب استفاده از ترمز احیاکننده می‌شود و همین امر باعث می‌شود لنت‌ها و دیسک‌های ترمز آنها عمر بیشتری نسبت به خودروهای تمام بنزینی داشته باشند.
سوالات متداول
- آیا خودروهای برقی را می‌توان در هر مکانی شارژ کرد؟
بله. با استفاده از شارژر سطح ۱ و پریز استاندارد ۱۲۰ یا ۲۲۰ ولت می‌توان در هر مکانی خودرو را شارژ کرد.
- چگونه می‌توان خودروی برقی را یدک‌کش کرد؟
در صورت نیاز به یدک‌کشی، با خدمات امداد جاده‌ای تماس بگیرید تا کارشناسان آموزش‌دیده وضعیت را بررسی و اقدام کنند. ضمنا خودروی یدک کش باید توان کشیدن و تحول وزن نسبتا بالای خودروهای برقی را داشته باشد.
- اگر باتری خودرو کاملا از کار بیفتد چه باید کرد؟
اگر باتری به‌طور کامل خراب شود، دیگر قابل شارژ نخواهد بود. در چنین شرایطی باید خودرو توسط امداد جاده‌ای به تعمیرگاه منتقل شود.
- آیا شارژرهای خانگی خودروهای برقی یکسان هستند؟
خیر، دو نوع شارژر اصلی وجود دارد:
شارژر سطح ۱ که همراه خودرو ارائه می‌شود و ارزان‌تر اما کندتر است.
شارژر سطح ۲ که سرعت شارژ بالاتری دارد، اما نیاز به نصب حرفه‌ای دارد.
- بهترین سرعت برای راندمان بالا در خودروهای برقی چقدر است؟
سرعت بهینه برای مصرف انرژی کارامد خودروهای برقی معمولاً بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت است (در شرایط مجاز سرعت).
- آیا می‌توان خودروی برقی را با باتری کمکی روشن کرد؟
اگر نیاز به استارت کمکی داشتید، ابتدا دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید یا از امدادگران حرفه‌ای کمک بگیرید.
نویسنده: حسین باباپور
