یکی از مهم‌ترین قطعات خودرو، کاپوت است که به عنوان در موتور نیز شناخته می‌شود. کاپوت ماشین از موتور و متعلقات آن در برابر عوامل خارجی و آسیب‌های احتمالی محافظت می‌کند. کاپوت همچنین تأثیر بسزایی در آئرودینامیک و زیبایی خودرو دارد.
کاپوت ماشین چیست؟
عمده قطعات فنی خودرو همچون موتور، باتری و رادیاتور در بخش جلویی ماشین جاسازی شده‌اند. برای محافظت از این قطعات مهم، یک پوشش لولادار روی آن‌ها قرار می‌گیرد که به آن کاپوت، بونت یا هود گفته می‌شود.
کاپوت ماشین از قطعات زیرین خود در برابر عواملی همچون باران، آلودگی و گرد و غبار، سنگریزه‌های معلق در جاده و… محافظت می‌کند. کاپوت با نام درب موتور نیز شناخته می‌شود و با باز کردن آن می‌توان به موتور و قطعات مربوطه دسترسی پیدا کرد. اما در هنگام باز شدن در، میدان دید راننده به‌طور کامل از بین می‌رود. بنابراین اهمیت دارد که در هنگام حرکت خودرو، کاپوت کاملا بسته و به ماشین چفت باشد.
معمولا برای بسته نگه داشتن کاپوت از یک قفل مخفی استفاده می‌شود. در خودروهای مسابقه‌ای و خودروهایی با کاپوت غیراستاندارد، به جای قفل از پین استفاده می‌کنند.
کاربرد کاپوت ماشین
کاپوت ماشین از اجزای درون خود محافظت می‌کند. در هنگام رانندگی، احتمال پرتاب سنگریزه‌ها از سوی سایر خودروهای موجود در جاده وجود دارد و از آنجا که خودرو با سرعت بالایی در حال حرکت است، این سنگریزه‌ها می‌توانند آثار مخربی همچون سوراخ کردن مخزن مایع یا آسیب زدن به بلوک موتور به همراه داشته باشند. به علاوه، اجزای فنی خودرو مثل باتری به هیچ‌وجه نباید در معرض رطوبت و آب قرار گیرند. کاپوت از اجزای درون خود در برابر این عوامل خارجی محافظت می‌کند. کاربرد کاپوت ماشین را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.
محافظت و دسترسی به موتور
موتور، قلب تپنده خودرو به حساب می‌آید و باید در بالاترین سطح محافظت قرار گیرد. کاپوت ماشین مسئول نگهداری و حفاظت از موتور و اجزای وابسته و متصل به آن است. قطعات مهم درون کاپوت به وسیله در کاپوت پوشانده می‌شوند تا با گرد و غبار، آب و سنگریزه‌ها مواجه نشوند. درب کاپوت در هنگام رانندگی به وسیله یک قفل دومرحله‌ای به حالت بسته باقی می‌ماند، تا باز نشود و جلوی دید راننده را بگیرد. برای دسترسی به اجزای کاپوت تنها کافی‌ست در آن را به وسیله اهرم درون کابین و ضامن خارجی، باز کرد.
حفاظت از سرنشینان خودرو
با پیشرفت در صنعت خودروسازی، کاربردهای دیگری علاوه بر محافظت از موتور برای کاپوت در نظر گرفته شد. امروزه کاپوت ماشین به‌نحوی ساخته می‌شود که در زمان وقوع حادثه، شدت ورود ضربه به داخل کابین را کاهش دهد. این موضوع تأثیر بسزایی در ایمنی سرنشینان دارد.
عایق صدای موتور
انفجارهای پیوسته درون سیلندرهای موتور، انرژی لازم برای به حرکت درآوردن چرخ‌ها و در نتیجه حرکت خودرو را تامین می‌کند. این انفجارها با ایجاد سروصدا همراه است و کاپوت همانند یک عایق، مانع خروج صدای موتور می‌شود.
بهبود آیرودینامیک
از دیگر کاربردهای کاپوت ماشین می‌توان به بهبود آئرودینامیک اشاره کرد. طراحی کاپوت به‌عنوان بخشی از بدنه ماشین روی نحوه جریان هوا در اطراف خودرو و شکافت هوا حین سرعت‌گیری تاثیر می‌گذارد. این موضوع به نوبه خود کارایی و مصرف سوخت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
بهبود ظاهر خودرو
یکی دیگر از کاربردهای کاپوت، بهبود ظاهر ماشین است. طراحی در کاپوت با تمام فرورفتگی‌ها و ناهمواری‌ها، نقش بسزایی در جذابیت خودرو ایفا می‌کند.
افزایش ایمنی عابر پیاده
کاپوت در خودروهای امروزی به نحوی طراحی می‌شود که در صورت برخورد خودرو با عابر پیاده، ضربه‌ای با حداقل شدت به وی وارد شده و احتمال جراحات جدی کمتر شود. این مورد اول در تست تصادف خودرو بررسی می‌شود.
جنس کاپوت ماشین
در صنعت خودروسازی از مواد مختلفی برای ساخت کاپوت خودرو استفاده می‌شود. به طور معمول، فولاد، آلومینیوم و فیبر کربن، رایج‌ترین مواد سازنده کاپوت ماشین به حساب می‌آیند.
کاپوت فولادی
فولاد، مقاومت و دوام بالایی دارد و استفاده از آن در ساخت کاپوت ماشین باعث می‌شود اجزای زیر در کاپوت از هرگونه آسیب خارجی در امان باشند. با این وجود، فولاد وزن بالایی دارد و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد.
کاپوت آلومینیومی
آلومینیوم یکی دیگر از مواد سازنده کاپوت ماشین است. اگرچه آلومینیوم دوام و مقاومت بالای فولاد را ندارد، ولی در عوض وزن پایین‌تری دارد و موجب بهینگی مصرف سوخت می‌شود.
کاپوت فیبر کربنی
کاربرد فیبر کربن در ساخت قطعات خودروهای اسپرت و گران‌قیمت، امری عادی و نرمال تلقی می‌شود. فیبر کربن هم مقاومت است و هم وزن پایینی دارد. بدین ترتیب، کاپوت فیبر کربنی هم به خوبی می‌تواند از اجزای زیر درب محافظت کند و هم بهینگی مصرف سوخت را به همراه دارد.
نحوه باز کردن کاپوت خودرو
در اکثر خودروهای امروزی، از قفل دومرحله‌ای برای بستن در موتور استفاده می‌شود. بدین ترتیب، احتمال باز شدن کاپوت ماشین در هنگام رانندگی تقریبا به صفر می‌رسد. در سمت راست راننده، یک اهرم با تصویر ماشینی که کاپوت آن باز شده، به چشم می‌خورد. اهرم را به سمت خود بکشید تا نخستین قفل کاپوت باز شود. بدین ترتیب، بین کاپوت و جلوپنجره فاصله می‌افتد.
در این حالت که کاپوت نیمه‌باز شده، به دنبال یک ضامن بگردید. با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو به راحتی مکان این ضامن را تشخیص خواهد داد. پس از یافتن ضامن، آن را با یک دست به سمت خود بکشید و به‌طور هم‌زمان با دست دیگر، کاپوت را به سمت بالا حرکت دهید. پس از باز کردن در، به دنبال یک میله فلزی نازک و بلند در قسمت پایینی کاپوت یا لبه پایین دهانه کاپوت بگردید. میله را باز کنید و انتهای آن را روی شکافی که در لبه کاپوت یا روی درب تعبیه شده، فرو کنید. بدین ترتیب، درب کاپوت به صورت باز نگه داشته می‌شود و می‌توانید به اجزای درون کاپوت دسترسی پیدا کنید.
نحوه باز کردن کاپوت گیرکرده
ممکن است پس از استفاده از اهرم، کاپوت گیر کند و باز نشود. در این صورت چه باید کرد؟
اگر کاپوت گیر کرده، کف دستان خود را روی آن قرار دهید و کمی فشار به سمت پایین اعمال کنید. چند مرتبه این کار را انجام دهید و اگر از حالت گیر کرده خارج نشد، به آن ضربه بزنید. البته ضربه نباید به حدی شدید باشد که موجب فرورفتگی کاپوت باشد.
اگر فرد دیگری به همراه شماست، از او بخواهید درون خودرو بنشیند و اهرم باز کردن کاپوت را بکشد. در عین حال، شما ضامن را بگیرید و در کاپوت را به سمت بالا حرکت دهید.
برخی مواقع نیز به دلیل هوای سرد، ممکن است درب کاپوت گیر کند. در این حالت موتور را روشن و اندکی صبر کنید تا گرمای آن موجب آب شدن یخ‌زدگی‌های احتمالی شود. بعد درب کاپوت را باز کنید.
اگر هیچ‌یک از راهکارهای بالا موثر واقع نشد، با یک تعمیرکار ماهر تماس بگیرید. توجه داشته باشید که خودسرانه به سراغ روغن‌کاری در کاپوت نروید، چون ممکن است سنسور اکسیژن را آلوده و عملکرد موتور را مختل کنید.
نحوه باز کردن کاپوت با ضامن غیرفعال
مرحله پس از رهاسازی کاپوت به وسیله اهرم داخل کابین، استفاده از ضامن و هل دادن درب به سمت بالا است. ولی گاهی ضامن به دلایل مختلف از جمله آسیب‌دیدگی کار نمی‌کند. در این حالت چه باید کرد؟
مجددا سعی کنید کاپوت را به سمت پایین فشار دهید. اگر فرد دیگری به همراه شماست، از وی بخواهید اهرم باز کردن کاپوت را بکشد و عملیات اعمال فشار روی کاپوت ماشین را چند مرتبه تکرار کنید تا قفل در جای خود کلیک کند و کاپوت کمی بلند شود. حال می‌توانید درب را به سمت بالا هل دهید.
اگر اعمال فشار جواب نداد، کابل متصل به اهرم داخلی را یافته و کمی آن را بکشید. گاهی مواقع مشکل به همین راحتی حل می‌شود. البته پس از باز کردن درب کاپوت و اتمام کار مورد نظر، کابل متصل به اهرم را تعویض کنید.
اگر هیچ روشی کارساز نبود، به ناچار از یک قلاب کوچک برای رسیدن به زیر کاپوت استفاده کرده و کابل یا ضامن را بکشید تا قبل باز شود.
دلایل باز نشدن کاپوت ماشین
به دلایل مختلف ممکن است در کاپوت ماشین گیر کند و باز نشود. ولی قطعات مهمی درون کاپوت جاسازی شده‌اند و دسترسی به آن‌ها نباید پردردسر باشد. برای اجتناب از گیرکردن درب کاپوت بهتر است با دلایل بروز این مشکل باخبر شوید تا بلکه بتوانید بدون نیاز به کمک تعمیرکار، آن را باز کنید.
آسیب دیدن کاپوت ماشین
در صورت ورود ضربه و آسیب به کاپوت ماشین و دفرمه شدن آن، به احتمال زیاد برای باز کردن درب با مشکل مواجه خواهید شد. هر نوع آسیب به کاپوت علاوه بر تغییر شکل محفظه و درب آن، باعث ضربه به کابل رهاسازی، ضامن و لولاها می‌شود و واضح است که در این حالت، درب کاپوت باز نمی‌شود.
شکستن یا گیرکردن اهرم رهاسازی
اهرم رهاسازی معمولا روی چهارچوب در سمت راننده، کنار صندلی راننده یا روی ستون فرمان تعبیه شده است. این اهرم، قفل اولیه در کاپوت ماشین را باز می‌کند و اگر به هر دلیلی گیر کند یا بشکند، باید بی‌خیال باز کردن درب کاپوت شوید و ماشین را به تعمیرگاه منتقل کنید.
گیرکردن یا شکسته شدن کابل رهاسازی
کابل رهاسازی، به نخستین قفل درب کاپوت متصل است. هرگونه اختلال در این کابل مثل شکستگی، زنگ‌زدگی یا گیرکردن، باعث دردسر در باز کردن درب کاپوت می‌شود.
تنظیم نبودن کشش کابل رهاسازی
کابل رهاسازی قابل تنظیم است. اگر کابل به شیوه‌ای نامناسب کشیده شده باشد، اختلال در باز شدن درب کاپوت به وجود می‌آید. کشیدگی بیش از حد کابل باعث بسته نشدن در کاپوت و شل بودن آن موجب باز نشدن درب کاپوت می‌شود. برای تنظیم کابل رهاسازی بهتر است از تعمیرکار مجرب کمک بگیرید.
شکستگی یا گیرکردن ضامن
ضامن، بخش دوم قفل دومرحله‌ای در کاپوت است. این قطعه کوچک با گذشت زمان زنگ می‌زند و ترک برمی‌دارد و در بدترین حالت ممکن، می‌شکند. گاهی مواقع نیز به دلیل عدم روغن‌کاری مناسب، ضامن گیر می‌کند و به شما اجازه نمی‌دهد تا درب کاپوت را به سمت بالا حرکت دهید.
قطعات زیر کاپوت ماشین
از کاپوت ماشین به عنوان درب موتور نیز یاد می‌شود، چراکه این قطعه محافظ موتور و سایر قطعات حیاتی و فنی خودرو است. در ادامه به مهم‌ترین قطعات موجود در کاپوت ماشین اشاره می‌کنیم.
موتور
عمده فضای کاپوت را موتور اشغال کرده است. موتور با انجام فعل و انفعالات درون سیلندرهای خود، چرخ‌های ماشین را به حرکت درمی‌آورد.
باتری
سیستم برق رسانی خودرو وابسته به یک قطعه مهم به نام باتری است. باتری منبع اصلی استارت موتور، چراغ‌ها و قطعات الکتریکی درون کابین مثل کولر، سیستم اطلاعات سرگرمی و… به حساب می‌آید. بدون باتری، خودرو روشن نمی‌شود. باتری درون کاپوت و معمولا در سمت سرنشین قرار دارد، ولی برخی خودروسازان ترجیح می‌دهند باتری را در صندوق عقب یا زیر صندلی جاسازی کنند.
رادیاتور
یکی دیگر از مهم‌ترین قطعات زیر کاپوت ماشین، رادیاتور است که جزو اصلی سیستم خنک‌کننده موتور به حساب می‌آید. کاپوت وظیفه خنک‌سازی مایع داغی را دارد که از موتور خارج می‌شود. پس از خنک‌سازی نیز این مایع را مجددا به سمت موتور انتقال می‌دهد.
دینام
دینام و باتری شرکای کاری یکدیگر هستند و نقش مهمی در استارت خوردن موتور دارند. بنابراین جای تعجبی نیست اگر این قطعه مهم نیز درون کاپوت قرار داشته باشد. دینام انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و ضمن شارژ باتری، موتور را در حال فعالیت نگه می‌دارد.
نحوه تشخیص کاپوت تعویض شده
در اکثر سوانح رانندگی، کاپوت ماشین بیشترین احتمال آسیب‌دیدگی را دارد. اگر شدت ضربه به حدی باشد که کاپوت حتی با صافکاری و بتونه‌کاری به شکل اولیه خود بازنگردد، به ناچار باید آن را تعویض کرد. فابریک یا تعویضی بودن کاپوت تاثیر بسیاری در قیمت خودرو دست دوم و همین‌طور بیمه بدنه خودرو دارد. اما چطور می‌توان تعویضی بودن کاپوت را تشخیص داد؟
بررسی طیف رنگ کاپوت
برای تشخیص کاپوت تعویضی تنها کافی‌ست رنگ آن را با رنگ سایر قسمت‌های بدنه مقایسه کنید. تفاوت در درخشش و فام رنگ، نشان از تعویضی بودن کاپوت دارد. برای تشخیص رنگ خودرو می‌توانید از کارشناسان ماهر بهره ببرید.
بررسی رنگ نواحی داخلی کاپوت خودرو
با کارشناسی خودرو و بررسی رنگ قسمت داخلی درب کاپوت نیز می‌توان به فابریک یا تعویضی بودن این قطعه پی برد. از لحاظ طیف رنگ، ضخامت رنگ و دانه رنگ، لایه رنگ نواحی داخلی درب کاپوت همانند رنگ زیر درب صندوق عقب و لبه داخلی گلگیرهای جلو است.
بررسی موم کاری
در فرایند رنگ‌آمیزی خودرو در کارخانه، عملیات موم‌کاری یا درزبندی با هدف پوشش مفاصل بین جوش، در محلی که دو ورق روی هم سوار شده‌اند، انجام می‌شود. نحوه موم‌کاری باید مطابق حالت استاندارد باشد. معمولا موم کاری سراسری نشان از تعویضی بودن کاپوت ماشین است.
بررسی تاریخ تولید
برخی خودروسازان تاریخ تولید محصولات را روی زبانه قفل کاپوت ماشین درج می‌کنند. این تاریخ باید با تاریخ تولید خودرو یکسان باشد، در غیر این صورت می‌توان به تعویضی بودن کاپوت مشکوک شد.
البته خودروهایی که اواخر سال به تولید می‌رسند، معمولا به عنوان مدل سال آینده سند می‌خورند. به همین خاطر ممکن است تاریخ درج‌شده روی زبانه قفل کاپوت با تاریخ تولید خودرو مغایرت داشته باشد. در ضمن، برخی شرکت‌های تولیدکننده تمایلی به درج تاریخ تولید روی زبانه قفل ندارند. بنابراین نبود تاریخ در این قسمت به معنی تعویضی بودن کاپوت نیست.
بررسی وضعیت لولاها
در فرایند رنگ‌آمیزی خودرو، لولاهای کاپوت به همراه تمام متعلقات مثل پیچ‌ها و پین‌ها، به‌طور یکسان رنگ می‌شوند و دارای طیف رنگ، دانه‌های رنگ و ضخامت رنگ مشابه هستند. همچنین ضخامت رنگ لولاها با ضخامت رنگ ناحیه زیر کاپوت یکسان است.
بررسی آثار طبیعی روی کاپوت
تمامی سطح افقی خودرو در معرض نور آفتاب قرار دارند و با گذشت زمان به‌طور یکدست دچار رنگ‌پریدگی می‌شوند. در صورت مغایرت میزان آفتاب‌سوختگی کاپوت نسبت به قسمت‌های دیگری همچون سقف، می‌توان حدس زد کاپوت تعویض شده است.
بعلاوه، کاپوت همانند جلوپنجره، شیشه جلو، سپر و… به عنوان یک قطعه بادخور در نظر گرفته می‌شود که در هنگام حرکت خودرو با عواملی مثل حشرات و خورده سنگ‌ها مواجه می‌شود. بنابراین آثاری محو از این برخوردها را می‌توان روی کاپوت مشاهده کرد.
بررسی شماره اتاق
برخی تولیدکنندگان برچسبی را روی قسمت‌های مختلف خودرو از جمله کاپوت حک می‌کنند که شامل شماره اتاق می‌شود. یکسان نبودن اعداد با شماره اتاق نشان‌دهنده تعویض کاپوت است.
هود اسکاپ چیست؟
هود اسکاپ، قطعه‌ای برجسته روی کاپوت ماشین است که موجب افزایش جریان هوا درون موتور می‌شود. این قطعه همچنین با نام بونت اسکاپ و دم هوای بونت نیز مورد خطاب قرار می‌گیرد و گاهی مواقع فقط جنبه تزئینی دارد.
نکات مهم برای نگهداری از کاپوت خودرو
کاپوت همانند سایر قطعات خودرو نیاز به توجه و نگهداری دارد. با رعایت نکات زیر می‌توانید طول عمر و کارایی این قطعه مهم و حیاتی را افزایش دهید و از پوسیدگی زودهنگام آن جلوگیری کنید.
کاپوت به عنوان یک درپوش از اجزای داخلی در برابر آلودگی و گرد و غبار جلوگیری می‌کند. بنابراین مسلم است که با گذشت زمان آلوده می‌شود و غبار روی آن نقش می‌بندد. آلودگی و کثیفی دشمن اصلی سطح و رنگ کاپوت ماشین به حساب می‌آید. به همین خاطر، شستشو و تمیز کردن منظم کاپوت با استفاده از مواد شوینده بی‌ضرر، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نکته دیگر برای نگهداری از کاپوت، رفع زنگ‌زدگی‌ها است. زنگ‌زدگی امری اجتناب‌ناپذیر در قطعات فلزی محسوب می‌شود، ولی با تشخیص و رفع آن در اسرع وقت، می‌توان از آسیب‌های بعدی جلوگیری کرد. در صورت عدم رسیدگی به زنگ‌زدگی‌های جزئی، باید منتظر گسترش آن و از بین رفتن ساختار کاپوت شد.
رفع خراش‌ها از دیگر نکات نگهداری کاپوت ماشین است. با رفع کوچک‌ترین ضربات و خراش‌ها روی کاپوت، می‌توان از گسترش آسیب جلوگیری و ظاهر بی‌نقص کاپوت را حفظ کرد.
کاربرد پوشش‌های محافظ نیز می‌تواند راهکاری مناسب برای افزایش عمر قطعه‌ای آسیب‌پذیر همچون کاپوت باشد. استفاده از موادی مثل واکس‌ها ضمن نگهداری از سطح کاپوت در برابر عواملی مثل نور آفتاب و گرد و غبار، موجب براق شدن سطح و جذابیت جلوه خودرو می‌شود.
به‌طور منظم به بررسی قفل‌ها و لولاهای کاپوت و روغن‌کاری آن‌ها بپردازید تا خللی در باز و بسته شدن درب کاپوت به وجود نیاید. در صورت مشاهده خرابی در لولاها و چفت‌ها و شنیدن صدای عجیب از سمت آن‌ها، خودرو را نزد یک تعمیرکار ماهر ببرید تا مشکل را حل کند.
لاستیک دور کاپوت نیز نیاز به توجه و مراقبت دارد. این لاستیک عایق میان عوامل آسیب‌زننده خارجی همچون آب و گردوغبار و اجزای زیر کاپوت است. در صورت مشاهده ترک‌خوردگی یا فرسودگی نوار لاستیکی دور کاپوت می‌بایست هرچه سریع‌تر نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
نتیجه گیری
کاپوت، یکی از مهم‌ترین قطعات خودرو است که محافظت از موتور خودرو را تضمین می‌کند. به علاوه، کاپوت نقش قابل توجهی در کاهش سروصدا، افزایش ایمنی، بهبود آیرودینامیک و زیبایی خودرو دارد. در اکثر خودروهای امروزی، کاپوت به وسیله یک قفل دومرحله‌ای بسته می‌شود تا در هنگام رانندگی باز نشود و جلوی دید راننده را نگیرد. این قفل دومرحله‌ای اول به وسیله اهرم درون کابین و در مرحله دوم با ضامن زیر درب باز می‌شود. راهکاری برای باز کردن در کاپوت در صورت گیرکردن یا کار نکردن ضامن در این مقاله ارائه شده است، ولی در صورت کارساز نبودن باید از یک تعمیرکار ماهر برای باز کردن کاپوت خودرو کمک بگیرید و مشکل را حل کنید. کارشناسی کاپوت ماشین یکی از نکاتی است که در راهنمای خرید خودرو کارکرده باید به آن توجه داشته باشید.
سوال های متداول
هزینه تعویض کاپوت ماشین چقدر است؟
هزینه تعویض کاپوت به برند و مدل وسیله نقلیه بستگی دارد.
آیا می‌توان با ماشین بدون کاپوت رانندگی کرد؟
رانندگی بدون کاپوت بسیار خطرناک است، چون سنگریزه‌های پرتابی توسط ماشین‌های دیگر، به اجزای بدون محافظ آسیب وارد می‌کند.
اگر در زمان رانندگی کاپوت بالا بیاید، چه‌کار کنیم؟
اگر حین رانندگی، کاپوت ماشین بلند شد و میدان دید شما را مسدود کرد، ابتدا سرعت را کاهش دهید و سر خود را از پنجره بیرون آورید تا محل مناسبی برای توقف پیدا کنید.
نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو45
