فهرست مطالب
در سال‌های اخیر، تغییرات شرایط اقتصادی باعث شده سبک معاملات افراد نیز تغییر کند. هرچند گرانی خودرو یکی از دلایل اصلی گرایش مردم به خریدهای شراکتی است، اما این تنها دلیل نیست. در بسیاری از موارد، افراد برای کارهای تجاری و حمل‌ونقل، یک خودروی سنگین یا سبک را به صورت شراکتی خریداری می‌کنند. گاهی نیز تقسیم اموال بین زوجین یا مسائل حقوقی خانوادگی موجب میشود سند ماشین به نام دو نفر ثبت شود.
در چنین شرایطی، خریداران ترجیح می‌دهند به جای مالکیت انفرادی، خودرو را به صورت دانگی خریداری کرده و سند رسمی خودرو را با تعیین میزان سهم هر نفر به نام خود ثبت کنند. قانون نیز اجازه خرید و فروش مشاعی برای اموال منقولی مثل خودرو را داده است؛ همانطور که می‌توان سند ملک را شراکتی ثبت کرد، برای خرید خودرو هم این امکان وجود دارد.
اما سوالی که بسیاری از مخاطبان مطرح می‌کنند این است که اگر خودرویی به نام دو نفر باشد، آیا یکی از مالکان می‌تواند بدون رضایت شریک خود، سهمش را واگذار کند یا خیر؟ در این مقاله کارشناسان حقوقی خودرو۴۵ به بررسی این موضوعات و نکات مهم حقوقی در ثبت سند خودرو به نام دو نفر می‌پردازند.
سند ماشین به نام دو نفر یعنی چه؟
همانطور که می‌دانید سند ماشین مانند هر دارایی دیگری شش دانگه است. وقتی کسانی خواستار مالکیت مشترک بر یک خودرو هستند، می‌توانند سند رسمی را به طور مشترک با تعیین سهم هر فرد ثبت کنند. برای مثال، یک نفر 4 دانگ و نفر دیگر 2 دانگ مالکیت دارد. به این حالت مالکیت مشاعی یا سند ماشین به نام دو نفر می‌گویند.
تنها نام یکی از مالکان در سند خودرو و برگ سبز قید میشود اما در بخش توضیحات، مساله شراکت در مالکیت خودرو نوشته میشود. یعنی در اسنادی مثل کارت خودرو هم نام یک نفر قید میشود. البته در برخی موارد اینطور عنوان میشود که سند خودرو در دفترخانه قابل ثبت به نام دو نفر است. با این حال، حتی در چنین شرایطی هم پلاک خودرو را تنها می‌توان به نام یک فرد ثبت کرد.
چرا بعضی افراد سند ماشین را به نام دو نفر می‌زنند؟
دلایل مختلفی برای خرید ماشین به صورت شراکتی وجود دارد. در ادامه ما لیست رایج‌ترین دلایل را برای شما آورده‌ایم.
- شراکت مالی در هزینه خرید
- استفاده مشترک از خودرو
- توسعه سرمایه‌گذاری مشترک برای خودروهای مرغوب‌تر
علاوه‌بر موارد بالا، انتقال سه دانگ خودرو به همسر نیز یکی از رایج‌ترین حالت‌های سند ماشین به نام دو نفر در ایران است.
مدارک لازم برای انتقال سند ماشین به نام دو نفر
- مدارک هویتی مالکان
- برگ سبز خودرو
- کارت ماشین
- وکالت یا حضور هر دو طرف در دفتر اسناد
- معاینه فنی معتبر
پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد انتقال سند ماشین به دو نفر را دارید اما انقضای معاینه فنی خودروتان به پایان رسیده، سری به مطلب زیر در مجله خودرو45 بزنید.
مراحل قانونی ثبت سند ماشین به نام دو نفر
مهم‌ترین قدم پیش از آغاز مراحل ثبت سند ماشین به نام دو نفر، انتخاب شریکی قابل اعتماد است. کسی را انتخاب کنید که از نظر مالی، فنی و اخلاقی با شما همخوانی داشته باشد. پیشنهاد می‌کنیم پیش از ورود به هرگونه معامله شراکتی با بررسی سوابق مالی و اعتباری شریک آینده از بروز اختلافات بعدی جلوگیری کند.
قدم اول: انجام توافقات کلی
پیش از خرید و ثبت سند، تعیین حقوق و تعهدات متقابل اهمیت زیادی دارد. تمامی هزینه‌های جاری مانند بیمه، معاینه فنی، مالیات و تعمیرات باید طبق توافق انجام شود. در صورت بروز اختلاف یا نیاز به تصمیم‌گیری‌های مهم، مراجعه به مشاور حقوقی می‌تواند جلوی ایجاد مشکلات بزرگ‌تر را بگیرد.
قدم دوم: بررسی وضعیت حقوقی خودرو
پیش از نهایی‌کردن خرید، از صحت مدارک خودرو اطمینان حاصل کنید. کارت خودرو، برگ سبز، بیمه‌نامه معتبر و معاینه فنی از جمله مدارکی هستند که باید بررسی شوند. این اقدام باعث میشود بعداً با مشکلات حقوقی یا بدهی‌های پنهان خودرو روبرو نشوید.
قدم سوم: تنظیم قرارداد شراکت
پس از انتخاب شریک، لازم است یک قرارداد رسمی تنظیم شود که شامل موارد زیر است:
- میزان سهم هر نفر
- نحوه استفاده از خودرو
- تقسیم هزینه‌های نگهداری
- شیوه مدیریت فروش خودرو در آینده
- شرایط فسخ شراکت
همکاری با یک وکیل متخصص برای تنظیم قراردادی جامع و مطمئن در در این مرحله بسیار توصیه میشود.
قدم آخر: انجام مراحل اداری و ثبت رسمی
پس از توافق نهایی، باید خودرو ابتدا به نام یکی از مالکان تعویض پلاک شود؛ زیرا سیستم شماره‌گذاری خودرو در کشور به گونه‌ای است که پلاک فقط به نام یک نفر صادر میشود. سپس در دفتر اسناد رسمی، سند خودرو به صورت مشاعی و با ذکر دقیق سهم هر نفر تنظیم و ثبت خواهد شد. در ادامه درباره قوانین تعویض پلاک برای سند زدن ماشین به نام دو نفر بیشتر صحبت خواهیم کرد. تا آن زمان پیشنهاد می‌کنیم اگر با قوانین کلی تعویض پلاک آشنا نیستید، مقاله زیر را از دست ندهید.
نکات حقوقی مهم در سند زدن خودرو به نام دو نفر
همانطور که گفتیم طبق قوانین جاری ایران، مالکیت خودرو می‌تواند به صورت مشاع بین چند نفر تقسیم شود، به شرط آنکه سهم هر یک از مالکان در سند رسمی خودرو به طور واضح و دقیق (مثلاً سه دانگ یا چهار دانگ) درج شود. در ادامه همین بخش نکات حقوقی مختلف در رابطه با سند زدن ماشین به نام دو نفر را بررسی می‌کنیم.
بیمه خودرو در حالت سند به نام دو نفر
در حالت مالکیت مشترک خودرو، بیمه‌نامه می‌تواند به نام هر دو شریک یا به نام یکی از مالکان اصلی که پلاک به نام او ثبت شده است صادر شود. در صورت بروز خسارت یا تصادف، شرکت بیمه موظف است بر اساس مقررات بیمه‌نامه، خسارت را پرداخت کند؛ اما اختلاف بین شرکا در تقسیم مبلغ خسارت باید طبق توافق قبلی حل شود.
توصیه میشود هنگام بیمه کردن خودرو، مالکیت مشاعی در بیمه‌نامه نیز قید شود تا در آینده مشکلات احتمالی به حداقل برسد.
توقیف خودرو شراکتی توسط پلیس
طبق قوانین اجرایی، خودروهای شراکتی هم می‌توانند مشمول توقیف شوند، اما تنها نسبت به سهم بدهکار یا محکوم‌علیه توقیف اعمال میشود. به زبان ساده‌تر، اگر یکی از مالکان بدهی مالی یا حکم قطعی قضایی (مانند توقیف خودرو برای مهریه) داشته باشد، تنها سهم او از خودرو توقیف میشود، نه کل خودرو.
توقیف فیزیکی کل خودرو ممکن است زمانی انجام شود که سهم توقیف‌شده قابل تفکیک نباشد یا ارزش آن کمتر از میزان بدهی باشد. در این صورت، فروش خودرو با حکم دادگاه انجام و سهم هریک از مالکان محاسبه میشود.
همچنین اگر خودرو ابزار امرار معاش (مثل کامیون، تاکسی یا وانت بار) باشد و توقیف آن باعث آسیب جدی به معیشت فرد شود، می‌تواند مشمول مستثنیات دین شود و توقیف آن ممنوع باشد.
تعویض پلاک خودروهایی که سند ماشین به نام دو نفر دارند
بر اساس مقررات پلیس راهور، کارت خودرو و پلاک ماشین تنها می‌تواند به نام یک نفر صادر شود و حتی اگر سند خودرو به صورت مشاعی به نام دو یا چند نفر باشد، پلاک به نام یکی از مالکان ثبت میشود.
در این حالت نام سایر مالکان در توضیحات برگ سبز خودرو درج میشود و عملا چیزی به نام «برگ سبز خودرو به نام دو نفر» وجود ندارد.
نحوه فروش خودروهای شراکتی
در معاملات خودروهای شراکتی، هر یک از مالکان نسبت به سهم خود حق تصرف، انتقال یا واگذاری دارند. اما برای فروش کل خودرو، نیاز به رضایت و حضور تمام مالکان در معامله وجود دارد. بدون رضایت سایر شرکا، هیچ یک از مالکان نمی‌تواند خودرو را به طور کامل واگذار کند. بنابراین اگر یکی از دو نفری که خودرو به نامش ثبت شده، اقدام به فروش سهم خود کند، مرتکب جرم کیفری میشود. چرا که این کار مصداق فروش مال غیر بوده و مشمول مجازات خواهد بود.
در فروش خودروهای شراکتی دو حالت وجود دارد:
- فروش سهم توسط یکی از مالکان: هر یک از مالکان می‌تواند سهم خود را (مثلاً سه دانگ از شش دانگ) به دیگری یا به شخص ثالث منتقل کند. اما اگر در قرارداد شراکت شرط خاصی وجود داشته باشد (مثلاً اولویت خرید برای شریک دیگر)، باید آن را رعایت کند.
- فروش کل خودرو با توافق طرفین: در صورت موافقت همه مالکان، می‌توان کل خودرو را یکجا فروخت. در این حالت همه شرکا باید در دفترخانه حاضر شده و سند انتقال را امضا کنند.
در نظر داشته باشید اگر یکی از مالکان تمایل به فروش داشته باشد اما دیگری مخالف باشد، می‌تواند از طریق دادگاه درخواست افراز مال مشاع کند. در صورت عدم امکان افراز فیزیکی خودرو، با حکم دادگاه، خودرو به فروش می‌رسد و بهای آن میان مالکان تقسیم میشود.
کلام آخر: توصیه‌های خودرو۴۵ برای ثبت ایمن سند خودرو به نام دو نفر
در این مطلب از مجله خودرو۴۵ در کنار هم بودیم که نکات خرید سه دانگ سه دانگ خودرو را بخوانیم. همانطور که بررسی شد، مالکیت اشتراکی خودرو مشکلات خاص خود را دارد و بهتر است قبل از هر گونه اقدامی برای خرید اشتراکی یا واگذاری بخشی از سهم خودرو به نام دیگری، با کارشناسان حقوقی مشورت کنیم. برخی از مشکلات متداولی که برای افراد اتفاق می‌افتد، هنگام فروش خودرو است. گاهی با وجود توافق دو طرف برای فروش سهم یکی از دو مالک، باز هم اختلافاتی به وجود می‌آید که شاید اگر دو طرف از همان ابتدا به آن آگاه بودند، روی نمی‌داد.
نکته دیگر زمانی است که یکی از دو مالک فوت می‌کنند. البته در حالت عادی نباید مشکلی به وجود آید اما بهتر است برای جلوگیری از موارد احتمالی، سندیت خودرو و اشتراک در مالکیت را حتما در دفترخانه به ثبت برسانید و چندان به توافق شفاهی اکتفا نکنید.
آیا شما تا به حال تجربه فروش خودروی اشتراکی یا انتقال سند ماشین به نام دو نفر را داشته‌اید؟ سوالات و تجربیات خود را در بخش نظرات همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
