بیمه شخص ثالث یک بیمه اجباری برای تمام وسایل نقلیه است. حتی خودرویی که از درب کارخانه خارج میشود، بیمه شخص ثالث دارد. مزایای داشتن بیمه شخص ثالث بر هیچکس پوشیده نیست و تقریبا تمام رانندگان بر این موضوع واقف هستند که رانندگی بدون داشتن بیمه شخص ثالث، همانند راه رفتن روی لبه تیغ است. دستورالعملها و قوانین بیمه شخص ثالث خودرو به نحوی تعریف شدهاند که در صورت بروز حوادث رانندگی، پرداخت خسارات را به سریعترین شیوه ممکن انجام دهند. با این حال، این قوانین با اقتضای زمان تغییر یافته و اصلاح میشوند. در سال ۱۴۰۲ نیز مواردی به قوانین بیمه اضافه شده که یکی از آنها، ثبت اطلاعات گواهینامه راننده در بیمهنامه است.
بخشنامه جدید بیمه شخص ثالث ۱۴۰۲
بیمه شخص ثالث یکی از انواع بیمه خودرو به حساب میآید که خرید آن برای تمام مالکان وسایل نقلیه ضرورت دارد. بر اساس نیاز بیمهگران و بیمهگذاران و همینطور قوانین کشور، قوانین بیمه شخص ثالث خودرو ممکن است دستخوش تغییرات متعددی شود. بخشنامه جدید بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۲ نیز شامل تفاوتهایی با دستورالعمل قبلی میشود که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
نخستین بهروزرسانی در بخشنامه جدید بیمه شخص ثالث ۱۴۰۲ مربوط به افزودن اطلاعات گواهینامه به بیمهنامه میشود. طبق قوانین جدید، خرید بیمه شخص ثالث برای خودرو مستلزم درج صحیح و دقیق اطلاعات راننده در قرارداد است.
تغییر دیگر در بخشنامه جدید بیمه، به قانون جدید تخفیفات بیمه شخص ثالث خودرو اشاره میکند. با توجه به راننده محور شدن تخفیف بیمه شخص ثالث، در هنگام خرید و فروش خودرو به هیچوجه نمیتوان تخفیف بیمه را به مالک جدید انتقال داد. طبق قوانین جدید، تنها اعضای درجهیک خانواده یعنی مادر، پدر، همسر و فرزندان میتوانند از تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث استفاده کنند.
یکی دیگر از اصلاحات اعمالشده در قوانین بیمه شخص ثالث خودرو در سال ۱۴۰۲ این است که برای حفظ تخفیفات بیمه ثالث، سند خودرو، پلاک و بیمه شخص ثالث «همگی باید به نام یک نفر» باشند.
به عنوان یک نکته مهم، برای فردی که مالک دو خودرو است، امکان انتقال تخفیف یکی از خودروها به دیگری وجود دارد. در این صورت به نفع مالک، تخفیف بیشتر برای خودرو در نظر گرفته میشود.
بخشنامه جدید بیمه شخص ثالث در مورد دیه در سال ۱۴۰۲
نرخ دیه در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته و به دنبال آن، تغییراتی در قوانین بیمه شخص ثالث خودرو به وجود آمده است. در قوانین جدید، پوشش جانی بیمه شخص ثالث به ۱.۲ میلیارد تومان میرسد. بدین ترتیب، اگر سانحه رانندگی به وجود آید و راننده مقصر دچار آسیب بدنی شود، بیمه شخص ثالث تا ۱.۲ میلیارد تومان به وی خسارت پرداخت میکند. به علاوه با استفاده از الحاقیه بیمه شخص ثالث میتواند میزان پوشش مالی را افزایش داد.
بیمه شخص ثالث خودرو همچنین از حداقل پوشش مالی برابر با ۳۰۰ میلیون تومان، حداکثر پوشش مالی تا ۶۰۰ میلیون تومان و حداکثر پوشش حوادث راننده تا ۹۰۰ میلیون تومان پشتیبانی میکند.
قانون جدید انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث در سال ۱۴۰۲
طبق قانون انتقال تخفیف بیمه شخص ثالث در سال جاری، در هنگام فروش یا خرید خودرو به هیچوجه نمیتوان تخفیفات بیمه را انتقال داد، چرا که بیمه شخص ثالث، راننده محور شده است. یعنی پاداشی که در قالب تخفیفات و به خاطر رعایت آداب صحیح رانندگی به یک فرد تعلق میگیرد، با انتقال خودرو به راننده دیگری بخشیده نمیشود. بنابراین نمیتوان به بهانه داشتن تخفیفات بیمه شخص ثالث، قیمت خودرو دست دوم را بیش از ارزش واقعی اعلام کرد، چون تخفیفات تنها به راننده تعلق دارند، نه به خودرو.
البته همانطور که در بخشنامه جدید بیمه شخص ثالث ۱۴۰۲ گفته شد، تخفیفات قابل انتقال به اعضای درجهیک خانواده، یعنی پدر، مادر، همسر و فرزندان است، البته به شرطی که نوع کاربری دو خودرو یکسان باشد. یعنی تخفیفات بیمه شخص ثالث تاکسی را نمیتوان به خودرویی مثل وانت انتقال داد.
همچنین اگر فردی مالک دو خودرو باشد، میتواند تخفیفات یکی را به دیگری انتقال دهد. البته بازهم به این شرط که نوع کاربری دو خودرو یکسان بوده و سند، پلاک و بیمهنامه دو ماشین به یک نفر تعلق داشته باشند. در این صورت، تخفیف بیشتر به خودروی دیگر انتقال مییابد. یعنی اگر تخفیف یک ماشین ۲۰ درصد و تخفیف ماشین دیگر ۵۰ درصد باشد، حداکثر تخفیف انتقالی نیز ۵۰ درصد خواهد بود. این طور نیست که تخفیف ۵۰ درصد با تخفیف ۲۰ درصد جمع شده و یک ماشین از تخفیف ۷۰ درصد برخوردار شود.
ثبت اطلاعات گواهینامه در بیمه نامه (قوانین جدید شخص ثالث)
با توجه به قانون راننده محور شدن بیمه شخص ثالث، اطلاعات گواهینامه باید به طور کامل به شرکت بیمهگر ارائه و در قرارداد ذکر شود. به بیان دقیقتر، در هنگام خرید بیمه شخص ثالث، اطلاعات گواهینامه افرادی که قرار است از خودرو استفاده کنند، باید در بیمهنامه ثبت شود. در این صورت اگر سانحهای رخ دهد، تنها راننده مقصر مشمول قانون خواهد شد. البته ارائه گواهینامه افراد مختلف برای درج اطلاعات در بیمهنامه بیشتر مختص خودروهای شرکتی و سازمانی میشود. برای خودروهای شخصی بهتر است گواهینامه فردی ارائه شود که بیشترین استفاده را از خودرو میبرد. اگر تنها اطلاعات یک گواهینامه در بیمهنامه ذکر شود و در هنگام تصادف، فرد دیگری به غیر از صاحب گواهینامه پشت فرمان نشسته باشد، باز هم خسارت (از محل بیمه ثالث مالک اصلی) به طور کامل پرداخت خواهد شد.
قانون راننده محور شدن بیمه شخص ثالث
یکی از مهمترین تغییرات اعمالشده در قوانین بیمه شخص ثالث خودرو در سال ۱۴۰۲، راننده محورشدن بیمه شخص ثالث است. این قانون هر اندازه به ضرر رانندگان بیاحتیاط و پرخطر تمام میشود، به نفع رانندگانی بوده که احتیاط و آداب رانندگی را رعایت میکنند. راننده محور شدن بیمه شخص ثالث باعث میشود رانندگان پرخطر حق بیمه بیشتری را پرداخت کرده و در عوض رانندگان محتاط از تخفیف بیمه برخوردار شوند. راننده محور شدن بیمه شخص ثالث به معنی عدم امکان انتقال تخفیفات در هنگام خرید یا فروش ماشین است.
حالا که بیمه شخص ثالث راننده محور شده، عواملی همچون سوابق رانندگی، وضعیت جسمانی و سن راننده روی پرداخت حق بیمه تأثیر میگذارند. در ضمن، پرداخت خسارت بدون کروکی نیز امکانپذیر شده است، البته به شرطی که خسارت از حداقل پوشش بیمه (۳۰ میلیون تومان) کمتر بوده و خودروهای دخیل دارای بیمه شخص ثالث باشند.
قانون بیمه شخص ثالث برای دریافت خسارت بدون کروکی
در قوانین بیمه شخص ثالث خودرو در سال ۱۴۰۲، حداقل پوشش بیمه ۳۰ میلیون تومان تعریف شده است. بدین ترتیب اگر خودرویی طی یک سانحه رانندگی خفیف دچار آسیبدیدگی کمتر از ۳۰ میلیون تومان شود، بیمهگر ثالث باید این خسارت مالی را بدون نیاز به کروکی پرداخت کند.
تخفیف پلکانی بیمه شخص ثالث خودرو
در قانون قبلی، اگر راننده تنها یکبار دچار حادثه میشد، تمام تخفیفات خود را جهت جبران خسارت از دست میداد. ولی در قانون جدید تخفیفات بیمه شخص ثالث خودرو در سال ۱۴۰۲، میزان تخفیف عدم خسارت به صورت پلکانی محاسبه میشود. به بیان دقیقتر، میزان تخفیف عدم خسارت به ازای هر سال ۵ درصد بوده و در سال چهاردهم به رقم حداکثر، یعنی ۷۰ درصد میرسد و برای سالهای بعدی نیز در همین رقم باقی میماند.
در صورت بروز سانحه رانندگی نیز کسر تخفیفات به صورت پلکانی در نظر گرفته میشود. به بیان بهتر، اگر سانحه رانندگی موجب خسارت جانی شد، برای بار نخست ۳۰ درصد، برای بار دوم ۷۰ درصد و برای بار سوم و بیشتر، ۱۰۰ درصد تخفیفات از دست خواهد رفت. برای سوانحی که با خسارت مالی همراه هستند، برای بار نخست ۲۰ درصد، برای بار دوم ۳۰ درصد و برای بار سوم و بیشتر، ۴۰ درصد تخفیفات کسر میشود.
قانون بیمه شخص ثالث برای خودروهای نامتعارف
خودروی نامتعارف به وسیله نقلیهای گفته میشود که قیمت آن بیش از نصف دیه مرد مسلمان در ماه حرام باشد. از آنجا که در سال ۱۴۰۲، دیه مرد مسلمان در ماه حرام ۱.۲ میلیارد تومان اعلام شده، هر ماشینی با قیمت بیش از ۶۰۰ میلیون تومان در دسته خودروهای نامتعارف یا همان لوکس قرار میگیرد. توجه داشته باشید که سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث نیز ۶۰۰ میلیون تومان است.
در صورت بروز حادثه میان یک خودروی متعارف و یک خودروی نامتعارف، اگر راننده خودروی متعارف به عنوان مقصر شناخته شود، آنگاه شرکت بیمه بر اساس فرمول زیر، خسارت مالی خودروی نامتعارف را محاسبه میکند:
خسارت پرداختی شرکت بیمه = میزان خسارت × ارزش خودروی لوکس / بالاترین ارزش خودروی متعارف
پرداخت مابقی خسارت مالی بر عهده بیمه بدنه خودروی لوکس است. به همین دلیل به طور خاص به رانندگان خودروهای لوکس توصیه میشود علاوه بر بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه را نیز برای وسیله نقلیه خود خریداری کنند. همچنین با خرید الحاقیه بیمه خودرو میتوان جبران خسارت از سوی بیمهگر را افزایش داد.
توجه داشته باشید که در صورت تصادف یک ماشین متعارف و یک ماشین نامتعارف، اگر راننده مقصر پشت فرمان ماشین متعارف نشسته باشد، آنگاه مالک خودروی لوکس میتواند بابت افت قیمت ناشی از تصادف، از راننده خطرساز شکایت کرده و مابهالتفاوت افت قیمت خودروی لوکس خود را از وی دریافت کند. پیگیری چنین جریانی بر عهده شرکت بیمه است.
برابری دیه بانوان و آقایان در بیمه شخص ثالث
یکی از مهمترین قوانین بیمه شخص ثالث خودرو، برابری دیه زن و مرد و پرداخت خسارت جانبی یکسان است. به بیان واضحتر، در بخشنامه بیمه شخص ثالث قید شده که علیرغم وجود تفاوت میان دیه مرد و زن، اگر در یک تصادف رانندگی شخص ثالث دچار آسیب شده و یا جان خود را از دست بدهد، دیه وی فارغ از جنسیت و دین پرداخت خواهد شد که مقدار آن ۱.۲ میلیارد تومان است.
قانون فرانشیز بیمه شخص ثالث برای رانندگان متخلف
طبق قوانین جدید بیمه شخص ثالث، اگر رانندهای بر اثر بیاحتیاطی یا عدم رعایت قوانین رانندگی باعث تصادف شده و آن تصادف موجب آسیب جانی یا مرگ شخص ثالث شود، شرکت بیمه بدون هیچ قید و شرطی تمام خسارت شخص زیاندیده را پرداخت میکند، ولی «بخشی از این خسارت تحت عنوان فرانشیز بیمه شخص ثالث» از راننده متخلف گرفته خواهد شد. این قانون برای ترغیب رانندگان به پیروی از اصول رانندگی محتاطانه و اجتناب از تخلفات حادثهساز وضع شده است.
فرانشیز بیمه شخص ثالث با فرانشیز بیمه بدنه خودرو فرق دارد. درصد پرداخت فرانشیز بیمه شخص ثالث به صورت زیر محاسبه میشود.
- در حادثه نخست، پرداخت فرانشیز برابر است با ۲.۵ درصد از خسارت بدنی و مالی پرداختشده توسط شرکت بیمه.
- در حادثه دوم، پرداخت فرانشیز برابر است با ۵ درصد از خسارت بدنی و مالی پرداختشده توسط شرکت بیمه.
- در حادثه سوم به بعد، پرداخت فرانشیز برابر است با ۱۰ درصد از خسارت بدنی و مالی پرداختشده توسط شرکت بیمه.
جریمه دیرکرد پرداخت برای شرکت های بیمه
پس از تشکیل پرونده تصادف و ارزیابی خسارات وارده، شرکت بیمه در یک بازه زمانی معین فرصت دارد بر اساس نوع و میزان خسارت، پرداخت مربوطه را انجام دهد. در صورت عدم پرداخت بهموقع خسارت، شرکت بیمه مشمول پرداخت جریمه نیز خواهد شد.
جریمه دیرکرد تمدید بیمه شخص ثالث چقدر است؟
اگر تاریخ انقضای بیمه شخص ثالث گذشته باشد و راننده خودرو دچار سانحه شود، تمام خسارت را باید از جیب خود پرداخت کند. به همین خاطر تمدید بیمه شخص ثالث از اهمیت بسیاری برخوردار است.
دلایل متعددی باعث میشود مالک خودرو تاریخ انقضای بیمه شخص ثالث را فراموش کند. در این صورت جریمه دیرکرد تمدید بیمه شخص ثالث در ازای هر روز برابر میشود با: حق بیمه کامل بدون تخفیف یکسان آن خودرو تقسیم بر ۳۶۵ روز. این هزینه علاوه بر یک مبلغ جزئی که به نوع خودرو بستگی دارد، به ازای هر روز به حق بیمه اضافه میشود.
به عنوان یک نکته باید توجه داشته باشید که جریمه دیرکرد، از تخفیفات بیمه کسر نمیشود و مهمتر اینکه، بخشودنی نیست. در حقیقت شرکتهای بیمه حق بخشش جریمه دیرکرد را نداشته و در صورت انجام این کار، قانون را نقض کردهاند، مگر اینکه فرمان بخشش از سوی بیمه مرکزی صادر شود. در صورت داشتن کد یکتای بیمه شخص ثالث میتوان به صورت آنلاین، از وضعیت بیمهنامه باخبر شده و با تمدید بهموقع آن، از پرداخت جریمه دیرکرد اجتناب کرد.
قانون بیمه شخص ثالث در مورد صحنه سازی تصادف و تقلب
قوانین بیمه شخص ثالث در مورد تقلب و صحنهسازی بسیار سختگیرانه است. اگر فردی بخواهد با انجام کارهای متقلبانه همچون صحنهسازی تصادف، تصادف عمدی یا تعویض خودرو، شرکت بیمه را فریب داده و خسارت دریافت کند، طبق قانون متخلف شناخته شده و مورد مجازات قرار میگیرد. این مجازات شامل حبس تعزیری درجه ۶ و پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر وجه دریافتی از شرکت بیمه برای فرد متخلف میشود. طبق قانون مجازات اسلامی، فرد خطاکار همچنین باید جزای نقدی درجه ۵ بابت شروع جرم را نیز پرداخت کند.
قانون جدید صدور کارت سوخت و سهمیه بنزین در صورت داشتن بیمه شخص ثالث
از تیرماه سال ۱۴۰۲ و طبق ماده ۴۸ در قوانین بیمه شخص ثالث، تنها خودروهایی قادر به دریافت کارت سوخت و سهمیه بنزین هستند که بیمه شخص ثالث دارند. ماده ۴۸ در قوانین بیمه شخص ثالث خودرو به طور دقیق به موارد زیر اشاره میکند.
- ممنوعیت صدور کارت سوخت و سهمیه بنزین برای وسایل نقلیه فاقد بیمه شخص ثالث
- قطع سهمیه سوخت برای خودروهای سواری و موتورسیکلتها در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
- فرصت یکماهه برای مالکان خودروهای سنگین جهت خرید یا تمدید بیمه شخص ثالث به منظور دریافت کارت سوخت و سهمیه بنزین
قانون جدید صدور کارت سوخت برای خودروهای گازوئیلی
از مهرماه سال ۱۴۰۲ و مجددا مطابق با ماده ۴۸ در قوانین بیمه شخص ثالث، صدور کارت سوخت و تخصیص سهمیه نفت گاز برای خودروهای گازوئیلی منوط به داشتن بیمه شخص ثالث است. یعنی تنها خودروهای نفت گازسوزی قادر به دریافت کارت سوخت و سهمیه نفت گاز هستند که بیمه شخص ثالث داشته باشند.
صدور بیمه شخص ثالث به شرط تسویه حساب عوارض آزادراهی
از تیرماه سال ۱۴۰۲، بیمه مرکزی تصمیم گرفت برای کمک به وصول عوارض آزادراه ها و بزرگراهها، قانون جدیدی را وضع کند. طبق این قانون، خرید یا تمدید بیمه شخص ثالث تنها به شرط پرداخت بدهیهای آزادراهی و بزرگراهی امکانپذیر است. در صورت بدهی بیمهگذار، کد یکتا در سامانه سنهاب صادر نخواهد شد.
قوانین بیمه شخص ثالث برای راننده مقصر بدون گواهینامه
رانندگی بدون داشتن گواهینامه جرم است و دردسرهای متعددی به همراه دارد. قوانین مربوط به رانندگی بدون گواهینامه را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد.
- اگر در یک تصادف رانندگی، راننده خودروی مقصر فاقد گواهینامه باشد، آنگاه شرکت بیمه موظف به پرداخت خسارت به فرد زیاندیده است، ولی مبلغ پرداختی را از راننده خاطی دریافت میکند. این مبلغ میتواند به صورت قسطی توسط راننده خاطی پرداخت شود. بیمه همچنین هیچ خسارتی را بابت آسیب جانی به راننده مقصر بدون گواهینامه پرداخت نخواهد کرد.
- اگر در یک تصادف رانندگی، راننده خودروی مقصر فاقد گواهینامه باشد و این تصادف موجب آسیب جرحی و در بدترین حالت مرگ شخص ثالث شود، حکم قتل عمد برای راننده خاطی نوشته میشود و از طرف قانون، سزای عمل میبیند.
- اگر در یک تصادف رانندگی، قربانی (رانندهای که خلاف نکرده) فاقد گواهینامه رانندگی باشد، مقصر شناخته نمیشود.
- اگر در یک تصادف رانندگی، گواهینامه راننده خودروی مقصر منقضی شده باشد، بیمه شخص ثالث راننده مقصر موظف به پرداخت خسارت به صورت عادی است، هرچند راننده به خاطر عدم تمدید بهموقع گواهینامه جریمه میشود.
قانون بیمه شخص ثالث در حالت غیرطبیعی
رانندگی در حالت غیرطبیعی ناشی از مصرف مشروبات الکی مصداق بارز تخلف در قانون است و مجازاتی شامل جریمه نقدی و شلاق حدی به همراه دارد. اگر شخصی در حالت غیرطبیعی پشت فرمان خودرو بنشیند و باعث تصادف و در نتیجه خسارت جانبی یا مالی شود، میبایست هزینه را به طور کامل از جیب خود پرداخت کند. البته در این شرایط شرکت بیمه به کمک وی میآید و خسارت را به فرد آسیبدیده پرداخت کرده و سپس مبلغ آن را به صورت نقدی یا قسطی از بیمهگذار خود دریافت میکند.
از لحاظ قانونی، اگر راننده مست طی سانحه رانندگی موجب مرگ شخص ثالث شود، بین ۱ الی ۵ سال از داشتن گواهینامه محروم مانده و حق رانندگی ندارد.
مناطق آزاد و قوانین بیمه شخص ثالث در تصادف
قوانین بیمه شخص ثالث خودرو در مناطق آزاد متفاوت است، چرا که اغلب خودروهای لوکس و نامتعارف در این نواحی تردد میکنند. از آنجا که با هر بار تصادف دو خودروی نامتعارف، خسارت قابلتوجهی به بار میآید و هزینه زیادی صرف تعمیر خودروها میشود، هزینه بیمه شخص ثالث در مناطق آزاد حدود ۳۰ درصد بیشتر از سایر نقاط کشور است.
کلام آخر
بیمه شخص ثالث یک بیمه اجباری برای تمام وسایل نقلیه اعم از موتورسیکلتها، خودروهای سبک و سنگین است. قوانین بیمه شخص ثالث خودرو ممکن است در طول سال تغییر پیدا کرده و اصلاح شوند. به دنبال راننده محور شدن بیمه شخص ثالث، دستورالعمل جدیدی به قوانین اضافه شده که بر طبق آن، اطلاعات گواهینامه باید به طور دقیق در قرارداد بیمه به ثبت برسند. تغییرات جزئی دیگری نیز به قوانین اعمال شده است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتهاند. بیمه شخص ثالث تقریبا در تمام شرایط، حتی رانندگی در مستی، به کمک فرد میآید و پرداخت خسارت را برای وی آسانتر میکند. با این حال به دلیل سقف پرداخت خسارت بیمه شخص ثالث، به مالکین توصیه میشود وسیله نقلیه خود را به بیمه بدنه نیز مجهز کنند تا از پرداخت هزینههای سنگین در صورت بروز سوانح رانندگی شدید در امان بمانند.
پرسش های متداول
آیا بیمه شخص ثالث باید به نام صاحب ماشین باشد؟
بیمه شخص ثالث بهتر است به نام فردی باشد که بیشترین استفاده را از ماشین میبرد. یعنی بیمه شخص ثالث لزومی ندارد به نام مالک خودرو باشد.
آیا در قوانین بیمه شخص ثالث امکان ثبتنام چند نفر در بیمهنامه وجود دارد؟
در قوانین بیمه شخص ثالث مانعی برای نوشتن نام چند کاربر در بیمهنامه وجود ندارد، ولی با توجه به قانون راننده محور بودن بیمه شخص ثالث، در هنگام نوشتن قرارداد میبایست گواهینامه تمام افرادی که قرار است از ماشین استفاده کنند، تحویل بیمهگذار شوند.
در صورتی که تاریخ بیمه شخص ثالث تمام شده باشد و پس از حادثه اقدام به تمدید کنیم، امکان جبران خسارت وجود دارد؟
اگر خودرو تا پیش از تمدید بیمه شخص ثالث دچار حادثه شود، پرداخت خسارت بر عهده راننده خواهد بود و شرکت بیمه وظیفهای در قبال این پرداخت ندارد.
نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو45