انواع مدل های سمند

پیکان حدود ۵ دهه روی خط تولید ایران ناسیونال و بعدها ایران خودرو قرار داشت و با وجود اینکه انگلیسی‌ها آن را ساخته بودند، اما آنقدر با فرهنگ مردم ایران عجین شده بود که به عنوان یک خودرو ملی به آن نگاه می‌شد. با این حال، سمند اولین خودرو ملی ایران است که از اوایل دهه ۸۰ شمسی وارد خیابان‌های ایران شد و تاکنون نیز در قالب مدل‌های مختلف، البته با تغییرات نه‌چندان گسترده به دست مشتریان ایرانی رسیده است و در هر کوی و برزن این مملکت می‌توان به راحتی نشانی از این خودرو پرطرفدار را یافت. اگرچه ساخت و تولید انواع مدل های سمند همچنان ادامه دارد، اما پلتفرم قدیمی ۴۰۵ محدودیت‌هایی را برای طراحی تیپ های سمند ایجاد کرده است و در چند سال آینده، اولین خودرو ملی ایران به تاریخ خواهد پیوست.

تاریخچه سمند

اوایل دهه هفتاد شمسی و دورانی که صنعت خودروسازی ایران محصولات زیادی را در سبد خود نمی‌دید، سازمان‌های رسمی کشور با پیشنهاد تولید خودرو ملی مواجه شدند. در سال ۱۳۷۲ مرکز تحقیقات و خدمات خودکفایی ایران که زیرمجموعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود، ماموریت یافت تا پروژه طراحی و تولید خودرو ملی را آغاز کند. نمونه‌های اولیه خودرو ملی که بر پایه شورولت رویال ساخته شده بودند، تحت عنوان پیکان جدید در نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران طی سال‌های ۷۲ تا ۷۵ رونمایی و معرفی شدند، اما هیچ وقت به تولید انبوه نرسیدند.

گروه ایران خودرو که در آن دوران پلتفرم پژو ۴۰۵ را به‌طور کامل از کمپانی فرانسوی پژو خریده بود، قصد داشت خودرویی اختصاصی با نشان خود تولید کند. هم‌زمان شرکت انگلیسی «فرست اتوموتیو»، محصول ویژه‌ای بر پایه پلتفرم پژو ۴۰۵ را برای شرکتی تایوانی طراحی کرده و توسعه داده بود. اما شرکت تایوانی درگیر مشکلات مالی و در نهایت ورشکسته شد. شرکت فرست اتوموتیو نیز تصمیم گرفت تا پروژه خود را که هزینه و وقت زیادی صرف آن کرده بود، به ایران یا آرژانتین بفروشد.

پس از ارائه پیشنهاد به مسئولان خودروسازی ایران، طرح شرکت انگلیسی بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ اما به دلیل آنکه مدل توسعه‌یافته توسط شرکت فرست اتوموتیو چندان با نیاز مشتریان ایرانی هم‌خوانی نداشت، بسیاری از کارشناسان و مهندسان ایرانی با همکاری کارشناسان فرست اتوموتیو و برخی از متخصصان دیگر کشورهای اروپایی گرد هم آمدند تا محصولی مطابق با نیاز مشتریان ایرانی تولید کنند. سرانجام در سال ۱۳۸۰ خط تولید سمند توسط رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد و اولین خودروی ملی ایران به جاده‌های کشور رسید.

این محصول قرار بود به‌عنوان جانشین پیکان به دست مشتریان قشر متوسط رو به پایین برسد، اما با توجه به شرایط خاص بازار و تقاضای بالا برای این محصول، قیمت آن روز به‌روز بالاتر رفت و طبق انتظار، پراید جای پیکان را گرفت و سمند به محصولی رده‌بالاتر برای قشر کارمند بدل شد.

از سال ۱۳۸۰ تا کنون انواع مدل های سمند با طراحی ظاهری مشابه و مشخصات فنی یکسان روانه بازار خودرو کشور شده که آخرین آنها سمند سورن پلاس نام دارد. البته در این بین ایران خودرو انواع تیپ های سمند با اسامی پردیس، زوبین، ساحل، سورن کوپه و شهری را نیز در قالب خودروهای مفهومی ایرانی معرفی کرده است که به خط تولید نرسیده‌اند.

دنا و دنا پلاس دو خودرویی هستند که روی پلتفرم پژو ۴۰۵ ساخته شده‌اند و به همین دلیل، طراحی مشابهی با تیپ های سمند دارند. البته ظاهر جدیدتر موجب شده تا در دسته‌بندی مدل های سمند قرار نگیرند.

سمند X7

سمند X7 در فهرست انواع مدل های سمند، اولین نمونه است که در بازار به سمند معمولی معروف بود و از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ در فهرست محصولات ایران خودرو قرار داشت. این ماشین که روی پلتفرم پژو ۴۰۵ ساخته شده بود، از همان موتور ۱.۸ لیتری ۸ سوپاپ به نام XU7 استفاده می‌کرد. سمند معمولی از لحاظ تجهیزات رفاهی و ایمنی نسبت به سمند EL در سطح بالاتری قرار دارد و دارای آپشن‌های کمتری نسبت به مدل LX است.

سمند EL

سمند EL از سال ۱۳۸۴ به‌صورت تاکسی وارد خیابان‌های کشور شد، اما در سال‌های ۸۸ تا ۹۱ تعدادی از آن برای فروش به عموم مردم به بازار رسید. این مدل از انواع مدل های سمند بیشتر به‌عنوان تاکسی در اختیار ناوگان حمل و نقل درون شهری کشور قرار گرفته و به سمند کار هم معروف است و به همین خاطر امکانات و تجهیزات کمتری از مدل‌های X7 و LX دارد. از جمله مهم‌ترین شاخصه‌های این مدل به چراغ‌خطرهای بزرگ آن می‌توان اشاره کرد. سمند EL دارای قالپاق معمولی و رینگ فولادی است. همچنین شیشه عقب آن به‌صورت دستی عمل می‌کند و امکاناتی مانند مه‌شکن و سیستم هشدار از روی آن حذف شده است.

سمند LX

سمند LX پرفروش‌ترین و پرتیراژترین نسخه از مدل های سمند است که طراحی آن از اسفند ۱۳۸۱ کلید خورد و در اردیبهشت ۱۳۸۳ وارد بازار شد. این نسخه از تیپ های سمند نسبت به مدل گذشته، یعنی X7 دارای تفاوت‌های ظاهری اندکی است که شاخص‌ترین آنها به تغییر سایز چراغ‌های عقب و گرافیک داخلی آنها مربوط می‌شود. همچنین بنا بر ادعای ایران خودرو، فرمان‌پذیری این محصول نسبت به قبل ارتقا یافته است.

سمند ال ایکس از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۰ با پیشرانه XU7 پژو ۴۰۵ به دست مشتریان ایرانی می‌رسید، تا آنکه پس از طراحی و ساخت موتور ملی، این خودرو در سال ۱۳۹۰ به پیشرانه EF7 بنزینی نیز مجهز شد. البته در سال ۱۳۸۸ مدل دوگانه‌سوز سمند LX به بازار آمد.

از جمله امکانات بیشتر سمند LX EF7 نسبت به نسخه معمولی می‌توان به وجود ترمز ضدقفل ABS، کیسه هوا برای سرنشینان جلو، رینگ‌های آلومینیومی، صندلی برقی سرنشینان جلو، سنسور هشدار عقب و صندوق برقی اشاره کرد. تولید سمند LX در اواخر سال ۱۴۰۱ متوقف شد.

سمند SE

سمند SE نسخه ارزان مدل LX است که از نظر آپشن بین این مدل و نسخه EL قرار می‌گیرد. سمند SE در سال ۸۷ رونمایی شد، اما تولید و عرضه آن تا سال ۱۳۸۹ به درازا کشید. سرانجام نیز ایران خودرو در سال ۱۳۹۷ تولید آن را متوقف کرد.

تفاوت اکسل‌ها و کاهش وزن خودرو از جمله تغییرات سمند SE نسبت به مدل LX هستند. همچنین طراحی چراغ‌های عقب، جلوپنجره و چیدمان دکمه‌های داشبرد آن نسبت به مدل معمولی تفاوت دارد. علاوه بر این سمند SE سیستم برق مالتی‌پلکس و فرمان تلسکوپی ندارد و از سوی دیگر پنجره‌های عقب و آینه‌های جانبی آن برقی نیستند. پیشرانه این مدل نیز همان XU7 است که در سمند معمولی استفاده شده بود.

سمند سریر

سمند سریر نسخه تشریفاتی و لیموزین از سمند LX است که در سال ۸۳ معرفی شد، اما عرضه آن تا سال ۱۳۸۷ به تعویق افتاد. این خودرو موتور یکسانی با سمند X7، زانتیا ۱۸۰۰ و پژو پارس ELX است و از لحاظ طول بدنه کشیده‌تر از سمند معمولی است و فاصله محوری آن ۳۰ سانتیمتر افزایش پیدا کرده، به ویژه اینکه برای افزایش فضای پای سرنشیان عقب، ستون B آن کشیده‌تر از ماشین‌های معمولی است. امکانات رفاهی بیشتر و کابین جادارتر از جمله ویژگی‌های بارز سمند سریر نسبت به مدل معمولی به شمار می‌آید. لازم به ذکر است که تولید این محصول در سال ۱۳۹۱ به پایان رسید.

سمند سورن

سمند سورن را می‌توان اولین فیس‌لیفت خودروی ملی دانست که نخستین مرتبه در سال ۱۳۸۵ معرفی شد و در سال ۱۳۸۶ روی خط تولید قرار گرفت. سمند سورن از لحاظ فنی تفاوت چندانی با مدل‌های معمولی ندارد و عمده تغییرات آن به طراحی چراغ‌ها، جلوپنجره و سپر محدود می‌شود.

تولید سورن معمولی در سال ۱۳۸۸ متوقف شد و سمند سورن ELX با موتور EF7 روی خط تولید ایران خودرو قرار گرفت که قوی‌تر و کم‌مصرف‌تر از مدل قبلی است. شرکت ایران خودرو از سال ۱۳۹۵ نسخه توربو این محصول را که مجهز به موتور ملی توربوشارژر بود، به دست مشتریان رساند.

در پاییز ۱۳۹۹، فیس‌لیفت جدیدی از این خودرو با نام سورن پلاس به بازار آمد که در حقیقت همان سورن ELX با موتور یورو ۵ و کروز کنترل است. گرافیک جدید چراغ‌ها، اضافه شدن باله به در صندوق عقب، دودی شدن شیشه‌های عقب، طرح جدید جلوپنجره و فرمان جدید از جمله تغییراتی است که به ظاهر سورن پلاس اضافه شده است.

از بین انواع مدل های سمند در حال حاضر فقط تولید سورن پلاس ادامه دارد که نسخه جدیدی از آن با موتور XU7P از پاییز ۱۴۰۲ وارد بازار شده است. با توقف تولید پژو پارس، این مدل از سمند جای آن را می‌گیرد.

نویسنده: میلاد قزللو