سگمنت کلاس اوورهای کوچک شهری در ایران، درست به اندازه بازار جهانی دارای پتانسیل رشد و محبوبیت بود. متاسفانه قانون منع دائمی واردات خودرو به کشور در حدود دو سال پیش، بیش از هر چیز به این سگمنت دوست داشتنی و درحال ترقی آسیب زد. به جرات می‌توان گفت که حجم عمده‌ای از کراس اوورهای بازار ایران را خودروهای این سگمنت تشکیل می‌دهند که شامل گزینه‌هایی چون تویوتا CH-R، رنو کپچر، کیا اسپورتیج، ، نیسان جوک، سانگ یانگ تیوولی، پژو 2008، هیوندای توسان و … می‌شود.
اما دو گزینه محبوب از این سگمنت در بازار ایران را دو خودرو نیسان جوک و سانگ‌یانگ تیوولی تشکیل دهند که هر دو خودرو در بازار جهانی از بازار فروش بسیار خوبی بهره‌مند شدند و بازار ایران نیز از آن‌ها استقبال مشابهی به عمل آورد. متاسفانه این قانون منع واردات خودرو بود که اجازه فراگیر شدن این خودروها در بازار ایران را نداد.
نیسان جوک نسل اول با کد شنسایی F15 از سوی نماینده رسمی محصولات نیسان در ایران، یعنی شرکت جهان نوین آریا در سال 2016 به ایران وارد شد اما سانگ یانگ تیوولی یکی از محصولات جدیدی بود که نماینده سانگ یانگ کره جنوبی در ایران، یعنی شرکت رامک خودرو، تقریبا به صورت همزمان با جوک به ایران وارد کرد. هم رامک خودرو و هم جهان نوین آریا تصمیم قوی داشتند تا تیوولی و جوک را به عنوان اولین خودروهای مونتاژی تولید داخل معرفی کنند که متاسفانه قوانین متعدد و سختگیرانه خودرویی در کنار طیف جدید تحریم‌ها، آن‌ها را از نیل به این هدف بسیار بزرگ و مهم بازداشت.
بالاترین تیراژ واردات تیوولی همانند جوک مربوط به مدل‌های 2016 و 2017 است. اما در این میان جوک با پیشرانه پرخوران تحت تریم اسپرت نیز به بازار معرفی شد که مقایسه آن با تیوولی اتمسفریک (تنفس طبیعی) بسیار خارج از عدالت است. از این رو در این مقایسه تریم اسپرت جوک مد نظر ما نیست.
طراحی: زشت و زیبا
قدمت طراحی نیسان جوک به سال 2010 و ارائه‌ای بسیار رادیکال از سوی نیسان بازمی‌گردد. طراحی نمای خارجی و البته داخلی این خودرو به اندازه‌ای عجیب و غریب بود که از بسیاری جهات به نوعی سنت شکنی در طراحی به حساب می‌آید. ظاهر برجسته و تپل، گلگیرهای بیرون زده، چراغ‌های جلو قرار گرفته بجای مه‌شکن‌ها، و تعدد انواع مختلف برجستگی‌های اغراق شده در جای جای نمای خارجی که با چراغ‌های عقب مشابه به مدل اسپرت نیسان 370Z، برداشت بسیار خنده‌دار و مزحک نیسان از سبک طراحی “قوطی نوشابه‌ای” است که به اندازه‌ای مسخره اجرا شده است که در بدو ورود به بازار جهانی تقریبا صدای همه خودرودوستان را درآورد و باعث شد بسیاری به آن لقب “جُک” را بدهند.
اما استقبال بازار نشان می‌دهد که جوک خودرویی است که یا از آن متنفر خواهید بود یا با طراحی بسیار اغراق آمیز و فوق رادیکال آن به عنوان فاکتوری متمایز کننده کنار خواهید آمد، اما بدون شک عاشق آن نخواهید شد. شاید جذاب‌ترین رخ جوک نمای عقب آن باشد که چراغ‌های آن به مدل محبوب و اسپرت سری Z نیسان شباهت دارد. نمای جانبی با قوس بسیار برجسته و بسیار بزرگ گلگیرها اینطور به نظر می‌آید که متناسب با تایرهای 33 اینچی آفرود طراحی شده‌اند اما در عوض بر تایرهایی سوار هستند که قیافه این خودرو را بیشتر به یک جاروبرقی شبیه می‌سازد. اما در نمای جلو جای هیچ بحثی باقی نمی‌ماند که هیچ دلیل دیگری جز رادیکالیسم، خودنمایی و تمایزپنداری در فروش بالای این خودرو موثر نبوده است چرا که جوک بر اساس هیچ معیاری زیبا شناخه نمی‌شود.
در برابر این جوجه اردک زشت ژاپنی، سانگ‌یانگ کره جنوبی که اتفاقا زمانی به ساخت خودروهای عجیب و غریب و زشت مشهور بود، با پیگیری زبان جدید طراحی در محصولات خود، در سال 2015 کراس اوور بسیار زیبایی را به بازار جهانی معرفی کرد که تیوولی نام گرفت. برخلاف مدل‌های نسبتا زشت گذشته که از دیدگاه زشتی به گرد پای جوک هم نزدیک نمی‌شدند، تیوولی سبک نوینی از طرز تفکر سانگ یانگ کره جنوبی را در معرض نمایش جهانیان گذاشت که نشان می‌داد، سانگ‌یانگ از رادیکال‌گرایی در زبان طراحی گذشته خود دست کشده است و با سبکی همراه شده است که همخوانی بسیار بیشتری با برادرهای کره‌ای خود دارد.
طراحی “قوطی کبریتی” یا همان “جعبه‌ای” سانگ یانگ تیوولی شاید مهم‌ترین وجه تمایز میان آن با جوک باشد. اگرچه تیوولی نیز روی گلگیرهای جلو و عقب خود از برجستگی‌های نسبتا ملموسی بهره می‌برد اما این برجستگی‌ها در هماهنگی کامل با ظاهر کلی خودرو ظاهری شکسته و جعبه‌ای دارند. استفاده از طراحی بسیار ساده و بدون زمان جعبه‌ای در ساختار تیوولی باعث شد طراحان این خودرو بتوانند نمای جلو و عقب آن را ضمن حفظ سادگی، با زیبایی قابل قبولی به سرانجام برسانند که نتیجه کار ترکیبی مشابه با بیشتر برادران کره‌ای آن است.
در مقایسه ابعاد خارجی دو خودرو به واضح شاهد کشیدگی بیشتر 70میلیمتری، عرض پهن‌تر 30 میلیمتری و ارتفاع بیشتر 20 میلیمتری تیوولی درمقایسه با جوک هستیم. همچنین تیوولی ضمن داشتن طول کلی بیشتر، در بخش فاصله محورها نیز 30 میلی‌متر کشیده‌تر از جوک است.
نمای داخلی: سادگی در برابر توازن
با ورود به نمای داخلی جوک ضمن داشتن پس زمینه‌ای از محصولات میان رده و پایین رده این خودروساز ژاپنی، نباید انتظار چندانی از بابت سبک طراحی نمای داخلی داشت. اما متاسفانه سبک طراحی خارجی جوک کاملا به داخل آن نفوذ کرده است. در نتیجه ضمن استفاده فراوان از پلاستیک، برخی از قسمت‌ها نظیر پوشش کنسول میانی، میانه‌های داشبرد و روی خروجی‌های سیستم تهویه مطبوع می‌توان همان قوس‌های مشابه بر روی بدنه جوک را مشاهده کرد. چیدمان ادوات بر داشبورد جوک بسیار ساده و معمولی است که شامل نشانگرهای دایره قرار گرفته در پشت فرمان و مجموع ادوات کنترلی قرار قرار گرفته در وسط داشبورد است که باعث می‌شود بخش داشبورد قرار گرفته در مقابل سرنشین جلو خالی به نظر برسد. در برخی از نمونه‌‌های عرضه شده جوک در بازار ایران، پوشش کنسول میانی، زیردستی‌های رودری‌ها و نوار دور خروجی سیستم تهویه با رنگ‌های متضاد و جیغ زرد یا قرمز پوشیده شده است که صد البته جلوه بسیار متمایز و رادیکالی دارد اما بیشتر حس سواری در یک اسباب بازی کودکان را به راننده القا می‌کند. البته ناگفته نماند که این تمایز رنگ از سوی سایپا در طراحی کوییک R نیز تقلید شد که جلوه آن به مراتب بدتر از جوک است.
صادقانه بنگریم، تیوولی هم نمای داخلی بسیار ساده‌ای را به نمایش می‌گذارد که شامل نشانگرهای دایره‌ای و داشبرد شسته رفته است اما با جوک دو تفاوت اساسی به همراه دارد. اول آن که طراحی و چیدمان تمامی اجزا و قطعات داخل کابین کاملا قرینه و منطقی انجام شده است که زوایا و شکست‌های جعبه‌ای طراحی نمای خارجی آن را نیز به همراه دارد. دومین نکته ظاهر و متریال کلی نمای داخلی است که همانند سایر خودروهای هم رده کره‌ای، با وجود استفاده از پلاستیک، جلوه دلنواز به همراه دارد و همانند ژاپنی‌های هم رده به منظور رقابتی و ارزان‌قیمت بودن، آنچنان بی‌کیفیت به نظر نمی‌رسد. این دقیقا همان تمایزی است که تقریبا در تمامی مقایسه‌های میان کره‌ای‌ها و ژاپنی‌های هم‌کلاس در سگمنت‌های پایین رده و میان رده دیده می‌شود.
شاید اختلاف ابعاد خارجی میان تیوولی و جوک چندان مهم به نظر نرسد اما زمانی که در ردیف عقب صندلی‌های جوک قرار می‌گیرید متوجه فضای داخلی بسیار محدودتر آن در مقایسه با تیوولی خواهید شد. فضای نشیمن عقب جوک به اندازه‌ای محدود است که به سختی می‌تواند سه فرد بالغ را جای دهد. این نکته مهم نه تنها در فضای پای محدود ردیف عقب مخصوصا در وسط صندلی دیده می‌شود بلکه محدودیت فضای سر سرنشینان به دلیل شیب تند سقف نیز به شدت احساس می‌شود. اما تیوولی در این دو بخش به لطف داشتن ابعاد بزرگ‌تر و مخصوصا طراحی جعبه‌ای به شکل غیر قابل مقایسه‌ای راحت‌تر است. این محدودیت فضا همچنین در بخش صندوق عقب نیز به شکل محسوسی به چشم می‌آید چراکه فضای حمل بار برای جوک تنها در حدود 300 لیتر اما در تیوولی برابر با 420 لیتر است. از این رو جوک تنها می‌تواند به سختی برای مسافرت‌های بلند مدت بین شهری برای خانواده‌های 4 نفره (شامل دو عضو نوجوان) مناسب باشد.
مشخصات فنی: شانه به شانه
اگرچه نیسان جوک در تریم اسپرت به پیشرانه 1.6 لیتری توربوچارجر 190 اسب بخاری 240 نوتن.متری مشترک رنو-نیسان مجهز شده است اما بدون شک برای این مقایسه، دو تریم سطح پایین‌تر اسکای پک و پلاتینیوم جوک در برابر دو تریم اسپرت و الیت تیولی مناسب‌تر و منطقی‌تر است. در نتیجه هر دو خودرو از پیشرانه‌های 1.6 لیتری 4 سیلندر 16 سوپاپ تنفس طبیعی انژکتوری بنزینی بهره می‌گیرند.
این پیشرانه در دو تریم اسکای پک و پلاتینیوم جوک برابر با 117 اسب بخار در دور 6000 و 158 نیوتون.متر دردور 4000 تولید می‌کند. اما پیشرانه تیوولی با حجم مشابه قادر است قدرتی برابر با 128 اسب بخار در دور 6000 و گشتاوری معادل 160 نیوتون.متر در دور 4600 تولید کند. با این وجود توان دسترسی به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون برای جوک معادل 11.5 ثانیه و برای تیولی معدل 12 ثانیه به طول می‌انجامد. اختلاف جزئی نیم ثانیه‌ای به نفع جوک با وجود داشتن پیشرانه‌ای ضعیف‌تر تنها به لطف استفاده از گیربکس اتوماتیک X-Tronic ضریب متغیر (CVT) مشترک با رنو-نیسان مکن شده است. این در حالی است که جامعه ایران میانه خوبی با گیربکس‌های CVT ندارد و به عقیده نگارنده گیربکس اتوماتیک 6 سرعت آیسین تیوولی ضمن داشتن تاخیر نسبی در تعویض دنده‌ها، همچنان برای ایرانیان گزینه مناسب‌تری است. جای تعجب ندارد که جوک با داشتن پیشرانه‌ای ضعیف‌تر، 50 کیلوگرم وزن کمتر از تیوولی (1250 در برابر 1300 کیلوگرم) و استفاده از گیربکس CVT بتواند مصرف سوخت کمتر، معادل 6 لیتر در هر صد کیلومتر از خود بجا بگذارد درحالی که تیوولی مصرف سوخت متوسطی برابر با 7.2 لیتر در هر صد کیلومتر با خود به همراه خواهد داشت.
اختلاف فنی میان دو خودرو ضمن ارائه آپشن‌های بیشتر در تیوولی به عنوان محصولی کره‌ای، به سیستم ترمز نیز می‌رسد. به این ترتیب که در دو تریم سطح پایین‌تر اسکای پک و پلاتینیوم، سیستم ترمز عقب جوک از نوع قدیمی و ارزان قیمت کاسه‌ای (به جای دیسکی) است. اگرچه استفاده از چنین سیستم ترمزی در خودروهای مدرن امروزی بسیار جای تعجب دارد اما در حقیقت حقه‌ای است که خودروسازان ژاپنی برای کاهش قیمت نهایی محصولات خود به منظور رقابت ساده‌تر با رقبای جهانی، حتی در مدل‌های 2020 نیز به کار می‌گیرند.
سخن نهایی
در جامعه خودرویی ایران به تقلید از باورهای جهانی، بسیار سخن از دوام و کیفیت خودروهای ژاپنی به میان می‌آید که باید اعتراف کرد که در بیشتر مواقع باور اشتباهی نیست. اما نباید از یاد برد که خودروهای کره‌ای نیز آنقدر که بیان می‌شود پراستهلاک و کم کیفیت نیستند. شاید این موضوع درمورد ساخته‌های دهه گذشته کره‌ای‌ها صدق می‌کرد اما امروزه با توجه به اوج‌گیری و تشدید رقابت جهانی میان خودروسازان، کره‌ای‌ها نیز بسیار به کیفیت و دوام محصولات خود اهمیت می‌دهند. اگر قرار باشد نسخه اسپرت جوک را از گردانه این مقایسه خارج کنیم باید بگوییم که دو تریم پایین رده اسکای پک و پلاتینیوم این خودرو در برابر تریم‌های اسپرت و الیت تیوولی حرف چندانی برای گفتن ندارد و تریم اسپرت نیز تنها می‌تواند بر عملکرد بسیار خوبی پیشرانه توانمند توربو خود اتکا کند اما نمی‌تواند فقط با تکیه بر عملکرد فنی بهتر؛ تمامی ایرادهای ریز و درشت خود را از دید مشتریان پنهان کند.
تیوولی خودرویی است که تنها اندکی بزرگ‌تر از جوک است اما به لطف طراحی جعبه‌ای آن در استفاده روزمره به مراتب کاربردی‌تر و راحت‌تر از جوک است و این نکته بسیار مهمی است که در سگمنت کراس اوورهای کوچک شهری بسیار جلب توجه می‌کند چراکه تمایل مشتریان به استفاده از خودروهای کوچک سایز به هیچ عنوان دلیل قانع کننده‌ای برای توجیه فضای داخلی کوچک‌تر آن‌ها نیست. از این رو، از زاویه دید این مقایسه به سادگی می‌توان گفت که تیوولی با داشتن طیف بیشتری از آپشن‌های رفاهی، راحتی و بزرگی فضای داخلی و صد البته ظاهر خارجی و نمای داخلی به مراتب شکیل و زیباتر، قطعا گزینه بهتری در برابر جوک به حساب می‌آید اما در نهایت این شخص خریدار است که بر اساس نیاز، بودجه و سلیقه خود گزینه مناسب را انتخاب می‌کند.
نویسنده: شهاب انیسی
