احتمالا اولین کلمه‌ای که بعد از سیتروئن در ذهن علاقمندان و طرفداران خودرو در ایران می‌آید، ژیان است. خودروی جمع و جوری که سال‌ها در خیابان‌ها و جاده‌های کشور دیده می‌شد و آنقدر در فرهنگ عامه نهادینه شد که به ضرب‌المثل‌ها و زبان مردم کوچه و بازار هم راه یافت.
اما سیتروئن برای ایرانی‌ها فقط به ژیان محدود نمی‌شود و سالیان سال است که با مدل‌های مختلف، کم و بیش در بازار خودرو کشور حضور دارد. به طوری که شرکت سایپا در ابتدا برای مونتاژ سیتروئن ژیان تاسیس شد.
این شرکت یکی از مهم‌ترین برندهای خودروسازی فرانسه است که از عصر طلایی خودرو در این کشور اروپایی در دهه ۱۹۳۰ تا دهه سوم قرن بیست و یکم، به عرضه و تولید اتومبیل مشغول است و در حال حاضر یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه خودروسازی استلانتیس محسوب می‌شود. سال ۲۰۲۳ این شرکت اعلام کرد، می‌خواهد از لوگوی جدید سیتروئن رونمایی کند.
سیتروئن فرانسه، خودروساز نوآور
شرکت خودروسازی سیتروئن در سال ۱۹۱۹ میلادی (۱۲۹۸ خورشیدی)، توسط آندره گوستاو سیتروئن تاسیس شد و در سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۳۹۹ خورشیدی) جزو گروه خودروسازی استلانتیس قرار گرفت.
این شرکت با تولید خودرو تراکسیون آوان در سال ۱۹۳۴، نامی برای خود دست و پا کرد. تراکسیون آوان اولین خودرو با دیفرانسیل جلو، سیستم تعلیق مستقل چهار چرخ و پلتفرم Unibody بود که در مقیاس انبوه به تولید رسید.
در سال ۱۹۵۴، سیستم تعلیق خود تراز سیتروئن تولید شد و یک سال بعد خودرو DS به بازار آمد که اولین اتومبیل تولید انبوهی بود که از ترمز دیسکی بهره می‌برد و در سال ۱۹۶۷، مدل‌های مختلفی از چراغ‌های چرخشی را برای افزایش دید رانندگان در شب ارائه کرد.
خودروهای سیتروئن جوایز مختلفی را دریافت کردند و سه بار به عنوان خودرو سال اروپا معرفی شدند.
از آندره گوستاو سیتروئن تا استلانتیس
فکر تولید خودرو در میانه جنگ جهانی اول به ذهن آندره گوستاو سیتروئن خطور کرد. ایده او با تولید سیتروئن تایپ A در مارس ۱۹۱۹ و تنها ۴ ماه بعد از پایان جنگ جهانی اول عملی شد.
در همین سال قرار بود سیتروئن به شرکت جنرال موتورز فروخته شود اما این معامله صورت نگرفت و این خودروساز تا سال ۱۹۳۵ میلادی مستقل باقی ماند.
در سال ۱۹۳۷، تراکسیون آوان با استفاده از نوآوری‌ها و ابتکاراتی به بازار خودرو آمد. بدنه یکپارچه، سیستم تعلیق مستقل و و دیفرانسیل جلو از نوآوری‌هایی است که در این خودرو استفاده شد.
بعد از پایان جنگ جهانی دوم، شرکت سیتروئن تصمیم گرفت تا خودرو ارزان‌قیمتی را برای خانواده‌ها تولید کند و بدین ترتیب بود که در سال ۱۹۴۸ یکی از محبوب‌ترین خودروهای جهان، سیتروئن 2CV خلق شد. این هاچبک کوچک ۹ اسب بخار قدرت داشت و تا سال ۱۹۹۰ در خط تولید باقی ماند. خودرو ژیان یکی از مدل‌های سیتروئن 2CV است.
سیتروئن برای اولین بار ترمز دیسکی را در خودروهای تولید انبوه استفاده کرد. این خودرو سیتروئن DS نام داشت و در سال ۱۹۵۵ ارائه شد. البته DS دارای سیستم تعلیق خودتراز و همین طور سیستم هیدرولیکی هم بود.
در سال ۱۹۷۴ میلادی، دولت فرانسه تصمیم گرفت تا به دلیل مشکلات مالی، دو شرکت خودروسازی سیتروئن و پژو را با هم ادغام کند. نتیجه این کار تشکیل گروه خودروسازی پژو سیتروئن PSA بود.
سیتروئن در بازارهای کشورهای مختلفی حضور داشته و دارد و از این رو، در طی این چند دهه کارخانه‌هایی را در سراسر جهان با همکاری خودروسازان آرژانتین، شیلی، ویتنام، صربستان، ایران، رومانی و چین تاسیس کرده است.
در سال ۲۰۲۱ میلادی، به منظور کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری، گروه خودروسازی پژو سیتروئن با گروه خودروسازی فیات کرایسلر ادغام شد و خودروسازی استلانتیس را تشکیل داد.
خودروهای در حال تولید سیتروئن
در حال حاضر، ۱۸ خودرو در کلاس‌های مختلف و با پیشرانه‌های متفاوت در خط تولید کارخانه سیتروئن قرار دارند.
از خودرو هاچبک کامپک برقی سیتروئن Zero گرفته تا هاچبک‌های C1، از هاچبک‌ها و کراس اوورهای C3 گرفته تا کراس اوورها و کامپکت‌های C4، از سدان C5 و الیسه تا مینی‌ون‌ها و ون‌های نمو، برلینگو، جامپی و جامپر.
سیتروئن در ایران
سیتروئن از اولین سال‌های فعالیتش در بازار ایران حضور داشته و توانسته نظر مشتریان ایرانی را به خود جلب کند. اولین خودروی سیتروئن که وارد کشور شد، تراکسیون آوان بود. بعدها شرکت سیرمات خودروهای DS، ID و 2CV را نیز به خریداران داخلی معرفی کرد.
سیتروئن 2CV اولین محصول این خودروساز فرانسوی بود که در ایران مونتاژ شد. این خودرو در شرکت تولید اتومبیل‌های سیتروئن ساخته و با قیمت ۱۳۵۰۰ تومان فروخته می‌شد. بعدها این شرکت با نام سایپا شناخته شد.
خودرو محبوب و ارزان ژیان، یکی دیگر از محصولات مونتاژی شرکت تولید اتومبیل‌های سیتروئن بود و در کنار آن مدل‌های ژیان وانت و ژیان مهاری نیز تولید می‌شد. ابتدای دهه ۶۰ خورشیدی، پایان مونتاژ سیتروئن در ایران بود.
در دهه هفتاد، مذاکراتی برای فعالیت مجدد سیتروئن در ایران انجام شد و نتیجه آن تولید زانتیا در دهه هشتاد بود و به دلیل عملکرد فنی خوب و امکانات مناسب یکی از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین خودروهای ایران شد.با توجه به موفقیت زانتیا، سیتروئن تصمیم گرفت تا با همکاری سایپا خودرو جدیدی را روانه بازار ایران کند. سیتروئن C5 به بازار داخلی عرضه شد اما چندان به مذاق مشتریان داخلی خوش نیامد و نتوانست موفقیت زانتیا را تکرار کند.
دهه نود را با به نام سیتروئن رفت و برگشت نامید. دهه‌ای که با افزایش و کاهش تحریم‌ها همکاری سایپا و سیتروئن دستخوش فراز و فرودهایی شد. در ابتدای این دهه طرح مونتاژ C4 به نتیجه نرسید. اما هم‌زمان با مذاکرات برجام و کاهش تحریم‌ها، شرکت‌های خودروسازی اروپایی به سمت ایران هجوم آوردند. سیتروئن نیز دوباره فعالیت خود را افزایش داد و اقدام به عرضه خودروهای لوکس DS کرد و کارخانه سیتروئن سایپا را نیز گسترش داد و کار مونتاژ سیتروئن C3 را شروع کرد. اما بعد از خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها، سیتروئن نیز از بازار خودرو ایران خارج شد.
نویسنده: میلاد قزللو
