ایران خودرو از اوایل دهه ۴۰ فعالیت خود را به عنوان تولیدکننده خودرو آغاز کرد. البته این شرکت در ابتدا «ایران ناسیونال» نام داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به «ایران خودرو» تغییر نام دارد. ایران خودرو به‌عنوان یکی از دو شرکت دولتی کشور هرساله بخش عمده‌ای از نیاز متقاضیان خودرو را برطرف می‌کند و سهم بسزایی در بازار خودرو ایران دارد. خطوط تولید ایران خودرو در سال گذشته بیش از نیم میلیون ماشین را در دسترس خریداران قرار داده است.
ایران خودرو در سال ۱۴۰۱ توانست ۵۸۵ هزار و ۲۷۳ دستگاه خودرو تولید کند. هرچند علیرغم دستور وزارت صمت مبنی بر افزایش تولید، شرکت دولتی در سال ۱۴۰۲ به دلایل متعدد از جمله تورم، تحریم‌های بین‌المللی و نبود نقدینگی و بدهی‌های کلان قادر به افزایش تیراژ خودرو نشد و در نهایت سال گذشته را با ثبت تولید ۵۳۷ هزار و ۷۳۶ دستگاه به پایان رساند. این رقم نشان از کاهش بیش از ۸ درصدی تولید ایران خودرو در سال ۱۴۰۲ دارد. بیش از نیم میلیون خودرو تولیدی ماحصل فعالیت کارخانه‌های ایران خودرو در سراسر ایران است.
خطوط تولید ایران خودرو
ایران خودرو به عنوان یکی از قدیمی‌ترین خودروسازان کشور، کارخانه‌های متعددی در استان‌های مختلف دارد. خطوط تولید ایران خودرو با همکاری یکدیگر، نقش عمده‌ای در پاسخ به نیاز روزافزون متقاضیان ایفا می‌کنند. شش قطب تولید محصولات ایران خودرو در استان‌های تهران، خراسان، آذربایجان شرقی، مازندران، فارس و کرمانشاه قرار دارند.
ایران خودرو مرکزی (تهران)
کارخانه ایران خودرو تهران در محله شهرک دانشگاه تهران به نشانی تهرانسر شرقی، بزرگراه شهید لشگری (جاده مخصوص کرج) پلاک ۱۴ واقع شده است. بسیاری از محصولات ایران خودرو در این کارخانه ساخته می‌شوند. پژو ۲۰۷ دستی، پژو ۲۰۷ دستی با سقف شیشه‌ای، پژو ۲۰۷ اتوماتیک، پژو ۲۰۷ اتوماتیک با سقف شیشه‌ای، ری را، دنا پلاس، دنا پلاس توربو، دنا پلاس توربو اتوماتیک، رانا پلاس، رانا پلاس پانوراما با ۶ دنده دستی، تارا دستی و تارا اتوماتیک همگی محصول خط تولید ایران خودرو تهران هستند.
با شروع سال ۱۴۰۲، ایران خودرو توانست در مدت ۴ ماه حدود ۹۱ هزار دستگاه خودرو تولید کند. طبق آمار تجمیعی تیرماه ۱۴۰۲، بیشترین تیراژ خط تولید ایران خودرو تهران مربوط به پژو ۲۰۷ دستی می‌شود که حدود ۱۰ برابر نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است. ایران خودرو در چهارماهه ابتدایی سال گذشته، حدود ۳۴ هزار دستگاه پژو ۲۰۷ دستی را از در کارخانه تهران خارج کرد.
ایران خودرو خراسان
یکی دیگر از قطب‌های بزرگ تولیدی ایران خودرو در استان خراسان رضوی قرار دارد. کارخانه ایران خودرو خراسان در شهرستان مشهد، بخش احمدآباد و بلوار دانش واقع شده است و ساخت خودروهای پژو پارس معمولی، پژو پارس LX، هایما S5، هایما S7 پلاس، هایما X7 و هایما 8S را بر عهده دارد. از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا انتهای تیرماه همین سال، حدود ۲۰ هزار دستگاه پژو پارس معمولی از کارخانه خراسان خارج شده که پرتولیدترین محصول این واحد به شمار می‌آید.
ایران خودرو آذربایجان شرقی
از دیگر خطوط تولید ایران خودرو می‌توان به کارخانه مستقر در آذربایجان شرقی اشاره کرد. محصولات این کارخانه شامل سمند و سورن می‌شدند، ولی با از رده خارج شدن سمند سورن پلاس گازسوز (تاکسی) و سورن پلاس تنها مدل‌های خروجی کارخانه تبریز هستند. کارخانه ایران خودرو در کیلومتر ۳۰ جاده تبریز – آذرشهر روند تولیدی باثبات و بدون حاشیه‌ای را دنبال می‌کند. این واحد در چهارماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷،۲۰۰ دستگاه، و در برهه مشابه در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۷،۴۰۰ دستگاه خودرو ساخت و روانه بازار کشور کرد.
ایران خودرو مازندران
ایران خودرو مازندران در شهرستان بابل بخش بندپی شرقی در حال فعالیت است. سورن پلاس مجهز به موتور XU7P، پژو پارس ال ایکس مجهز به TU5 و پژو پارس معمولی، محصولات این کارخانه هستند. در مقایسه با چهارماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱، ایران خودرو مازندران از ابتدا تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۲ حدود ۸ درصد افزایش تولید داشته و توانسته خروجی ۱۲۱۹۸ را به ثبت برساند. با ورود به سال ۱۴۰۲، این واحد تمرکز عمده خود را روی تولید پژو پارس معمولی گذاشت و ظرف چهار ماه توانست بیش از ۸۵۰۰ دستگاه از این ماشین پرطرفدار را تولید و روانه بازار کند.
ایران خودرو فارس
یکی دیگر از خطوط تولید ایران خودرو در کیلومتر ۴ بلوار ولایت شهر شیراز در استان فارس قرار گرفته است. این واحد تولیدی نیز همانند کارخانه مازندران مسئول ساخت سورن پلاس XU7P، پژو پارس ال ایکس و پژو پارس معمولی است و در چهارماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ توانسته ۷۹۴۶ دستگاه خودرو تولید کند. طبق الگوی مشابه با کارخانه‌های دیگر، بخش عمده‌ای از تیراژ کارخانه فارس نیز به پژو پارس معمولی تعلق دارد. از بین ۷۹۴۶ دستگاه خودرو، حدود ۷۸۰۰ دستگاه از آنها پارس معمولی بوده‌اند.
ایران خودرو کرمانشاه
کارخانه ایران خودرو کرمانشاه از سال ۱۳۹۶ در شهرستان صحنه در جاده صحنه آغاز به فعالیت کرد. این شرکت در سال ۱۴۰۲ توانست به عنوان واحد برتر ملی و نمونه کشور دست یابد. همانند کارخانه‌های مازندران و فارس، ایران خودرو کرمانشاه نیز مسئول ساخت پژو پارس ال ایکس، پژو پارس معمولی و سورن پلاس XU7P است و بیشترین تیراژ آن به پژو پارس معمولی اختصاص دارد. بازده کارخانه کرمانشاه در چهارماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ تا حدودی شبیه به کارخانه مازندران است. از ابتدای سال تا پایان تیرماه، کارخانه غربی ایران خودرو توانسته حدود ۱۲ هزار دستگاه خودرو ساخته و نرخ تولید نسبت به سال قبل را به ۸ درصد افزایش دهد.
عملکرد ایران خودرو در سال ۱۴۰۲
علیرغم شروع خوب در ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۲، ایران خودرو در نیمه دوم وارد یک روند نزولی شد، به‌طوری که سال گذشته را با کاهش ۸ درصدی تولید خودرو نسبت به سال ۱۴۰۱ به پایان رساند. خطوط تولید ایران خودرو در اسفندماه سال ۱۴۰۲ جمعا موفق به تولید ۴۴ هزار و ۲۲۷ دستگاه خودرو شدند، حال آنکه خروجی آنها در اسفند سال قبل حدود ۴۷ هزار و ۸۰۰ دستگاه بود.
متعاقبا با افت تیراژ ایران خودرو، فروش محصولات و در نتیجه درآمد کلی این شرکت نیز کاهش پیدا کرد. ایران خودرو در سال ۱۴۰۱ توانست حدود ۶۱۱ هزار خودرو را به فروش برساند، ولی رقم فروش شرکت تا پایان سال ۱۴۰۲ به سختی به ۵۳۹ هزار و ۷۰۰ دستگاه رسید.
اوج درآمد ایران خودرو در سال ۱۴۰۲ در خردادماه به دست آمد و معادل ۲۵ هزار میلیارد تومان بود. با ورود به تیر و مرداد، درآمد شرکت به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کرد، به نحوی که رقم آن در ماه پنجم به زیر ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید. با این حال در شهریورماه به دلیل کسب جواز برای افزایش قیمت فروش، درآمد شرکت مجددا بالا رفت و توانست به ۲۵ هزار میلیارد تومان نزدیک شود. اما با ورود به نیمه دوم سال ۱۴۰۲، به دلیل کاهش تیراژ و متعاقبا کاهش فروش، درآمد ایران خودرو نیز کم و کمتر شد و در نهایت با درآمد ۲۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان در اسفندماه، سال ۱۴۰۲ را پشت سر گذاشت.
به‌طور کلی می‌توان گفت بر خلاف وعده وزارت صمت، شرکت‌های خودروسازی از جمله ایران خودرو در افزایش تولید ناتوان ماندند و نتوانستند وعده‌های داده‌شده را محقق کنند. وضعیت تولید و فروش ایران خودرو در سال ۱۴۰۲ چندان مطلوب نبود.
نتیجه گیری
ایران خودرو به عنوان یکی از دو شرکت تولیدکننده دولتی کشور دارای ۶ کارخانه بزرگ در استان‌های تهران، مازندران، آذربایجان شرقی، خراسان، فارس و کرمانشاه است. در حالی که کارخانه تهران بیشترین تنوع محصول را دارد، واحدهای دیگر روی تولید سورن پلاس و پژو پارس متمرکز هستند. با این حال، پژو پارس به‌زودی و برای همیشه از خط تولید ایران خودرو خارج خواهد شد و مدل‌های ۱۴۰۳ با هدف برآورد تعهدات معوقه متقاضیان و جواز کوتاه‌مدت از سوی سازمان ملی استاندارد، به عنوان آخرین نسل پرشیا به مشتریان تحویل داده می‌شوند.
نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو45
چ فایده که ماشین در نمی یاد