در صنعت خودرو جهان شاید اسامی زیادی دیده و شنیده نشوند، اما زمانی که سخن از ایرانیان به میان می‌آید، آنها معمولا اعتبار و جایگاه بسیار والایی دارند و شناخته شده هستند. به طور کلی، ایرانیان مقیم کشورهای خارجی، معمولا در زمره مهم‌ترین چهره‌های علمی و صنعتی قرار دارند.
خواه سرمایه‌گذار، کلکسیونر و فعال در زمینه ساخت و ساز، مانند مانی خوشبین باشد یا طراح و تولید کننده قطعات و تجهیزات تیونینگ افترمارکت، کوروش منصوری یا هرمیداس اتابکی (طراح رنو فرانسه)، محمد حسین امینی یکتا (طراح اسمارت از زیرمجموعه دایملر آلمان) یا علیرضا محمدزاده (طراح خودرو و مدرس طراحی صنعتی). حال باید در این میان نام نادر فقیه‌زاده را نیز در میان مشاهیر ایرانی فعال در صنعت خودرو اضافه کنیم.
نادر و آغاز به کار
متولد سال ۱۳۵۴ تهران، فارق التحصیل سال ۱۳۸۰ در رشته طراحی حمل و نقل (طراحی خودرو) از کشور آلمان و ارائه دهنده پروژه خودرو تغییر شکل دهنده زمینی/هوایی Visionair به عنوان پروژه دکترا. نادر فقیه‌زاده پله‌های ترقی را با سرعت قابل توجهی پیمود. این طراح صنعت خودرو با تحصیل در آلمان و در رشته تخصصی طراحی حمل و نقل، مستقیما برای ورود به صنعت خودرو هدف‌گیری کرده بود.
فعالیت او در زمینه طراحی خودرو با ارائه خودرو دوزیست زمینی/هوایی Visionair، موجب شد این شخصیت بلافاصله در سال ۲۰۰۱ روانه دپارتمان طراحی برند آلمانی بی ام و شود، برندی نام‌آشنا و محترم برای ایرانیان.
فعالیت‌های این جوان ایرانی که در میانه‌های دهه ۴۰ زندگی خود قرار دارد، شاید هنوز در حد و اندازه نام‌هایی چون کریس بنگل یا برونو ساکو نباشد. اما این طراح از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶ در گروه تیم طراحان نمای خارجی بی ام و فعالیت می‌کرد. در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به بخش طراحی نمای داخلی این برند باواریایی رفت و موفق شد در سال ۲۰۰۸، جایگاه طراح ارشد نمای خارجی محصولات بی ام و را از آن خود کند.
شاهکارهای نادر
نادر فقیه‌زاده، طراح نمای داخلی سری ۷ نسل پنجم (F01/F02) مدل ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ بود که در نمای خارجی به دستان طراحی لبنانی/کانادایی، کریم حبیب قلم خورده بود. نمای داخلی نسل پنجم سری ۷ از دیدگاه بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو به عنوان یکی از کامل‌ترین و زیباترین طراحی‌های نمای داخلی تاریخ محصولات این برند آلمانی شناخته می‌شود.
در صنعت خودرو معمولا نام طراحان نمای خارجی خودروها به مراتب شناخته شده‌تر از طراحان نمای داخلی است. این موضوع درمورد فقیه‌زاده نیز صدق می‌کند. در نتیجه او شهرت خود را بیشتر مدیون طراحی نمای خارجی کوپه، کانورتیبل و گرند کوپه سری ۶ نسل سوم (F06/F12/F13) مدل ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۸ است. او همچنین طراحی ابتدایی نمای خارجی بی ام و سری ۷ نسل ششم (G11/G12-آخرین نسل کنونی سری ۷) مدل ۲۰۱۸ به بعد پیش از فیس لیفت را نیز بر عهده داشت.
اهمیت طراحی های فقیه زاده
ورود نادر فقیه‌زاده به دنیای طراحی خودرو آن هم با برند بی ام و، با تغییر اساسی در سیاست‌های این برند همراه شد. از این رو بسیاری از افراد طراحی نمای خارجی نسل سوم سری ۶ یا نسل ششم سری ۷ را نمی‌پسندند.
با قیاس طرح‌های ارائه شده از سوی فقیه‌زاده با شاهکارهای صنعتی کریس بنگل (سرطراح سابق برند بی ام و)، بیشتر منتقدان معمولا سری ۶ نسل دوم یا سری ۷ نسل چهارم به قلم بنگل را زیباتر از آثار فقیه‌زاده می‌دانند. اگرچه این باور به نظر شخص نگارنده باور کاملا درستی است، اما باید مد نظر داشت که سبک طراحی یک برند مستقل از پذیرش مخاطبان، بر اساس سیاست‌های برند و برنامه‌های بلند مدت مدیران ارشد این خودروسازان انجام می‌گیرد. از آن گذشته، استعداد فقیه‌زاده در زمینه طراحی خودرو، در ابتدا مستقیما از سوی طراح افسانه‌ای، کریس بنگل کشف شد. در نتیجه در طراحی نمای خارجی نسل سوم سری ۶ و نسل ششم سری ۷، فقیه‌زاده مستقیما پیرو سیاست‌های برند بی ام و اقدام کرده است.
اهمیت فعالیت‌های طراحی وی بیشتر در طراحی نمای داخلی سری ۷ نسل پنجم و نمای خارجی سری ۷ نسل ششم است. سری ۷ بی ام و به دلیل داشتن شهرت به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین سدان‌های جهان و پرچمدار محصولات بی ام و در رقابت مستقیم با کلاس S محصولات مرسدس بنز، از جایگاه استراتژیک ویژه‌ای برخوردار است. این خودرو بالاترین سطح تکنولوژی روز و برترین سطح کیفی تولیدات برند بی ام و را به بازار جهانی ارائه می‌دهد و بدون تردید تصویر اصلی این خودروساز در بازار جهانی صنعت خودرو به حساب می‌آید. در نتیجه افراد موثر در روند تولید خودرو، معمولا در تاریخ طراحی صنعت خودرو جهان جاودان می‌شوند، درست مانند فقیه‌زاده.
نادر فقیه‌زاده در مصاحبه‌ای پیرامون توصیف زبان طراحی جدید بی ام و، خصوصا سری ۷ نسل ششم، از ترکیب دقت مهندسی با ماهیت شعر گونه طراحی این خودرو به عنوان تصویر نوین سری ۷ جدید سخن می‌گوید. بر اساس توصیف‌های او از ویژگی‌های طراحی سری ۷ به عنوان یک خودرو لوکس، دست یک طراح در استفاده از المان‌های طراحی پیچیده و خاص کاملا باز است، اما او به عنوان یک طراح موظف است تا بداند که در کجا و در چه زمانی از این المان‌ها استفاده یا از آنها گذر کند.
او تاکید می‌کند که هدفش در طراحی سری ۷ نسل ششم، بیشتر تمرکز بر لوکس‌گرایی، خصوصا در نسخه شخصی‌سازی شده بوده است تا القا حس اسپرت گرایی. با در نظر داشتن سگمنت رقابتی سری ۷ و همچنین حضور مدل اسپرت‌گرای سری ۶، این سخنان کاملا منطقی به نظر می‌رسند. فقیه‌زاده در خصوص طراحی خانواده اسپرت‌تر سری ۶ نسل سوم، عنصر آب را در ترکیب با توجه به جزئیات، المان الهام بخش طراحی این مدل خطاب می‌کند.
نتیجه گیری
شاید امروز نادر فقیه‌زاده از دیدگاه شهرت طراحی در حد و اندازه کریس بنگل نباشد، اما او کنون در میانه‌های دهه ۴۰ زندگی خود قرار دارد و تا کسب جایگاه و شهرت جهانی هم سطح و اندازه افرادی چون کریس بنگل و برونو ساکو، هنوز راه زیادی در پیش دارد. او چندی پیش پس از چندین سال همکاری با بی ام و از این برند خداحافظی کرد.
نویسنده: شهاب انیسی
