شانس برنده شدن قرعه کشی سایپا چقدر است؟

قرعه‌کشی طرح فروش محصولات سایپا برای بازه ۲ تا ۵ مهر برگزار شد. بنا بر آمار موجود، نزدیک به ۲۷۸ هزار نفر برای خرید یکی از سه محصول «کوییک GXRL»، «سهند S» و «ساینا S» با استاندارد ۸۵گانه ثبت‌نام کردند که از این میان حدود ۲۴۵ هزار نفر واجد شرایط تشخیص داده شدند. در مقابلِ این میزان تقاضا، در مجموع ۴۸ هزار دستگاه خودرو برای عرضه در نظر گرفته شد. محاسبات نشان می‌دهد «شانس» بسته به گروه ثبت‌نامی، تفاوت چشمگیری دارد.

سهمیه‌ها چگونه توزیع شد؟

در این طرح فروش فوق‌العاده با قیمت قطعی، ۱۴٬۴۰۰ دستگاه برای «متقاضیان عادی»، ۲۴٬۰۰۰ دستگاه برای «طرح جوانی جمعیت» و ۹٬۶۰۰ دستگاه برای «طرح جایگزینی خودرو فرسوده غیرتاکسی» تخصیص یافت. این آرایش سهمیه‌ای عملا شدت رقابت را از پیش تعیین می‌کند: هرچه نسبت عرضه به تقاضا بالاتر باشد، احتمال برنده شدن افزایش می‌یابد و بالعکس.

شانس در گروه عادی: تک‌رقمی و پررقابت

برای ۱۴٬۴۰۰ دستگاهِ گروه عادی، ۲۰۷٬۴۲۶ نفر واجد شرایط حضور داشتند؛ یعنی به‌طور میانگین برای هر ۱۴٫۴ نفر یک خودرو موجود بود. احتمال موفقیت در این گروه حدود ۶٫۹ درصد برآورد می‌شود. به عبارتی، از هر ۱۰۰ نفر در قرعه، کمتر از ۷ نفر به خودرو می‌رسند و حدود ۱۹۳ هزار نفر، با وجود واجد شرایط بودن، بازهم نامشان از قرعه بیرون نمی‌آید. اگر هدف، بیشینه‌کردن احتمال موفقیت باشد، گروه عادی «سخت‌ترین» مسیر است.

جوانی جمعیت: احتمال موفقیتِ بسیار بالا

در «طرح جوانی جمعیت»، ۲۴٬۰۰۰ خودرو در برابر ۲۹٬۳۳۲ متقاضی واجد شرایط قرار گرفت؛ معادل احتمالی حدود ۸۱٫۸ درصد (نسبت تقریبا ۱ خودرو برای هر ۱٫۲۲ نفر). به زبان ساده، از هر پنج نفر، چهار نفر برنده می‌شوند و حدود ۵٬۳۳۲ نفر به خودرو نمی‌رسند. این تفاوت فاحش نسبت به گروه عادی نشان می‌دهد سیاست‌های حمایتیِ هدفمند چگونه می‌توانند رقابت را کاهش دهند و شانس موفقیت را بالا ببرند.

جایگزینی فرسوده: تخصیص تقریبا قطعی

در «طرح جایگزینی خودرو فرسوده غیرتاکسی»، ۹٬۶۰۰ خودرو در برابر تنها ۸٬۰۶۸ متقاضی قرار گرفت. این یعنی ظرفیت بیش از تقاضاست و انتظار می‌رود همه متقاضیان خودرو دریافت کنند و حتی حدود ۱٬۵۳۲ دستگاه نیز مازاد بماند. چنین وضعیتی کم‌سابقه نیست، اما از منظر مدیریت عرضه، این پرسش را مطرح می‌کند که مازاد احتمالی چگونه، در صورت امکان‌های آیین‌نامه‌ای، می‌تواند به سایر گروه‌های پررقابت منتقل شود.

مقایسه میانگین در دو گروه پرتقاضا

اگر دو گروه «عادی» و «جوانی جمعیت» را کنار هم بگذاریم، ۳۸٬۴۰۰ خودرو بین ۲۳۶٬۷۵۸ نفر تقسیم می‌شود؛ میانگین شانس موفقیتِ ترکیبی به حدود ۱۶٫۲ درصد می‌رسد. اما این فقط یک میانگین وزنی است و برای هر فرد، شانس واقعی همان احتمال ویژه‌ی گروه ثبت‌نامی اوست، یعنی حدود ۶٫۹ درصد در عادی و ۸۱٫۸ درصد در جوانی جمعیت.

تصویر کلان: نرخ پوشش بازار

در مقیاس کل طرح، عرضه ۴۸ هزار خودرو در برابر ۲۴۵ هزار واجد شرایط، «نرخ پوشش» نزدیک به ۱۹٫۶ درصد را رقم می‌زند. اگر کل ثبت‌نام‌کنندگان اولیه (۲۷۸ هزار نفر) ملاک قرار گیرند، این نرخ به حدود ۱۷٫۳ درصد کاهش می‌یابد. فاصله میان ثبت‌نام اولیه و واجد شرایط معمولا به دلایلی چون نقص مدارک، محدودیت‌های آیین‌نامه‌ای یا مغایرت‌های اطلاعاتی رخ می‌دهد.

نتیجه‌گیری و توصیه به متقاضیان

چیدمان سهمیه‌ایِ این دوره، به‌وضوح به نفع دو هدف سیاستی «حمایت از جوانی جمعیت» و «نوسازی ناوگان فرسوده» است؛ جایی که سطح رقابت پایین و احتمال موفقیت بالاست. در مقابل، بار اصلی رقابت بر دوش گروه عادی قرار دارد و شانس برنده شدن برای اکثر متقاضیان به سطح تک‌رقمی سقوط می‌کند. بنابراین اگر واجد شرایط طرح‌های هدفمند هستید، مسیر شما به‌مراتب کم‌ریسک‌تر است. در غیر این صورت، واقع‌بینی درباره احتمال موفقیت (حدود ۷ درصد) و برنامه‌ریزی برای دوره‌های بعدی، منطقی‌ترین رویکرد خواهد بود.

نویسنده: میلاد قزللو