نقش گواهی اسقاط در صنعت خودرو کشور

اسقاط خودروهای فرسوده یکی از مهمترین بخش‌های کمک کننده به صنعت خودرو کشور است؛ زیرا فعال بودن این بخش نشان‌دهنده توانمندی صنعت خودروسازی، قطعه‌سازی و واردات خودرو محسوب می‌شود. طی دو سال اخیر، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و فعالیت مراکز اسقاط نیز همانند بخش تولید و واردات خودرو دستخوش کسادی شد که این امر هم به اشتغالزایی و بیکاری هرچه بیشتر بخش تولید و صنعت خودروسازی لطمه زد و هم به سهم ماشین‌های فرسوده هر سال افزود.

به گزارش خودرو۴۵، از جمله مهمترین دلایل اهمیت اسقاط ماشین‌های فرسوده در کشور، علاوه بر رونق بخش صنعت و تولید کشور، کمک به کاهش آلودگی هوا و مدیریت مصرف سوخت در کشور است.

گواهی اسقاط خودرو چیست؟

بر اساس تصمیم دولت مبنی بر طرح نوسازی خودروهای فرسوده مقرر شد تا واردات خودرو به کشور وابسته به اخذ گواهی اسقاط شود؛ بدین صورت که شرکت‌های واردکننده خودرو باید با توجه به ارزش و همچنین تعداد خودروهای وارداتی، اتومبیل‌های فرسوده را اسقاط و یا از رده خارج کنند.

نحوه دریافت گواهی اسقاط برای ماشین‌های فرسوده بدین صورت است که هر دستگاه فرسوده با توجه به نوع سنگین یا سبک بودن آن به تعداد مشخصی گواهی نیاز دارد.

لازم به ذکر است که در سال ۹۷ و پس از ممنوعیت واردات خودرو مواردی بر سر راه اسقاط خودروهای فرسوده و دریافت گواهی اسقاط ایجاد شد؛ همچنین در همین سال خودروسازان داخلی نیز از اسقاط خودروهای فرسوده معاف شدند که این اقدام به مشکلات واردکنندگان و مراکز اسقاط خودرو افزود تا جایی که به تعطیلی تعداد زیادی از مراکز اسقاط کشور انجامید.

عمر مفید خودروها برای اسقاط چند سال است؟

براساس آنچه در آیین نامه هیات دولت آمده است؛ عمر مفید هر یک از خودروهایی که باید از رده خارج شوند به شرح زیر است.

این طرح که از سال ۱۳۸۸ آغاز و اجرایی شده است، تمامی خودروهای جدول بالا را شامل می شود.

لازم به ذکر است که خودروهای فرسوده امکان دریافت کارت سوخت را ندارند و باید هرچه زودتر نسبت به اسقاط خودرو و تعویض آن با یک ماشین جدید اقدام کنند که در این زمینه سازمان‌های مربوطه همکاری و اطلاع رسانی می‌کنند.

 تاریخچه اسقاط خودروهای فرسوده در کشور

بیش از ۱۷ سال است که طرح اسقاط ماشین‌های فرسوده روی میز دولت و با موانعی برای اجرا همراه است و به دلیل موانع موجود بر سر راه این طرح طی سال‌های گذشته، تعداد خودروهای اسقاط شده کمتر از تعداد معین در هر سال بوده است. بر اساس این طرح باید سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دستگاه از خودروهای فرسوده کشور از رده خارج شوند اما به دلایل ذکر شده هر سال بخشی از اسقاط فرسوده‌ها به سال بعد موکول شده است.

سال ۱۳۸۲ اولین نامه اسقاط ماشین‌های فرسوده تصویب شد و آیین نامه‌ای در همین زمینه به هیات دولت رسید. اما کسری بودجه و دست اندازهای متعدد بر سر راه اجرای این طرح تا همین سال ۱۳۹۹ نیز همراه این طرح بوده است.

در طول این سال‌ها برخی شرکت‌های خصوصی نسبت به توزیع و اجرای طرح‌هایی همچون کارت‌های طلایی جهت نوسازی خودروهای فرسوده اقدام کردند؛ اما به نظر می‌رسد مشکلات فراتر از اجرای این چنین طرح‌ها است. در این سال‌ها واردکنندگان خودرو در کنار خودروسازان موظف به اسقاط ماشین‌های فرسوده شدند به گونه‌ای که هم واردکنندگان و هم خودروسازان هر یک سهمی مجزا داشتند.

دهه ۹۰ و مصوبه اسقاط خودروهای فرسوده

اوایل دهه 90،  دولت مصوبه‌ای برای وارد کنندگان خودرو پیشنهاد داد و اعلام کرد تا هر واردکننده خودرو یک برگه گواهی اسقاط دریافت کند که در همین راستا این مصوبه در سال ۱۳۹۳ تقویت شد؛ بدین گونه که پیش از آن مقرر بود واردکنندگان به ازای هر یک خودرو وارداتی، دو دستگاه اتومبیل فرسوده را از رده خارج کنند؛ اما در مصوبه سال ۹۳، واردکنندگان موظف شدند به ازای هر دستگاه خودرو وارداتی، تعداد چهار دستگاه اتومبیل فرسوده را از رده خارج کنند.

قابل توجه است که با رونق گرفتن واردات خودرو در دهه ۹۰ و افزایش واردات خودرو به کشور، این اقدام با کمترین مشکل تا سال ۹۷ نیز به قوت خود باقی بود. تا جایی که ناگهان اسقاط شش دستگاه خودرو فرسوده به ازای واردات هر یک دستگاه مطرح شد که موجب نارضایتی واردکنندگان و اختلال در نظم اسقاط ماشین‌های فرسوده شد. زیرا اگر واردات و اسقاط خودروها با نظم قبلی پیش می‌رفت، باید حدود ۱۴۰ هزار خودرو به چرخه اسقاط سپرده می‌شد.

در همان سال ۹۷ که سال خوبی برای واردکنندگان خودرو نبود، خودروسازان از اسقاط خودروهای فرسوده معاف شدند و آب پاکی روی دست واردکنندگان ریخته شد که سهم آن‌ها در این زمینه بیش از پیش شد، این درحالی بود که از تابستان همان سال ثبت سفارش و ورود خودرو به کشور ممنوع اعلام شد.

حالا از سال ۱۳۹۷، با ممنوعیت واردات خودرو و کاهش دریافت سهم گواهی اسقاط خودرو از سوی واردکنندگان، مراکز اسقاط خودرو نیز به تدریج رو به تعطیلی رفتند تا جایی که در سال ۱۳۹۸ دبیر انجمن اسقاط اعلام کرد که همه مراکز اسقاط گرفتار تعطیلی و بیکاری شده‌اند.

دور باطل نوسازی تاکسی‌ها در چرخه اسقاط

بارها و بارها طرح نوسازی ناوگان تاکسیرانی بارها و بارها از رسانه‌ها به گوش همگان رسیده است. طرحی که در اسقاط تاکسی پیکان و ورود سمند و پژو به خطوط تاکسیرانی موفق بود اما چندسال است به دلیل موانع و مشکلات ذکر شده، به کندی اجرایی می‌شود. در کنار این طرح همچنین در سال ۹۷ نوسازی حدود ۲۰۲ هزار دستگاه خودرو سنگین جهت تردد در جاده‌ها نیز مطرح و آغاز شد که به نظر می‌رسد با توجه به تردد بالای این خودروها در جاده‌ها و رشد جمعیت و تولید روز افزون خودروهای سواری و سنگین اسقاط و نوسازی این تعداد خودرو همچنان کند است؛ زیرا عمر مفید تعداد زیادی از این خودروها گذشته و باید هرچه زودتر از رده خارج شوند.

چرا اسقاط خودروها اهمیت دارد؟

شاید این پرسش برای شما هم پیش آمده است که اصلا چرا اسقاط خودرو در کشور مهم است و چرا نهادهای متعددی در این باره تصمیم‌گیری می‌کنند؟ در پاسخ به این پرسش‌ها باید گفت که اسقاط خودروهای فروسوده در هر کشوری، علاوه بر تضمین رفع و کاهش آلاینده‌های ناشی از تردد اتومبیل‌های با سن بالا، به رونق تولید و صنایع خودروسازی آن کشورها کمک شایانی می‌کند.

همچنین مصرف سوخت و مدیریت مصرف بنزین و ‌CNG نیز به اقتصاد کشور کمک می‌کند.

تعطیلی مراکز اسقاط خودرو در پی ممنوعیت واردات خودرو

با ممنوعیت واردات خودرو به کشور که نوسان قیمت خودروهای خارجی را به همراه داشت، مراکز اسقاط خودرو نیز به دلیل کاهش توان اسقاط خودرو از سوی واردکنندگان، رفته رفته به تعطیلی کشیده شدند. به طور مثال تنها در مهرماه ۹۷ چیزی حدود ۵۰ هزار گواهی اسقاط بدون مشتری ماندند.

نویسنده: نگار میرکریمی