مراحل و شرایط اسقاط خودرو فرسوده

خودروهای فرسوده به دلیل مصرف بالای سوخت و سیستم فنی قدیمی به عنوان یکی از عوامل افزایش آلودگی هوا، بالا رفتن میزان آلاینده‌ها و مصرف بی‌رویه سوخت به شمار می‌روند. به همین دلیل و بر اساس قوانین موجود، تمامی صاحبان وسایل نقلیه موظف هستند خودروی خود را پس از رسیدن به سن فرسودگی از رده خارج کنند.

تعداد خودروهای اسقاط شده تا کنون به دلایل مختلفی مانند ممنوعیت واردات خودرو از سال ۱۳۹۷ از تعداد تعریف شده در هر سال کمتر بوده است. اما با فرمان رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم در خصوص ساماندهی بازار خودرو، بار دیگر اسقاط خودروهای فرسوده جدی‌تر دنبال می‌شود.

عمر مفید خودروها

سال ۱۳۹۶ طبق ماده ۸ قانون هوای پاک اسقاط خودروهای فرسوده در دستور کار قرار گرفت. عمر مفید خودروها بر اساس اعلام مسئولان اعلام شده است و خودروهایی که عمری بیش از عدد تعیین‌شده داشته باشند باید از رده خارج شوند.

سال ۱۴۰۰ بار دیگر هیات وزیران وقت، آیین‌نامه‌ای را درباره تعیین سن فرسودگی خودروها به تصویب رساند و مرز سن فرسودگی را جایگزین سن فرسودگی کرد و خودروهای فرسوده بنابر آن باید دفعات بیشتری در سال به مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.

سن فرسودگی جدید خودرو (۱۴۰۲)

مدیر عامل ستاد معاینه فنی اعلام کرد:

• خودروهای ۱۵ تا ۲۰ ساله باید ۳ بار در سال برای دریافت معاینه فنی اقدام کنند.
• خودروهای بالای ۲۰ سال باید ۳ بار معاینه فنی بگیرند.

مدارک لازم برای اسقاط خودرو فرسوده

آغاز روند اسقاط خودرویی که از سن مرز فرسودگی گذشته است، از ثبت‌نام اینترنتی آغاز می‌شود و تا تحویل آن به مراکز اسقاط خودرو ادامه دارد. هر کدام از این مراحل نیازمند ارائه اطلاعات و مدارک خاصی مانند برگ سبز خودرو، مدارک احراز هویتی مالک خودرو، کارت خودرو، رسید پرداخت مالیات و… است.

اطلاعات و مدارک ثبت نام خودرو فرسوده

• برگ سبز خودرو، سند قطعی یا سند وکالتی به نام مالک خودرو
• مدارک احراز هویتی مالک خودرو
• آگاهی از شماره انتظامی، رنگ خودرو، شماره شاسی خودرو، شماره موتور و…
• شماره حساب جام ملت به نام مالک خودرو
• پلاک ر (در صورت پلاک قدیم بودن خودرو)
• Vin یا شناسه خودرو (یک کد که هنگام دریافت پلاک ر دریافت می‌شود)

مدارک تحویل خودرو به مراکز اسقاط

• کارت خودرو
• برگ سبز، سند قطعی یا سند وکالتی خودرو (در صورت وکالتی بودن، تسلسل اسناد لازم است)
• رسید پرداخت عوارض شهرداری
• رسید پرداخت مالیات خودرو ( تنها برای پلاک‌های عمومی و قرمز)
• رسید پرداخت خلافی خودرو
• کپی شناسنامه و کارت ملی مالک خودرو

شرایط و مراحل اسقاط خودروها

در گذشته دو طرح جایگزینی و نقدی از سوی دولت برای اسقاط خودروهای فرسوده در نظر گرفته شده بود. دارنده خودروی فرسوده هنگام ثبت‌نام خودرو خود در وبسایت خودرو فرسوده، می‌تواند یکی از این دو طرح را با توجه به مدل، کاربری خودرو و نیاز خود انتخاب کند. البته مدتی بود با کاهش سخت‌گیری‌ها در خصوص تردد خودروهای فرسوده، عملا طرح‌های پیشین چندان اجرایی نباشند.

تقریبا از نیمه دوم سال ۱۴۰۱، وزارت صمت اعلام کرد تمامی خودروسازان موظف هستند  ۲۰ درصد از ظرفیت قرعه‌کشی‌های خود را برای دارندگان خودروهای فرسوده در نظر بگیرند تا به این ترتیب طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با تغییراتی دوباره از سر گرفته شده است.

لزوم ارائه گواهی اسقاط برای کشنده‌ وارداتی

مهران سالاریه، رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده اعلام کرد:

• شرکت‌های واردکننده کشنده‌ها باید برای شماره‌گذاری این خودروها گواهی اسقاط ارائه کنند.
• تعداد گواهی اسقاط لازم برای واردات کشنده‌ها نصف شده است.
• رانندگان کامیون، کامیونت و کشنده تریلر دارای کارت هوشمند خودمالک و شرکت‌های حمل ‌و نقل عمومی صرفاً برای یکبار و یک دستگاه برای مدت ۱۰ سال می‌توانند در صورت عدم وجود گواهی اسقاط به اندازه کافی، ۵ درصد ارزش گمرکی خودروهای وارداتی مذکور را به صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته جهت دریافت مجوزشماره‌گذاری پرداخت کنند.
• مبلغ هر گواهی اسقاط این دسته از خودروها حداکثر ۵۵ میلیون تومان است.

طرح نقدی اسقاط خودرو فرسوده

در این طرح، پس از ثبت‌نام مالک در سامانه اسقاط خودروهای فرسوده، خودرو تحویل یکی از مراکز اسقاط می‌شود و پس از بررسی‌ مبلغی به صاحب خودرو پرداخت می‌شود.

طرح جایگزینی خودروهای فرسوده در قرعه کشی

علیرضا احمدی، سرپرست ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت سازمان راهداری، در نیمه مهرماه ۱۴۰۱ جزئیات شرکت در طرح فروش به روش جایگزینی خودروهای فرسوده در قرعه‌کشی را اعلام کرد.

بنابر اعلام او خودروسازان موظف هستند ، ۲۰ درصد از تولیدات خود را در قرعه‌کشی‌ها به خودروهای فرسوده اختصاص دهند.

خودروهای جدید تا ۶۰ روز کاری به متقاضیان تحویل داده می‌شود.

در این طرح، متقاضی خودروی فرسوده ابتدا باید در قرعه‌کشی ثبت‌نام کنند و در صورتی که کد ثبت‌نام او مشمول خودروهای فرسوده بود، باید خودروی خود را اسقاط کرده و گواهی آن را ارائه دهد تا خودروساز خودروی جدید را به او تحویل دهند.

نحوه دریافت گواهی اسقاط خودرو

در حال حاضر دو دسته افراد برای اسقاط خودرو به مراکز اسقاط مراجعه می‌کنند، افرادی که در قرعه‌کشی خودروسازان در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده برنده شده‌‌اند و افرادی که می‌خواهند خودروی خود را اسقاط کرده و در ازای آن مبلغی را دریافت کنند. در هر دو حالت نیازی به اقدام افراد برای دریافت گواهی اسقاط خودرو نیست.

• افرادی که در قرعه‌کشی خودروسازان در طرح جایگزینی خودروهای فرسوده برنده شده‌اند، تنها برای اسقاط خودرو به مراکز اسقاط مراجعه می‌کنند و گواهی اسقاط به نام شرکت خودروساز صادر می‌شود.
• افرادی که تنها متقاضی اسقاط خودرو فرسوده هستند، در حقیقیت خودرو خود را به مرکز اسقاط می‌فروشند و پیگیری صدور گواهی اسقاط بر عهده مرکز اسقاط است.
• در هر دو حالت، وزن خودرو در مراکز اسقاط اندازه‌گیری می‌شوند و بر اساس قیمت هر کیلو قراضه، قیمت‌گذاری می‌شود. حدود ۲۰ درصد از قیمت نهایی به مراکز اسقاط تعلق می‌گیرد و مابقی به صاحب خودروی فرسوده پرداخت می‌شود.

تکذیب افزایش قیمت گواهی اسقاط تاکسی

محمود مشهدی شریف، رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت کشور، روز ۲۸ آذرماه ۱۴۰۲ گفت:

• خبر افزایش قیمت گواهی اسقاط تاکسی صحت ندارد.
• قیمت گواهی اسقاط خودرو ۳۵ میلیون تومان است.
• به زودی در جدول معادل‌سازی، تعداد گواهی اسقاط مورد نیاز برای تاکسی و ون تغییر می‌کند.
• قرار است برای ون‌تاکسی‌ها، ۷ گواهی و برای تاکسی (پژو و سمند) ۴ گواهی اسقاط نیاز باشد.

افزایش قیمت گواهی اسقاط تاکسی

داریوش گل علیزاده، رییس مرکز هوا و اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست، در آذرماه ۱۴۰۲ درباره قیمت گواهی اسقاط تاکسی‌های فرسوده گفت:

• سن فرسودگی تاکسی‌ها ۱۰ سال است.
• قیمت گواهی اسقاط جدید برای تاکسی‌های فرسوده به ۲۱۰ میلیون تومان رسیده است..
• قیمت گواهی اسقاط برای کشنده‌ها یک میلیارد و ۲۲۰ میلیون تومان به علاوه قیمت لاشه خودرو است.
• قیمت گواهی اسقاط سواری‌ها نیز ۷۰ میلیون تومان به علاوه ۲۰ میلیون تومان ارزش لاشه خودرو است.

الزام الصاق سریع گواهی اسقاط برای واردکنندگان

مهران سالاریه، رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده در آذرماه ۱۴۰۲ اعلام کرد:

• تعداد گواهی اسقاط برای شماره‌گذاری انواع خودرو تا زمان ابلاغ آیین‌نامه جدید (آیین‌نامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو)، بر اساس مصوبه هیات قبلی وزیران محاسبه خواهد شد..
• واردکنندگان خودرو باید هرچه‌ سریع‌تر گواهی اسقاط را برای دریافت مجوز شماره‌گذاری الصاق کنند تا مشمول جدول جدید محاسبه نشوند.

نویسنده: فاطمه امین الرعایا