حدود پنج سال پیش و در راستای لغو برخی از تحریم‌های اعمالی بر ایران به لطف معاهده برجام، وزارت صمت (صنعت،معدن،تجارت) همزمان با دوسالانه خودرو موندیال فرانسه، مستقیما به گفت و گو با همتایان خودرویی فرانسوی نشست تا فرایند مونتاژ داخلی برخی از محصولات وقت شرکت PSA (پژو-سیتروئن) در ایران را آغاز کنند.
این همکاری در هاله بزرگی از ابهام که از عدم پایداری حضور فرانسوی‌ها در دوران تحریم نشات می‌گرفت، با وجود مخالفت‌های بسیار به ثمر نشست و در قالب دو خودرو مونتاژ داخلی پژو 2008 و سیتروئن C3 به ترتیب تولید ایکو (تحت عنوان شرکت ایکاپ) و سایپا (تحت عنوان شرکت سایپا-سیتروئن) به بازار ایران راه یافتند.
متاسفانه به دلیل بازگشت شدیدتر تحریم‌ها در سال‌های اخیر، این خوشحالی چندان پایدار نماند و همانطور که انتظار می‌رفت گروه خودروسازی PSA همانند گذشته با آغاز دوره تحریم‌ها (همانند سایر برندهای مطرح بین المللی) دست از بازار ایران شست و بار دیگر همکاران ایرانی خود را تنها گذاشت. نتیجه این ترک بازار، توقف کامل پروژه‌های مشترک PSA با خودروسازان داخلی، عرضه بسیار محدود و قیمت نسبتا زیاد دو محصول ارائه شده در بازار ایران بود که در زمان عرضه ابتدایی به بازار قرار بود قیمتی در حدود 100 میلیون تومان داشته باشند اما این اتفاق مهم در کنار بی‌ثباتی وضعیت اقتصادی کشور باعث شد قیمت این خودروها به مرز یک میلیارد تومان نزدیک شود. امروزه تنها نسخه‌های تولید محدودی از نسخه‌های کارکرده دو خودرو 2008 و C3 در بازار ایران وجود دارند که قیمت نهایی آن‌ها همچنان ناعادلانه و غیر منطقی است.
ریشه شناسی، برادرهای ناتنی پژو و سیتروئن
سیتروئن C3 برای اولین بار در سال 2002 از کلاس هاچبک ساب کامپکت (بسیار کوچک) روانه بازار شد در حالی که پژو 2008 اولین حضور خود در بازار جهانی را در سال 2013 تجربه کرد. با همکاری مستقیم دو خودروسازی پژو سیتروئن تحت جوینت ونچر PSA، سیتروئن با اختلاف سه ساله نسل سوم C3 را در سال 2016 روانه بازار کرد که در بخش پلتفرم با پژو 2008 نسل اول مشترک بود. هردو خودرو بر پلتفرم ساب کامپکت جهانی PSA PF1 روانه بازار شدند اما از دیدگاه طراحی و ویژگی‌های فنی مخصوصا در بخش پیشرانه و سیستم انتقال نیرو تمایزهای بسیاری با یکدیگر دارند.
سیتروئن C3 تا امروز در سه نسل به تولید رسیده است و نسل سوم که از سال 2016 روانه بازار جهانی شد همچنان بر خط تولید قرار دارد. پژو 2008 اما نسل اول خود را در سال 2013 روانه بازار کرد و از این رو در سال 2019 موعد آن فرا رسیده بود تا نسل دوم این خودرو را روانه بازار جهانی کند. در نتیجه دو خودرو موجود در بازار ایران در حقیقت شامل نسل اول فیس لیفت پژو 2008 و نسل سوم سیتروئن C3 است که از سوی خودروسازان داخلی در تیراژ بسیار محدود مونتاژ شدند.
طراحی، زیبایی C3 و پیچیدگی 2008
با وجود داشتن پلتفرم کاملا مشترک، دو خودرو مورد بررسی در دو کلاس کاملا مجزا به تولید رسیده‌اند. به این ترتیب C3 یک هاچبک کوچک پنج درب شهری به حساب می‌آید اما 2008 در قالب یک کراس اوور ساب کامپکت شهری معرفی می‌شود حتی اگر از نظر عموم مردم این خودرو به هاچبک نزدیک‌تر باشد.
سیتروئن C3 طراحی نوین نسل سوم خود را مستقیما از چهره مدل C4 پیکاسو و C4 کاکتوس الهام گرفته است. به این ترتیب نمای جلو این خودرو از جلوپنجره باریک کرومی مزین به نشان تجاری سیتروئن در اتصال با چراغ‌های روشنایی روز تشکیل شده و همانند نیسان جوک، چراغ‌های اصلی جلو زیر آن قرار گرفته است. نمای پشت C3 با چراغ‌های ساده اما با گرافیک بسیار زیبا تزئین شده‌اند.
به صورت کلی شاید بتوان ظاهر خارجی C3 را ساده‌تر از 2008 خطاب کرد اما از دیدگاه زیبایی نمی‌توان 2008 را برتر از C3 دانست. دو نکته بسیار مهم در نمای خارجی C3 به چشم می‌آید. اول آن که این خودرو تنها در یک تریم رنگی سفید/سقف قرمز روانه بازار ایران شد که احتمالا زیباترین تریم رنگی است که بر این خودرو ارائه شده است و دوم استفاده از ضربه‌گیرهای جانبی پر شده با هوا به رنگ مشکی و همچنین تریم پلاستیکی مشکی مات در بخش پایینی بدنه است که ظاهری آفرودی به این خودرو می‌بخشد.
اگر بپذیریم که 2008 تنها به کمک سبک طراحی و استفاده از باربند، خود را به زور در کلاس کراس اوورهای ساب‌کامپکت جای داده است، C3 نیز به کمک این تریم تیره رنگ در بخش پایینی بدنه می‌توانست ادعا کند که به کلاس مشابه با 2008 تعلق دارد.
پژو 2008 مونتاژی ایکاپ نسخه فیس لیفت شده 2008 نسل اول بود که در سال 2016 به بازار جهانی معرفی شد. مهم‌ترین ویژگی‌های طراحی نمای خارجی 2008 در حقیقت حفظ المان‌های معرف برند است که در ترکیب با مدرنیته و زبان طراحی جدید پژو در آن دوران بر بدنه 2008 نقش بست. چراغ‌های جلو همان ظاهر قدیمی چشم گربه‌ای مشهور پژو را به همراه دارند که با شکافی در وسط با زبان طراحی نوین پژو ترکیب شده است. جلوپنجره همانند گذشته‌های دور دربرگیرنده نشان تجاری پژو است با این تفاوت که نوشته لاتین نام بند پژو نیز در بالای آن نقش بسته است. چراغ‌های عقب نیز در طراحی مشابه با محصولات وقت این برند فرانسوی، گرافیک زیبایی به همراه دارد.
جای تعجب ندارد که با قرارگیری بر پلتفرمی مشترک، هردو خودرو از فاصله محورهای بسیار نزدیک به یکدیگر برخوردار باشند. 2008 از دیدگاه طول برابر با 162 میلی‌متر کشیده‌تر، در عرض کاملا برابر اما در ارتفاع معادل 87 میلی‌متر بلندتر از C3 است که با پذیرش تعلق آن به گروه خودروهای کراس اوور، جای تعجب ندارد.
نمای داخلی، C3 زیباتر از 2008
نمای داخلی هر دو خودرو سطح قابل توجهی از مدرنیته را به نمایش می‌گذارد که در دوران غیبت طولانی محصولات جدید این دو برند فرانسوی در بازار ایران، ترقی قابل توجهی را به همراه دارد. 2008 در نمای داخلی طراحی سه بعدی زیبایی را به کار گرفته است که در میانه داشبرد با برجستگی بزرگ به کنسول میانی در اتصال است. این بخش با قوسی ملایم در برگیرنده مجموعه کلیدهای کنترلی سیستم تهویه مطبوع و مولتی مدیا، دریچه‌های وسطی خروجی سیستم تهویه و نمایشگر لمسی سیستم مولتی مدیا است. مجموعه نشانگرهای پشت غربیلک فرمان شامل چهار نشانگر ساده به رنگ و نورپردازی سفید است که در عمق داشبرد و با فاصله زیاد از غربیلک فرمان در دل داشبرد جا خوش کرده است.
تنوع تریم‌های تزئیناتی به کار رفته در نمای داخلی 2008 به خودی خود جالب توجه است. به این ترتیب که داشبرد خودرو در راستای افق دربر گیرنده تریمی مشابه به طرح فیبر کربن است. بخش ادوات کنترلی و اطراف نمایشگر سیستم مولتی مدیا با رنگ مشکی پیانویی براق پوشیده شده و رودری‌ها تریم نوک مدادی براق با خود به همراه دارند.
همچنین اندکی تریم کرومی بر غربیلک فرمان و بخش اهرم دنده دیده می‌شود. تنوع و تعدد این چنین در تریم داخلی از سوی پژو اندکی تعجب برانگیز است چرا که این خودروساز اقتصادی فرانسوی همانند رقبای اروپایی و ژاپنی خود معمولا سادگی را ملاک قرار داده و از چنین سبک طراحی خودداری می‌کند.
سیتروئن نیز مانند پژو یک خودروساز اقتصادی است. با این حال نمای داخلی C3 همانند نمای خارجی آن اندکی رادیکال جلوه می‌کند. داشبرد این خودرو برخلاف 2008 از طراحی سه بعدی اغراق شده بهره نمی‌گیرد و چیدمان مجموعه ادوات کنترلی و نمایشگر سیستم مولتی مدیا بر بخش میانی داشبرد در اتصال با کنسول مرکزی، به صورت کاملا مسطح و مینیمال اجرا شده است. نشانگرهای پشت فرمان ابعاد بزرگ‌تر و خوانایی بهتری به همراه دارند و جز اندک تریم مشکی پیانویی، استفاده کمتری از تریم‌های تزئیناتی در نمای داخلی این خودرو دیده می‌شود.
اما در عین حال به کارگیری طرحی مشبک رودری‌ها، تریم قرمز رنگ افقی دور تا دور داشبرد و دوخت بخیه قرمز رنگ صندلی‌ها، تناسب بسیار زیبایی با رنگ پردازی نمای خارجی خودرو به ارمغان می‌آورد که به شکل قابل توجهی بر زیبایی نمای داخلی و جلوه بصری آن در مقایسه با 2008 می‌افزاید.
شاید پژو 2008 نتواند با ابعادی نزدیک به C3 و اندک المان‌های ظاهری، خود را در دل مشتریان به عنوان یک کراس اوور جای دهد اما با داشتن 410 لیتر فضای صندوق عقب، به واقع تعلق خود به کراس اوورها را ثابت می‌کند چرا که در مقایسه با هاچ بک C3، 110 لیتر فضای بار بیشتر در اختیار سرنشینان قرار می‌دهد.
مشخصات فنی، قلب مشترک برای C3 و 2008
هر دو خودرو به منظور سهولت فرایند مونتاژ در بازار ایران با سیستم انتقال نیرو مشترک به تولید رسیدند. در نتیجه پیشرانه به کار رفته در این دو گزینه یک نمونه 1.6 لیتری چهار سیلندر 16 سوپاپ توربوچارجر با کد شناسایی THP165 است که می‌تواند قدرتی برابر با 163 اسب بخار در دور 6000 و گشتاوری معادل با 243 نیوتون.متر در دور 1400 تا 4000 به تولید برساند.
انتقال توان خروجی در هر دو خودرو به عهده گیربکس اتوماتیک 6 سرعت گذاشته شده و هر دو گزینه در حدود 1.3 تن وزن دارند. در نتیجه کاملا منطقی است که هر دو خودرو برای دستیابی به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون، به 8.3 ثانیه زمان نیاز داشته باشند و در نهایت مصرف سوخت متوسطی برابر با 6.8 لیتر در هر 100 کیلومتر از خود برجای بگذارند.
سخن نهایی
این سطح شباهت فنی بین این دو گزینه در بازار خودروهای دست دوم در ایران می‌تواند انتخاب مشتری را بسیار ساده سازد چرا که در نهایت فاکتورهای موثر در خرید به مواردی چون قیمت نهایی، میزان کارکرد و سلیقه شخصی خریدار محدود خواهد شد.
سیتروئن C3 در تیراژ محدودتری به تولید رسید و از نظر شخص نگارنده طراحی جذاب‌تر و جوان پسندانه‌تری به همراه دارد و از این رو انتخاب جذاب‌تر و منحصر به فرد تری برای خرید خودرو مذکور است. اما در عین حال محدود بودن تیراژ تولید می‌تواند به معنای دشواری شرایط در بازار خدمات پس از فروش و سرد بودن بازار فروش دست دوم باشد. از این جهت پژو 2008 اندکی قدرتمندتر عمل می‌کند و می‌تواند تا حدودی خیال مشتری را راحت کند اما در عین حال از جسارت طراحی و زیبایی C3 بی بهره است.
نویسنده: شهاب انیسی
