پورشه یکی از قدیمی‌ترین خودروسازان آلمانی است که از سوی فردیناند پورشه در سال ۱۹۳۱ پایه گذاری شد. البته برخلاف تصور عموم مردم، پورشه اهل آلمان نبود اما زمانی که برند خودروسازی پورشه را پایه‌گذاری کرد، در حقیقت به عنوان یک شهروند آلمانی در این کشور زندگی می‌کرد.
کمپانی پورشه (Porsche) خودروساز بسیار مشهور در زمره خودروسازان اسپرت/ لوکس دسته بندی می‌شود و رقیب مستقیم برندهایی چون فراری، لامبورگینی، اَستِن مارتین و مازراتی به حساب می‌آید هرچند که در کلاس‌های دیگر نیز به نوعی در رقابت با برندهای رده پریمیوم جهانی نیز هست.
دو محصول باکستر (Boxster) و کِیمَن (Cayman) از ارزان‌ترین محصولات تولیدی برند پورشه هستند که از قضا در بازار ایران نیز حضور داشتند. این دو مدل را می‌توان به سادگی به عنوان فرزندان کوچک‌تر و اقتصادی برترین محصول پورشه، یعنی سری ۹۱۱ دانست. حضور باکستر و کیمن در بازار جهانی باعث شد حجم فروش این برند خودروساز با رشد قابل توجهی مواجه شود و با ایفای نقش همچون گاوه‌های شیرده شرکت، هزینه تولید سایر مدل‌ها را فراهم آورد.
از برترین ها تا میان رده ها
برخلاف انتظار، دکتر فردیناند پورشه که بدون شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های صنعت خودرو معاصر جهان است، زاده کشور آلمان نبود. او فردی از نژاد ترکیبی اتریشی-مجارستانی بود که بعدها ملیت چکسلوکی و سپس ملیت آلمانی را نیز به دست آورد.
برندی که فردیناند پایه گذاری کرد اگرچه در آغاز بر نسخه‌های ارتقا یافته محصولات فولکس واگن آلمان شکل گرفته بود اما تنها در گذر مدت زمانی کوتاه، این برند به سرعت خود را به عنوان خودروساز تخصصی کلاس اسپرت/لوکس در جهان جاانداخت. برترین محصولات تولیدی این برند آلمانی بدون شک نسخه ۹۱۱ است که از سال ۱۹۶۳ روانه بازار جهانی شد. سری قدرتمند، باکیفیت و لوکس ۹۱۱ به پرفروش‌ترین محصول پورشه تا امروز تبدیل شد اما این مدل که در حقیقت رقیب مستقیم خودروسازان اسپرت/لوکس دیگر نظیر فراری، لامبورگینی، مازراتی و استن مارتین بود؛ یک ایراد بسیار بزرگ داشت.
این ایراد قیمت نهایی ۰۱۱ بود که آن را از دسترس عموم مردم دور کرده و البته تیراژ فروش آن را در مقایسه با علاقه عموم مردم جهان نسبت به برند پورشه؛ بسیار پایین نگه می‌داشت.
دیری نپایید که پورشه نیز دریافت برای کسب سهم فروش بیشتر از بازار جهانی باید به فکر ارائه نسخه‌هایی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر برای طیف گسترده‌تری از اعضای جامعه باشد چرا که این رویه فروش نمی‌توانست دخل و خرج شرکت را بالانس کند.
بچه پورشه وارد می‌شود
ارائه نسخه‌های اقتصادی از سوی خودروسازان دسته لوکس یا اسپرت یا حتی اسپرت/لوکس به هیچ عنوان موضوع جدیدی نبود. تقریبا از همان دوران اولیه مشخص بود که هرکسی نمی‌تواند خودروهای گران قیمت این کلاس را خریداری کند. از این رو این گروه از خودروسازان تولید محدود تصمیم به طراحی و تولید مدل‌هایی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر گرفتند. فراری با نسخه‌های V6 و V8 و لامبورگینی با مدل‌های V10 به بازار راه یافتند. استون مارتین نیز مدل ونتج (Vantage) را در کنار نسخه گرن‌قیمت‌تر ونکوئیش به بازار معرفی کرد و حتی در دنیای امروز نیز مازراتی به استفاده از پیشرانه‌های V6 توربوچارجر نیز روی آورده است. این موضوع در میان خودروسازان لوکس جهانی نیز به همین ترتیب صادق بود از این رو پورشه نیز از این جمع مستثنی نشده و رویه‌ای مشابه را پیش گرفت تا با ارائه مدل‌هایی اقتصادی‌تر؛ بتواند سهم فروش بیشتری از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد.
مشکل آن بود که محصولات اقتصادی پورشه در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی خودروهایی بسیار معمولی، کم‌توان و غیر لوکس بودند. مدل‌هایی چون ۹۲۸ و ۹۶۸ با استقبال خوبی مواجه نشدند و نرخ فروش بسیار پایین آن‌ها پورشه را با مشکلات جدی مالی مواجه کرد. پینکی لای (Pinky Lai)، طراح سابق برندهای معتبر جهانی چون فورد، مزدا و بی ام و، طرحی از خودرویی اقتصادی به پورشه ارائه داد که بدون شک نجات‌بخش برند پورشه در آن دوران بود. این طرح جدید با بهره‌گیری از مستقیم از المان‌های همیشگی پورشه مخصوصا ازمدل ۹۱۱، در قالبی بسیار کوچک‌تر و اقتصادی‌تر پیاده‌سازی شده بود.
با پذیرش این طرح از سوی پورشه در سال ۱۹۹۶ و بهره‌گیری از پیشرانه‌های قدرتمندتر شش سیلندر تخت بجای چهار سیلندرهای ضعیف پیشین، به معرفی نسخه کوچک‌تر، ضعیف‌تر و ارزان قیمت‌تر پورشه با نام باکستر (Boxster) انجامید. مدلی ارزان‌تر و البته ضعیف‌تر که با داشتن المان‌های اصلی پورشه مخصوصا در بخش طراحی، با قیمتی به مراتب کم‌تر از ۹۱۱ به فروش رسید و حالا باعث شد دست عده گسترده‌تری از مردم به برند پورشه برسد.
باکستر شناسی
باکستر برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ روانه بازار جهانی شد. نام باکستر در حقیقت ترکیب دو کلمه باکسر (Boxer) و رودستر (Roadster) است که کلمه اول به پیشرانه تخت شش سیلندر نوع باکسر آن و نام رودستر به طراحی بدون سقف و چیدمان دو نفره آن اشاه دارد که در نهایت نام Boxster با تلفظ باکستر را برای این خودرو به ارمغان آورد.
نسل اول باکستر بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴ بر خط تولید قرار داشت و بر اساس رویه نام‌گذاری محصولات پورشه با کد شناسایی فنی ۹۸۶ در جهان معرفی شد. این خودرو تنها در نسخه 2 نفره رودستر (معادل کلمه کانورتیبل به معنای سقف تاه‌شو) به تولید رسید. اما با ورود نسل دوم پورشه نسخه فست بک کوپه (نسخه هاردتاپ کوپه با سقف فلزی) باکستر را هم به خط تولید اضافه کرد. این تصمیم برای پورشه با تغییر نام مدل به کیمن (Cayman) همراه شد. نام Cayman املا متفاوتی از کلمه Caiman بود که به خانواده متفاوتی از تمساح سانان اشاره داشت که جثه کوچک‌تری دارند و این نام کاملا برازنده ابعاد کوچک‌تر کیمن در برابر پورشه 911 افسانه‌ای بود.
نسل شناسی باکستر و کیمن
تاکنون چهار نسل متمایز از خانواده باکستر و سه نسل متفاوت از خانواده کیمن روانه خط تولید پورشه شده است. به یاد داشته باشید که این دو خودرو جز در نوع طراحی سقف (سقف تاه شو در برابر سقف فلزی) با یکدیگر تفاوتی ندارند. واردات پورشه به بازار ایران از سوی نمایندگی رسمی واردات این برند در ایران یعنی شرکت معین موتور ممکن شد و از این رو نسل‌های وارداتی باکستر شامل نسل دوم، نسل سوم و نسل چهارم است. کیمن نیز در نسل اول، دوم و سوم در بازار ایران حضور یافت.
نسل اول: ۹۸۶ از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۴
نسل اول با طراحی بسیار وابسته به مدل ۳۶۵ اسپیدستر و ۵۵۰ اسپایدر و الهام گیری از ۹۱۱های آن دوران؛ به سرعت در دل مشتریان پورشه جا باز کرد. این مدل با بهره‌گیری از سه پیشرانه ۲.۵، ۲.۷ و۳.۲ لیتری به همراه سه گیرکس ۵ سرعت اتوماتیک، ۵ و ۶ سرعت دستی توان درخور توجهی به باکستر هدیه کرد که حالا با وجود اقتصادی بودن حداقل از دیدگاه توان فنی کمبودی به همراه نداشت و جایگزین بسیار مناسبی برای مدل ۹۶۸ به حساب می‌آمد. این مدل با توانی در حدود ۲۰۰ تا ۲۶۰ اسب بخار و شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت ۶.۴ تا ۷.۴ ثانیه به سرعت به عنوان نسخه عملکرد محور اما اقتصادی پورشه در بازار جهانی پذیرفته شد و راه را برای نسل‌های بعدی این پروژه موقت باز کرد.
نسل دوم: ۹۸۷ از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲
نسل دوم با پختگی بیشتر طراحی و بهبودهایی که مستقیما از سوی پینگی لای به اجرا درآمد، از چراغ‌های بزرگ‌تر و ورودی‌های بزرگ‌تر هوا در طرفین خودرو به همراه ریم‌های اسپرت ۱۹ اینچی بهره گرفت. نمای داخلی نیز به کلی تغییر کرد و المان‌های دایره‌ای پورشه را سرلوحه خود قرار داد. نسل دوم اولین باری بود که نسخه فست بک کوه با نام کیمن را نیز روانه خط تولید کرد. در نتیجه نسل اول کیمن با نسل دوم باکستر روانه بازار جهانی شد. پیشرانه‌های به کار رفته در این دو مدل شامل نمونه‌های شش سیلندر تخت (۶ سیلندر باکسر) به حجم‌های ۲.۷، ۲.۹، ۳.۲ و ۲.۴ لیتر بود که نشان دهنده ارتقا فنی قابل توجه در مقایسه با نسل اول باکستر بود. گیربکس‌های به کار رفته در این نسل همان نمونه ۵ سرعت اتوماتیک و ۵ و ۶ سرعت اتوماتیک بود اما برای اولین بار گیربکس ۷ سرعت اتوماتیک دو کلاچ (7DCT) پورشه با نام تجاری 7PDK نیز برای باکستر و کیمن ارائه شد که در کنار پیشرانه‌های قدرتمندتر تاثیر شگرفی بر توان نهایی این دو مدل گذاشت.
توان خروجی حالا با توجه به مدل و تریم تولیدی چیزی بین۲۴۰ تا ۳۳۰ اسب بخار و شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بین ۷.۱ تا ۵.۰ ثانیه بود.
نسل سوم: ۹۸۱ از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶
تغییرات طراحی در نسل سوم باکستر/کیمن بسیار محسوس تر از نسل دوم بود. جسارت پورشه در طراحی این دو مدل منجر شد تا نسل سوم با ظاهری چالاک‌تر و جسورتر روانه بازار شود. تغییرات طراحی هرچند جزئی اما بسیار تاثیرگذار بود چراکه این طراحی از سوی تونی هَتِر (Tony Hatter) بریتانیایی، یکی از اعضای تیم طراحی پورشه و مسئول طراحی پورشه ۹۹۳ (۹۱۱ مدل ۱۹۹۴-۱۹۹۸)، پورشه 911 GT1 و پورشه ۹۱۸ بود. در نتیجه جای تعجب نداد که ۹۸۱ ظاهری بسیار متمایز از دو نسل پیش خود بروز دهد.
حق انتخاب پیشرانه در این نسل به سه مدل شش سیلندر تخت ۲.۷، ۳.۴ و ۳.۸ لیتر و حق انتخاب گیربکس به نمونه۶ سرعت دستی و ۷ سرعت اتوماتیک PDK محدود شد. در این نسل با توجه به مدل و تریم تولیدی؛ توان خروجی در حدود ۲۶۰ تا ۳۸۰ اسب بخار و توان دستیابی به سرعت ۱۰۰ کیلومتر از حالت سکون بین ۵.۸ تا ۳.۲ ثانیه بود که رشد و ارتقا فنی بسیار چشمگیری را نشان می‌دهد.
نسل چهارم: ۹۸۲ از ۲۰۱۶ تاکنون
چهارمین نسل باکستر/کیمن که جدیدترین نسل تولیدی سری باکستر/کیمن هستند بار دیگر مورد تغییرات طراحی قرار گرفتند. خوشبختانه این تغییرات ظاهری نیز همچنان با بهبود و پیشرفت مواجه بود و با این که طراح دیگری به نام پیتر وارگا مسئول این طراحی بود، این خودروها همچنان پیرو و وفادار به طراحی ابتدایی باکستر/کیمن و اصول اصلی زبان طراحی پورشه هستند.
اما بارزترین و حساس‌ترین تغییرات در بخش قوای فنی و شیوه نام‌گذاری اتفاق افتاد. ۹۸۲ اولین سری از باکستر و کیمن‌ها بود که به پیشرانه ۴ سیلندر باکستر مجهز به توربوچارجر تجیز می‌شد. در نتیجه پیشرانه‌های قابل ارائه در این نسل شامل دو نسخه چهار سیلندر تخت ۲.۰ و ۲.۵ لیتر و یک نمونه شش سیلندر تخت تنفس طبیعی ۴.۰ لیتری بود. گیربکس‌های ارائه شده همچنان نسخه ۶سرعت دستی و ۷ سرعت اتوماتیک PDK بود.
این تغییرات باعث شد پورشه سری باکستر/کیمن سری ۹۸۲ را به صورت کلی و با الهام از مدل افسانه‌ای ۷۱۸ به عنوان برنده مسابقات تارگا فلوریو سال‌های ۱۹۵۹ و ۱۹۶۰، با نام کلی “پورشه ۷۱۸” خطاب کند. با قرارگیری در اوج دوران تولید سری باکستر/کیمن، سری ۷۱۸ حالا می‌توانست با در نظر داشتن مدل و سال تولید بین ۲۵۰ تا ۴۱۵ اسب بخار قدرت تولید کند و در حدود ۵.۶ تا ۴.۱ ثانیه به تندی ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت دست یابد تا در نسخه GTS به قدرتمندترین مدل باکستر/کیمن تاکنون بدل شود.
باکستر/ کیمن در ایران
به لطف واردات پورشه از سوی معین موتور و البته تجهیز نسل چهارم (سری 718) به پیشرانه چهار سیلندر ۲.۰ و ۲.۵ لیتری و قرارگیری آن در بازه استانداردها و قوانین واردات خودرو کشور (در مدل‌های پس از ۲۰۱۳)، سری باکستر در نسل دوم، سوم و چهارم و سری کیمن در نسل اول، دوم و سوم به بازار ایران راه یافتند. اگرچه این واردات بسیار پراکنده بود و تمامی تریم‌های تولیدی این دو محصول را در بر نمی‌گرفت اما حداقل این خودرو به عنوان یکی از محبوب‌ترین نسخه‌های تولیدی این سری دوست داشتنی توانست به بازار ایران راه یابد. رقیب این خودرو را در نزدیک‌ترین حالت ممکن می‌توان سری SLK مرسدس بنز و سری Z4 بی ام و خطاب کرد که البته از دیدگاه طراحی و عملکرد فنی؛ هر دو رقیب، یک سر و گردن پاین‌تر از سری باکستر/کیمن می‌ایستند.
۲۵ سال با باکستر
پورشه به مناسبت ۲۵امین سالگرد حضور مدل باکستر در بازار جهانی خبر از تولید نسخه تولید محدودی از نسل چهارم این خودرو (از سری ۷۱۸) داده است. بر اساس گفته‌های پورشه این نسخه تولید محدود با نام تقریبا عجیب “پورشه باکستر ۲۵ سال” تنها در تیراژ ۱۲۵۰ دستگاه برای بازار جهانی به تولید خواهد رسید و اولین سری آن در بهار سال میلادی جاری (۲۰۲۱) و با پایه قیمت ۷۲ هزار دلار تحویل خواهد شد.
این نسخه تیراژ محدود به پیشرانه مشترک با 718 GTS از نوع شش سیلندر تخت ۴.۰ لیتری تنفس طبیعی به قدرت ۳۹۵ اسب بخار و گشتاور ۴۰۰ نیوتون.متر بهره می‌گیرد که به صورت سفارشی با هر دو گیربکس ۶ سرعت دستی یا ۷ سرعت اتوماتیک PDK در دسترس خواهد بود. این خودرو دوست داشتنی با این ستاپ بخصوص شتاب ۰ تا ۱۰۰ برابر با ۴.۰ ثانیه خواهد داشت تا حتی از قدرتمندترین و بهترین‌های نسخه ۷۱۸ استاندارد نیز سریع‌تر باشد.
اما این پایان داستان نیست. نسخه تیراژ محدود “۲۵سال” در ظاهر از ویژگی‌هایی چون در باک آلومینیومی، تنها سه حق انتخاب رنگ همانند نسل اول باکستر، سقف تاه‌شو قرمز رنگ، حکاکی‌های ویژه ۲۵ امین سالگرد و البته استفاده از رنگ مخصوصی که پورشه در نماشگاه خودرو دیترویت در سال ۱۹۹۳ میلادی رونمایی کرد؛ در این خودو بهره خواهد گرفت. این رنگ باز طراحی شده به رنگ نئودایم (Neodyme) شناخته شده و شباهت بسیاری به رنگ مسی روشن دارد و قرار است بر ریم‌های اسپرت ۲۰ اینچی، ورودی‌های هوا و اسپویلر جلو خودرو استفاده شود.
تغییرات بارز فنی نیز شامل به کارگیری دیفرانسیل لغزش محدود (LSD) مکانیکی، سیستم تقسیم کننده دقیق گشتاور، سیستم لانچ کنترل (LC) با ستاپ متفاوت و سیستم تنظیم ارتفاع هوشمند با قابلیت کاهش ۱۰ میلی‌متر در ارتفاع استاندارد خودرو خواهد بود.
نویسنده: شهاب انیسی
