واژه کراس اوور جز در دهه گذشته و در بازار ایران تا این حد و اندازه از سوی چینی‌ها به تمسخر و ابتذال کشیده نشده بود. خودروهای دسته کراس اوور (Cross Over) را میتواند در ساده‌ترین سبک ممکن؛ شاسی بلندهای شهری شده توصیف کرد. شاسی بلندهایی که در آن‌ها بجای تمرکز بر توان آفرود و عبور از بیراهه‌ها؛ بیشتر بر حجم و فضای باز داخلی، طراحی جذاب و دوست داشتنی و کاربردهای درون شهری روزمره تمرکز شده است.
اما امروز میبینیم که نه فقط چینی‌ها، بلکه برندهای مطرح جهانی هم بر پایه پلتفرم خودروهای هاچ‌بک خود؛ اقدام به تولید کراس اوورهای شهری سایز کوچک می‌کنند که از دیدگاه برتری کلاسی، تنها اندکی از خودروهای هاچ‌بک بلندتر و شاید فقط کمی پرآپشن‌تر باشند.
این دسته خودروهای ارزان قیمت و مرتفع در بازار اقتصادی پسند ایران نیز طرفداران بسیاری یافت. در نتیجه سیل خودروسازان متنوع چینی با محصولات کاس اوور شهری آن‌ها به بازار ایران آغاز شد و امروز شاید بتوان به سادگی ادعا کرد که به اندازه‌ای که خودرو چنی کراس اوور در کشور موجود است از کلاس سواری آن‌ها موجود نیست.
آنچه در ادامه این مقاله به آن پرداخته می‌شود مقایسه دو خودرو کراس اوور H30 کراس ایران خودرو و X22 شرکت مدیران خودرو است که مستقیما بر پایه دو خودرو هاچ‌بک توسعه یافته و طراحی شده‌اند و از قضا هر دو خودرو در بازار ایران بسیار پرفروش و محبوب هستند.
ریشه شناسی، H30 هاچ بک یا X22 کراس
شرکت ایران خودرو که شریک تجاری برند خودروساز دانگ‌فنگ چین بود؛ در سال ۱۳۹۵ اولین سری از کراس اوور H30 Cross شرکت DFM (دانگ فنگ موتور) را به عنوان ارزان‌ترین کراس اوور تولیدی خود روانه بازار ایران کرد. این خودرو در حقیقت نسخه تغییر یافته و به اصطلاح کراس اوور شده هاچ‌بک H30 بود که تولید انبوده نسخه سدان آن نیز با نام دانگ فنگ S30 در برنامه ایکو قرار داشت اما محقق نشد.
H30 کراس به همان اندازه از H30 هاچ‌بک کراس اوورتر است که ساندرو اسپ‌وی از ساندرو هاچ‌بک. در نتیجه زمانی که سخن از کلمه کراس در کنار نام H30 به میان می‌آید زیاد به روح و روان خود بال و پر و شوق پرواز ندهید، چراکه این همان هاچ‌بک H30 است که تنها از دیدگاه ظاهر اندکی بزک شده است تا شاید کمی به دار و دسته کراس اوورها شبیه شود. برگ برنده H30 کراس در بازار ایران شباهت مجموعه فنی آن با خانواده ۲۰۶ تیپ ۶ ایران خودرو است که بخش خدمات، تعمیرات و نگهداری آن را برای خودروساز و مالک ساده‌تر می‌سازد.
ام وی ام X22 حاصل همکاری شرکت خودروسازی مدیران خودرو (MVM) با شرکت چری (Chery) چین است. این خودرو در حقیقت نسخه مونتاژ داخلی تیگو 3X (Tiggo 3X یا تیگو ۲ در بازار برزیل) چری است که در ایران با نام MVM X22 روانه بازار شد. این خودرو که از قضا به صورت همزمان با H30 کراس شرکت ایکو در سال ۹۵ و همزمان با اوج‌گیری کراس اوور سواری ایرانیان روانه بازار کشور شد؛ بر پلتفرم مشترک با هاچ‌بک MVM 315 توسعه یافته است.
تمایز بارز آنجا است که تفاوت‌های ظاهری بسیار زیاد میان X22 و ام وی ام ۳۱۵ در بخش طراحی نمای داخلی و خارجی به اندازه‌ای زیاد است که به سادگی می‌توان X22 را به عنوان خودرویی متمایز از کلاس کراس اوور پذیرفت اما این داستان در مورد H30 کراس صدق نمی‌کند. اگر نسخه هاچ‌بک H30 نیز در بازار ایران عرضه می‌شد به سادگی می‌شد شباهت‌های بی‌مانند این دو خودرو به یکدیگر (درست همانند ساندرو و ساندرو استپ‌وی) را در آن مشاهده کرد.
طراحی، برتری X22 در برابر زیبایی H30
طراحی نمای خارجی H30 کراس با شباهت بسیار زیاد به نسخه هاچ‌بک H30 قلم خورده است. به عبارت دیگر، تفاوت‌های میان نسخه هاچ‌بک این خودرو با نسخه کراس آن تنها در برخی المان‌های طراحی و ظاهری خلاصه می‌شود. حتی در خود چین نیز نسخه کراس اوور H30 را بیشتر به عنوان یک تریم ظاهری قبول دارند تا یک کراس اوور واقعی.
درنتیجه در ظاهر H30 کراس شاهد استفاده از سپرهای جلو و عقب متمایز، گرافیک متفاوت جلوپنجره وچراغ‌های جلو، تزئینات پلاستیکی مشکی رنگ مات در سرتاسر پایین بدنه و دور گلگیرها هستیم که نسخه هاچ‌بک را تنها اندکی به واژه کراس اوور نزدیک می‌کند. باید اعتراف کرد که از دیدگاه تناسبات هندسی و گرافیک‌های ریز و درشت به کار رفته درنمای خارجی H30 کراس، از طراحی چراغ‌های شفاف جلو گرفته تا ظاهر عمودی چراغ‌های LED عقب، این خودرو نمایی به واقع قابل قبول از خود ارائه می‌دهد و جای تعجب ندارد که در بازار ایران به یکی از خوش فروش‌ترین‌های بازار داخلی بدل شده است. تنها ایرادی که به طراحی این خودرو وارد است عرض بسیار کم محورها (Wheel Track باریک) است که به دلیل برجستگی بیش از حد تریم پلاستیکی دور گلگیرها ایجاد شده است و باعث می‌شود ظاهر نهایی خودرو کمی خنگ جلوه کند.
X22 مدیران خودرو با توجه به اشتراک پلتفرم با هاچ‌بک 315 همچنان به اندازه‌ای متفاوت است که اگر کسی از ذات مشترک این دو خودرو خبر نداشته باشد؛ تقریبا نمی‌تواند این دو محصول را به هم ارتباط دهد. با استفاده از گرافیک کاملا متفاوت چراغ‌های جلو و عقب، جلوپنجره و سپرهای متمایز و البته استفاده کم اغراق‌تر از تریم پلاستیکی سرتاسری پایین بدنه و دور گلگیرها (در مقایسه با H30 کراس)، X22 به واقع خودرویی کاملا متفاوت است که اشتراک خود با هاچ‌بک 315 را تنها در ظاهر اتاق؛ آن هم از نمای جانبی و سه رخ عقب بروز می‌دهد.
اگر با ذهنی ماشین‌باز؛ کمی در نمای خارجی ام وی ام X22 دقیق شویم می‌توانیم ظاهر نهان و سایه‌ای از هاچ‌بک ۳۱۵ را در آن مشاهده کنیم که با تغییرات بسیار خوبی که طراحان چری در آن ایجاد کرده‌اند به زیبایی به یک کراس اوور ساب کامپکت شهری تبدیل شده است. از دیدگاه نمای خارجی X22 ضمن داشتن طراحی زیبا و پیچیده‌تر، بیشتر از H30 کراس به یک کراس اوور شباهت دارد.
مقایسه ابعاد خارجی دو خودرو نشان می‌دهد که X22 در طول به اندازه ۱۵۱ میلی‌تر کوتاه‌تر، در عرض کاملا برابر و در ارتفاع ۴۲ میلی‌متر بلندتر از H30 کراس است در حالی که از دیدگاه فاصله محورها این خودرو برابر با ۵۵ میلی‌متر کوتاه‌تر از H30 کراس است. نیاز به توضیح نیست که ارتفاع بیشتر و طول کمتر X22 باعث می‌شود این خودرو شباهت بسیار بیشتری به ظاهر یک خودرو کراس اوور داشته باشد؛ نعمتی که H30 کراس از آن بی‌بهره است.
نمای داخلی، برتری X22 بر H30 کراس
اگر با آگاهی از تاریخ طراحی ابتدایی H30 کراس که به سال ۲۰۰۹ مربوط می‌شود؛ به نمای داخلی آن بنگریم باید معترف شویم که این نمای داخلی به شکل مینیمالی در عین سادگی زیبا است. ترکیب رنگی نمای داخلی این خودرو یه دست مشکی است؛ اگرچه داشبرد و رودری‌ها از نعمت تریم براق پیانویی بهره‌مند شده‌اند. قوس افقی به کار رفته در طول داشبرد در وسط به مجموعه ادوات و کلید‌های کنترلی سیستم تهویه مطبوع و سیستم مولتی مدیا می‌رسد که در شیبی ملایم و زیبا به کنسول میانی متصل می‌شود.
غربیلک فرمان از نوع سه شاخه با طراحی قابل قبول و دربر گیرنده کلید‌های کنترلی و در پشت آن مجموعه نشانگرهای سه قلو با تریم کرومی به سادگی و زیبایی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. با دانش و آگاهی از همکاری مستقیم شرکت DFM چین و PSA (پژو-سیتروئن) فرانسه و با کمی دقت به طراحی داخلی H30 کراس به سادگی می‌توان المان‌های اولیه طراحی نمای داخلی پژو 206 را نیز در این خودرو رویت کرد. گویی نمای داخلی H30 کراس همان طراحی داخلی 206 است که مورد بازطراحی و فیس لیفت سنگین قرار گرفته و با استانداردهای روز آن دوران همانگ شده است.
نمای داخلی X22 با توجه به زمان طراحی ابتدایی در سال ۲۰۱۶ و بلندپروازی چینی‌ها به راستی داستانی متفاوت روایت می‌کند. این خودرو با هدف جذب قشر جوان جامعه طراحی متمایز و غیر قرینه را در نمای داخلی خود به کار گرفته است که با پلاستیک مشکی رنگ مات و تریم طرح فیبر کربن در بخش میانی داشبرد به صورت افقی تکمیل می‌شود. مهمترین بخش طراحی نمای داخلی این خودرو استفاده از تریم‌های تزئیناتی نارنجی رنگ بر روی داشبرد، رودری‌ها، کنسول میانی و حتی دوخت و تزئینات صندلی‌ها است که بسیار جذاب جلوه می‌کند. غربیلک فرمان X22 همانند H30 کراس سه شاخه و دارای کلید‌های کنترلی سیستم مولتی مدیا است اما با داشتن حفره‌ای کوچک در بخش پایینی در ترکیب با نشانگرهای آنالوگ معکوس یکدیگر با ظاهری ذوزنقه؛ جلوه‌ای به مراتب اسپرت‌تر و جوان پسندانه‌تر از H30 کراس دارد.
استفاده از نشانگرهای معکوس یکدیگر در خودروهای انگلیسی مخصوصا اَستِن مارتین رایج بود اما ظاهر ذوزنقه‌ای آن در انحصار چری بود که به شکل غیر قابل باوری به محصولات اخیر بی ام و نیز راه پیدا کرد.
با وجود این که طول کلی H30 کراس بیشتر X22 است اما این طول الزاما صرف فضای صندوق بیشتر نشده است. در نتیجه حجم فضای بار استاندارد این دو خودرو بسیار نزدیک به یکدیگر و برای X22 برابر با 420 لیتر و برای H30 کراس معادل 417 لیتر است که می‌توان آن‌ها را کاملا برابر با یکدیگر دانست.
مشخصات فنی، نزدیک اما متفاوت
H30 کراس در ابتدای تولید در دو ترم متفاوت به تولد رسید که تفاوت میان آن‌ها تنها در بخش سیستم انتقال نیرو (گیربکس دستی یا اتوماتیک) بود که نسخه دستی به سرعت جای خود را به نمونه اتوماتیک داد. اما X22 در طیف قابل قبولی از تریم‌ها (پنج تریم مختلف) به تولید رسید که تمایز میان آن‌ها در آپشن‌های رفاهی و ایمنی و البته تفاوت‌های جزئی در بخش طراحی ظاهری است. شرکت مدیران خودرو از سال 97 پنج آپشن نشانگر فشار باد تایرها، سیستم کنترل پایداری، کنترل کشش، کمک به حرکت در سربالایی و ترمز کمکی را به برخی تریم‌های X22 افزود تا این خودرو به سرحد تکامل خود در بازار ایران برسد. در نتیجه در انتخاب نسخه صفر یا نمونه‌های دست دوم این خودرو اهمیت دارد که از آپشن‌های ارائه شده در نسخه مورد نظر اطلاع داشته باشید.
مجموعه انتقال نیرو H30 کراس دقیقا منطبق با پژو 206 تیپ 6 است. در نتیجه این خودرو از پیشرانه 1.6 لیتری چهار سیلندر 16 سوپاپ TU5 پژو و گیربکس اتوماتیک 4 سرعت بهره می‌گیرد. این پیشرانه با ضریب تراکم 10.5:1 (10.5 به 1) قدرتی برابر با 105 اسب بخار در دور 5750 و گشتاوری معادل با 142 نیوتون.متر در دور 4000 تولید می‌کند. با توجه به وزن 1230 کیلوگرمی H30 کراس (134 کیلوگرم بیشتر از 206 تیپ 6)، این خودرو در 12.6 ثانیه از حالت سکون به تندی 100 کیلومتر بر ساعت دست می‌یابد در حالی که مصرف سوخت متوسطی در حدود 7.5 لیتر در هر 100 کیلومتر از خود بر جای می‌گذارد.
در ساختاری مشابه، X22 از پیشرانه 1.5 لیتری چهار سیلندر 16 سوپاپ و گیربکس 4 سرعت اتوماتیک (و 5 سرعت دستی) بهره می‌برد. پیشرانه این خودرو با وجود 100 سی‌سی حجم کمتر با داشتن ضریب تراکم نسبتا زیاد 11.4:1 (11.4 به 1) قادر به تولید قدرتی برابر با 105 اسب بخار در دور 6000 و گشتاوری معادل با 135 نیتون متر در دور2750 است.
با در نظر گرفتن وزن 1245 کیلوگرمی نسخه اتوماتیک X22 (15 کیلوگرم سنگین‌تر از H30 کراس)، این خودرو در حدود 12.5 ثانیه از حالت سکون به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت دست می‌یابد و میتواند مصرف سوخت متوسطی برابر با 6.1 لیتر در هر 100 کیلومتر به مالک هدیه کند تا استاندارد آلایندگی و تکنولوژی برتر خود را به رخ پیشرانه قدیمی‌تر TU5 به کار رفته در H30 کراس بکشد.
متاسفانه هر دو خودرو از دیدگاه عملکرد سیستم انتقال نیرو کمی گیج و کند هستند اما استفاده از آن‌ها به عنوان خودروهای شهری و روزمرگی این ایراد جزئی را به خوبی مخفی می‌کند.
سخن نهایی
جای تردید نیست که ویژگی‌های فنی دو خودرو مورد بررسی بسیار به یکدیگر نزدیک و قابل چشم پوشی است اما اگر جوان و طالب خودروهای دسته کراس اوور هستید، بدون شک X22 در قیاس با H30 کراس؛ خودرویی با طراحی زیباتر و به واقع متعلق به کلاس کراس اوور است.
H30 کراس در ابتدای تولید از تعدادی مشکلات فنی (مانند خاموشی ناگهانی پیشرانه به هنگام چرخاندن فرمان یا ورود به شیب رمپ پارکینگ) رنج می‌برد که خوشبختانه ایکو به سرعت در صدد رفع آن‌ها بر آمد. با وجود داشتن ظاهری قابل قبول باید اعتراف کرد که X22 مدیران خودرو با نزدیکی بیشتر به کلاس کراس اوورها با طراحی خارجی و داخلی بسیار نوین‌تر و سطح آپشن‌های رفاهی و ایمنی بیشتر میتواند گزینه برتری مخصوصا برای قشر جوان ایرانی باشد.
نویسنده: شهاب انیسی
کاری به بقیش ندارم اما گیربکس اچ ۳۰ اصلا نه گیج است و نه کند. اولین بار است همچین چیزی در مورد گیربکس اچ ۳۰ می خوانم. مهمترین مزیت اچ ۳۰ به همه خودروهای اتوماتیک ارزان قیمت ایران گیربکسشه که بسیار خوب عمل می کنه. سریع و بدون تقه و بسیار نرم. تنها اشکال گیربکس اچ ۳۰ برنامه اون هست که جا اصلاح داره. مثلا درسرعت ۶۰ به دنده ۴ میره که باعث دنده مرده میشه. یک ایراد دیگر اینه که تیپترونیک نیست.
من یک ساله اچ سی کراس دارم واقعا راضیم ، گیربکس نرم بدون تقه و هماهنگی داره ، ماشین جاداری هستش ، موتور تیوفایو داره که تو کشور ما این یک مزیت چون تعمیر کا رای بیشتری هست و هم قطعاتش با خیلی از ماشین های تولید داخل مشترک هست که اینم یک مزیت دیگه
شک نکنید اچ سی کراس بهتره ، چون شتاب بیشتری داره ، چهارتا کیسه هوا داره ، گیربکس نرم و بدون تقه داره ، لوازم قطعات یدکیش هم فراوونه ، بدون کوبش هست ، خلاصه همه جوره عالیه ،