گروه خودروسازی سایپا از اولین روز تاسیس تا اواخر دهه ۸۰ به مونتاژ خودرو خارجی مشغول بود، اما در سال ۱۳۸۸ اولین خودرو ملی را با نام تیبا روی پلتفرم ارتقایافته پراید معرفی کرد و در ادامه محصولات جدیدش را روی همین پلتفرم ساخت. در سال ۹۷ خبرهایی درباره طراحی پلتفرم جدیدی در شرکت سایپا منتشر شد و دو سال بعد، شاهین به عنوان اولین خودرو مگاپلتفرم SP100 رونمایی شد و کمی بعد نوبت به آریا رسید. جدیدترین محصولات مگاپلتفرم SP100 دو مدل هاچبک و کراس‌اوور هستند که با پلتفرم SP0 در نمایشگاه تحول صنعت خودرو معرفی شدند.
پلتفرم چیست؟
منظور از پلتفرم، پایه و اساس و شالوده طرحی است که یک یا چند شرکت خودروهای مختلفشان را بر اساس آن طراحی و تولید می‌کنند. شرکت‌های بزرگ خودروسازی مثل بی ام و، پژو، رنو، تویوتا و… پلتفرم‌های مخصوص خودشان را طراحی می‌کنند و شرکت‌های کوچک‌تر معمولا از پلتفرم‌های ساخته‌شده بهره می‌برند.
شاسی، موتور و گیربکس بخش‌های اصلی پلتفرم را تشکیل می‌دهند و همچنین خودروهای یک پلتفرم معمولا در یک کلاس و سگمنت هستند و ابعاد و اندازه مشابهی دارند. به عنوان مثال، سمند بر اساس پلتفرم پژو ۴۰۵ ساخته شده و بعدها خودروهای سورن، دنا و سمند LX هم روی همین پلتفرم تولید شدند. یا خودرو ساینا، کوییک و تیبا دارای پلتفرم یکسان و مشترک هستند.
همان طور که در مثال‌ها دیدید همه این خودروها دارای بدنه، شاسی، موتور و جعبه دنده یکسان و مشابه هستند. این کار باعث می‌شود تا هزینه‌های طراحی و تولید و همین طور زمان ساخت خودروها کاهش پیدا کند.
پلتفرم SP100
مگاپلتفرم SP100 در شرکت سایپا طراحی شده و هدف از آن تولید خودروهای جدیدتر و متنوع‌تر است. سایپا قبلا مدل‌های مختلف پراید را بر اساس پلتفرم کیا پراید کره جنوبی تولید می‌کرد و بعدها با دومین پلتفرم خود به نام X200 که پلتفرم ارتقایافته پراید است، اقدام به تولید خودروهایی در همان کلاس ماشین‌های کوچک و جمع و جور کرد. تیبا، ساینا و کوییک خودروهایی بودند که بر اساس پلتفرم X200 تولید شدند.
سومین پلتفرم سایپا، با نام SP شناخته می‌شود. این پلتفرم را باید مگاپلتفرم نامید که قرار است خودروهایی بر اساس دو پلتفرم SP1 و SP0 ساخته شوند. این پروژه در سال ۱۳۹۳ کلید خورد و با همکاری TJI چین و بر اساس پلتفرم XP90 تویوتا، توسط مهندسان ایرانی طراحی شد.
پلتفرم SP1 برای تولید خودروهای سگمنت C (خودروهای کامپکت) و پلتفرم SP0 نیز برای تولید اتومبیل‌های سگمنت B (خودروهای کوچک) به کار می‌رود.
اولین خودرویی که سایپا بر اساس پلتفرم SP1 طراحی کرد، خودرو شاهین بود که با کد SP100 شناخته می‌شد و بعد از آن خودروی دیگری با کد SP100Cross طراحی شد که نام آریا را روی آن گذاشتند.
شاهین و آریا نام‌هایی که برای این دو خودرو جدید بازار ایران تعیین شده و در ابتدا خودروهایی را به ذهن متبادر می‌کند که در دهه ۵۰ توسط شرکت پارس خودرو تولید می‌شد. البته آن خودروها نیز بر اساس یک پلتفرم تولید شده بود، بنابراین احتمال اینکه نام خودروهای پلتفرم SP100 تصادفی انتخاب شده باشد، کم است.
طبق اعلام مدیران سایپا، به جز شاهین و آریا، باید منتظر ۳ خودرو دیگر نیز روی پلتفرم SP1 باشیم که یکی از آنها شاهین هاچبک خواهد بود.
پلتفرم SP0 در نمایشگاه تحول صنعت خودرو معرفی شد و خودروهایی که روی آن ساخته می‌شوند، در کلاس یا سگمنت B (خودروهای کوچک) قرار دارند. ماکت‌های دو مدل کراس‌اوور SP0 و هاچبک SP0 در نمایشگاه تحول معرفی شدند و احتمالا تا ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ روی خط تولید قرار می‌گیرند. علاوه بر این دو مدل، یک خودرو سدان نیز روی پلتفرم SP0 تولید خواهد شد.
سایپا شاهین
شاهین اولین خودروی سایپا است که بر اساس پلتفرم SP100 ساخته شده است. این خودرو برای نخستین بار در نمایشگاه خودرو شیراز و با نام «رهام» معرفی شد که بعدها به «شاهین» تغییر نام داد. شاهین با الهام از ولکس C3 چینی طراحی شده و از این رو چهره‌ای مدرن دارد و به کل متفاوت از محصولات قبلی سایپا است. کابین این خودرو نیز کیفیت بیشتری نسبت به دیگر خودروهای سایپا خواهد دارد. سری اول شاهین با جعبه دنده دستی به بازار آمد و بخشی از تولیدات این خودرو با گیربکس CVT عرضه می‌شود.
سایپا آریا
آریا مدل کراس‌اوور شاهین است و در ابتدا با کد SP100Cross شناخته می‌شد. این خودرو دومین اتومبیلی است که بر اساس مگاپلتفرم SP100 و پلتفرم SP1 تولید می‌شود. فاز اول خط تولید آریا در بهمن ماه ۹۹ آغاز به کار کرده و در این مرحله ۲۶ دستگاه از این خودرو تولید می‌شود تا کارکنان به هماهنگی لازم دست پیدا کنند.
پلتفرم SP0
پلتفرم SP0 برای تولید خودروهای سگمنت B (کوچک) استفاده می‌شود که شامل سه مدل کراس‌اوور، سدان و هاچبک است و ابعاد و اندازه‌ای کوچک‌تر از خودروهای SP1 دارند. هنوز نمونه واقعی از پلتفرم جدید تولید نشده، اما پیش‌نمونه‌ها و ماکت‌هایی از آن که کراس‌اوور و هاچبک SP0 سایپا هستند، در نمایشگاه تحول صنعت خودرو معرفی شده‌اند و احتمالا سه چهار سال آینده نمونه تولیدی این ماشین‌ها رونمایی می‌شود.
هاچبک SP0
هاچبک SP0 یکی از سه خودرویی است که روی پلتفرم جدید سایپا ساخته می‌شود و ماکتی از آن در نمایشگاه تحول صنعت خودرو حضور داشت. پیشرانه‌ای که زیر کاپوت هاچبک آینده سایپا قرار می‌گیرد، با کد ME16 شناخته می‌شود و ۱.۶ لیتر حجم دارد و می‌تواند حداکثر ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۵۰ نیوتن‌متر گشتاور تولید کند.
کراس اوور SP0
کراس‌اوور SP0 در کنار هاچبک پلتفرم جدید، در نمایشگاه تحول صنعت خودرو معرفی شد. سایپا به این خودرو نام SP0 Mini SUV داده و موتور قوی‌تری از مدل هاچبک را برای آن در نظر گرفته که ۱۴۸ اسب بخار قدرت دارد. برای طراحی ظاهری کراس‌اوور SP0 از زبان طراحی آریا استفاده شده، اما شکل و شمایلی متفاوت دارد.
نویسنده: میلاد قزللو
