شاید سال‌ها پیش هرگز بشر تصورش را هم نمی‌کرد روزی برسد که انتخاب‌های مختلفی برای روش‌های جابه‌جایی پیش رویش باشد. اما حالا با کمک تکنولوژی، از صنعت حمل و نقل صحبت می‌کنیم.
امروز هواپیما، کشتی، قطار و وسایل حمل و نقل زمینی به کمک ما آمده‌اند تا بتوانیم راحت‌تر و سریع‌تر به مقصد برسیم. از زمانی که بشر دست به اختراع این وسایل زد، کوشید تا هر روز بر ایمنی آنها بیفزاید. به همین دلیل ۷ اردیبهشت در کشور ما به نام «روز ملی ایمنی حمل و نقل» نامگذاری شده است.
خودرو یکی از پرطرفدارترین و کاربردی‌ترین وسایل نقلیه است که هر روز تعداد بی‌شماری از آن برای رسیدن به مقصد مورد نظرشان استفاده می‌کنند. اما از سوی دیگر هر ساله تعداد بسیاری از افراد در تصادفات رانندگی جان خودشان را از دست می‌دهند.
در سال‌های گذشته، یکی از بالاترین آمار مرگ و میر، ناشی از تصادفات جاده‌ای بوده است. یکی از جنجالی‌ترین تصادف‌های سال‌های اخیر مربوط می‌شود به تصادف زنجیره‌ای ۵۹ خودرو در جاده بهبهان که دی ماه سال ۱۴۰۰ اتفاق افتاد. گرچه بنابر گزارش‌ها علت این حادثه به گفته‌های کارشناسان باز نشدن کیسه هوا در هیچ یک از این خودرو‌ها بود. این حادثه سبب شد تا بار دیگر فشارها برای افزایش کیفیت خودرو بر خودروسازان تشدید شود.
پس از آن با فرا رسیدن نوروز و آمار بالای کشته‌ها در تصادفات، ماجرای اعتراض به کیفیت خودروهای داخلی به مجلس هم کشیده شد که همچنان هم ادامه دارد.
ایمنی خودرو در دنیا
از آنجایی که در تمام دنیا، افراد بسیاری در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند، هر سال قوانین تازه‌ای برای افزایش ایمنی این چهارچرخ مدرن وضع می‌شود و کارخانه‌های خودروسازی موظف هستند آنها را در تولیدات خودشان لحاظ کنند.
با گسترش روزافزون استفاده از خودرو و بالا رفتن احتمال آسیب به سرنشینان در اثر تصادف، کم کم خودروسازان از دهه ۱۹۳۰ به فکر این افتادند تا محصولات خود را مورد آزمایش قرار بدهند اما این ایده تقریبا تا ۳۰ سال بعد عملی نشد. حالا چند سالی است که پس از گذر از سالیان طولانی و آزمون و خطاهای بسیار، برنامه ی ارزیابی خودروهای جدید اروپا (Euro NCPA)، به عنوان مجموعه‌ای مستقل با آزمایش‌های مختلف ایمنی خودروهایی را که در اروپا تولید شدهاند را ارزیابی می‌کند و بر اساسش به آنها امتیاز می‌دهد.
اقدامات ایران و استانداردهای ۸۵ گانه
از دی ماه سال ۱۳۹۶ مسئولان در کشور ما هم به فکر این افتادند تا استانداردهایی ۸۵ گانه را برای خودروسازان تعریف کند تا بعد از آن، تولیدات خودرویی کشور هم کیفیت بهتری پیدا کند هم بتواند به عنوان وسیله‌ای مرغوب سهمی در بازار جهانی داشته باشد. برخی از این استانداردها عبارتند از:
- کیسه هوا
- علائم و وسایل هشداردهنده‌ی شنیداری
- اتصالات داخلی
- استحکام صندلی خودرو، تکیه‌گاه‌ها و پشت‌سری‌ها
- استحکام صندلی‌ها و تکیه‌گاه‌های آنها – مربوط به خودروهای مسافری بزرگ
- چراغ راهنما
- سیستم ترمزگیری خودروهای سواری (سبک)
- سیستم ترمز اضطراری پیشرفته
- سیستم هشدار انحراف از مسیر
- سیستم هشدار خودرو
- نصب کپسول آتش‌نشانی
بنابر قانونی که در همین رابطه در همان سال مصوب شد و بر اساس آن قبل از آنکه خودروساز، خودرویی را تولید کند، باید آن را با استانداردهای تعریف شده بسنجد و پس از ارزیابی و تایید، آن را به تولید انبوه برساند و روانه بازار کند.
خودروهای غیراستاندارد
از آنجایی که از سال ۱۳۹۶ به بعد خودرویی که نمی‌توانست به نمره قابل قبولی برسد اجازه تولید نداشت، تولید برخی محصولاتی که تا پیش از آن در خط تولید کارخانه‌ها قرار داشتند، متوقف شد که می‌توان به خودروهای زیر در این زمینه اشاره کرد:
- پیکان
- پژو ۴۰۵
- ریو
- MVM 315 سدان
- MVM 550
- تیگو ۵
- سایپا ۱۳۱
- سایپا ۱۳۲ دوگانه سوز
- سایپا ۱۴۱ بنزینی و دوگانه سوز
- آریو ۱۵۰۰ سی سی
- پژو پارس با موتور XUM
- وانت تک کابین و دو کابین مزدا و کارا ۱۷۰۰ (بنزینی و دوگانه سوز)
- آسا B 50F
- لیفان ۶۲۰
- لیفان X50
- لیفان X60
- جک J5
- هیوندای i10
آیا همه استانداردها رعایت می شوند؟
اما در این ۵ سالی که از تصویب این قانون گذشته، گاهی برخی از این استانداردها به حالت تعلیق درآمدند یا از ابتدا اجرایی نشدند.
گرچه از سال ۹۶ خودروسازان ملزم به رعایت دستورالعمل مذکور شدند اما همان زمان هم تنها ۵۲ مورد از موارد تصویب شده، اجرا می‌شد، یک سال بعد از آن این تعداد به ۶۳ مورد رسید. سال ۹۸ قرار بر این شد که تمام موارد ۸۵ گانه به جز سه مورد به حالت اجرایی درآیند.
اما یک سال بعد با شیوع کرونا، رئیس سازمان ملی استاندارد از تعلیق ۹ مورد از استانداردهای ۸۵ گانه به دلیل تحریم‌ها خبر داد. به گفته معاون صنایع حمل و نقل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، همچنان به علت نداشتن امکان تست کردن، این ۹ مورد همچنان قابل اجرا نیستند.
ایمنی تنها وظیفه خودروساز نیست
ایمنی حمل و نقل تنها به وسایل نقلیه مربوط نیست. بخشی از این ایمنی با بهسازی راه‌ها و وضع قوانین مربوطه ایجاد می‌شود. ایجاد امنیت در راه‌ها فقط توسط مسئولان صورت نمی‌گیرد. یک سوی این راه، مردم ایستاده‌‌اند.
آنچه که سازمان‌ها و نهادهای دولتی و نیمه‌دولتی بر عهده دارند وضع قوانین تردد، راه‌سازی، ایجاد پل و… است اما تا قوانین وضع شده توسط مردم به اجرا در نیایند، داستان کامل نخواهد شد.
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
